Bảo hiểm Xã hội tự nguyện: “Giá đỡ” an sinh giúp người lao động tự do có lương hưu khi về già

Khi tham gia BHXH tự nguyện người dân không chỉ được Nhà nước hỗ trợ mức đóng mà còn được hưởng nhiều quyền lợi thiết thực. Ảnh minh họa

Tham gia BHXH tự nguyện có những quyền lợi gì?

BHXH tự nguyện có giá trị nhân văn, ưu việt và đem lại nhiều lợi ích thiết thực cho người tham gia. Khi tham gia BHXH tự nguyện, NLĐ sẽ được Nhà nước hỗ trợ một phần mức đóng theo quy định và được lựa chọn phương thức đóng linh hoạt, phù hợp với thu nhập của bản thân như: đóng định kỳ (hàng tháng; 3 tháng một lần; 6 tháng một lần; 12 tháng một lần; nhiều năm một lần (không quá 5 năm/lần); hoặc đóng 1 lần cho những năm còn thiếu (không quá 10 năm) để đủ điều kiện hưởng lương hưu.

Sau khi được Nhà nước hỗ trợ, mức đóng thấp nhất của người tham gia BHXH tự nguyện hiện nay là: 231.000 đồng/tháng (với người thuộc hộ nghèo); 247.000 đồng/tháng (với người thuộc hộ cận nghèo); 297.000 đồng/tháng (với đối tượng khác). Đặc biệt, nhằm tạo điều kiện cho NLĐ tự do được tiếp cận và thụ hưởng chính sách BHXH, hiện nay, nhiều tỉnh còn hỗ trợ thêm từ ngân sách địa phương cho người tham gia BHXH tự nguyện ngoài mức quy định của Nhà nước. Do đó, số tiền thực đóng của người dân khi tham gia BHXH tự nguyện tại các địa phương này tiếp tục thấp hơn.

Đồng thời, khi tham gia BHXH tự nguyện người dân không chỉ được Nhà nước hỗ trợ mức đóng mà còn được hưởng nhiều quyền lợi thiết thực như: có cơ hội được hưởng lương hưu hàng tháng, được cấp thẻ BHYT miễn phí để bảo đảm cuộc sống và chăm sóc sức khỏe khi hết tuổi lao động; người thân được nhận chế độ tử tuất khi người tham gia qua đời. Đáng chú ý, trong dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) lần này, cũng đề nghị bổ sung chế độ thai sản vào chính sách BHXH tự nguyện. Ðây được cho là giải pháp để đa dạng, linh hoạt các chế độ BHXH, tăng tính hấp dẫn của chính sách BHXH tự nguyện, nhằm thu hút người dân (nhất là nhóm lao động trẻ tuổi) tham gia.

Nhờ đó, theo thống kê của BHXH Việt Nam, nếu như năm 2017 - trước thời điểm Nghị quyết số 28-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Ðảng khóa XII về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội (Nghị quyết 28) ban hành, chính sách BHXH tự nguyện sau 10 năm thực hiện (từ tháng 1/2008), số người tham gia của cả nước là 224 nghìn người. Từ khi triển khai Nghị quyết 28, số người tham gia BHXH tự nguyện không ngừng tăng nhanh, kể cả trong tình hình kinh tế-xã hội bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19. Nếu như năm 2018 - năm đầu tiên thực hiện Nghị quyết 28, toàn quốc có hơn 277 nghìn người tham gia BHXH tự nguyện thì đến hết tháng 3/2023, con số này là gần 1,5 triệu người (gấp 5,4 lần so với thời điểm năm 2018).

Số người tham gia BHXH tự nguyện được hỗ trợ đóng từ ngân sách nhà nước cũng tăng qua các năm. Năm 2022, theo thống kê, đã có 34.419 người thuộc hộ nghèo được hỗ trợ (30% mức đóng), 39.597 người thuộc hộ cận nghèo được hỗ trợ (25%), hơn 1,38 triệu người được hỗ trợ đóng theo diện đối tượng khác (10% mức đóng).

Cùng với đó, hệ thống tổ chức dịch vụ thu BHXH, BHYT và mạng lưới cộng tác viên được mở rộng, phủ khắp đến từng xã, phường, thị trấn với mạng lưới cộng tác viên được trải đều đến từng thôn, bản, tổ dân phố…, đã tạo thuận lợi cho người dân tiếp cận chính sách và tham gia BHXH tự nguyện. Những kết quả đó cho thấy, chính sách BHXH tự nguyện đang ngày càng khẳng định vị trí, vai trò trong việc bảo đảm an sinh xã hội cho nhân dân, hướng tới mục tiêu BHXH toàn dân.

Linh hoạt nhiều hình thức tham gia

Không chỉ được thụ hưởng nhiều quyền lợi, chế độ, thủ tục đăng ký đóng, nộp BHXH tự nguyện cũng rất thuận tiện, nhanh chóng tạo thuận lợi cho người tham gia. Theo đó, người tham gia có thể nộp hồ sơ và đóng tiền BHXH tự nguyện theo quy định tại tổ chức dịch vụ được ủy quyền thu BHXH, BHYT hoặc cơ quan BHXH nơi cư trú hoặc tạm trú.

Đặc biệt, sau khi nộp tiền đóng BHXH tự nguyện cho nhân viên thu của tổ chức dịch vụ thu, người dân có thể thực hiện tra cứu, kiểm soát thông tin đóng BHXH tự nguyện của mình. Nhờ đó, thông tin được công khai, minh bạch và quyền lợi của người tham gia luôn được đảm bảo theo quy định. Người tham gia có thể thực hiện tra cứu thông tin chi tiết việc đóng BHXH tự nguyện tại Cổng thông tin điện tử BHXH Việt Nam tại địa chỉ: https://baohiemxahoi.gov.vn/.

Ngoài ra, người tham gia không cần trực tiếp đến cơ quan BHXH hay tổ chức dịch vụ được ủy quyền thu BHXH, BHYT mà có thể đóng, nộp BHXH tự nguyện online qua Cổng Dịch vụ công (DVC) BHXH Việt Nam hoặc Cổng DVC quốc gia với quy trình được tự động hóa mức độ cao; hoặc trên ứng dụng trực tuyến của một số ngân hàng đảm bảo giao dịch nhanh gọn, thuận tiện thông qua Cổng DVC BHXH Việt Nam hoặc Cổng DVC Quốc gia.

Cụ thể, người tham gia có thể thực hiện các thủ tục trên Cổng DVC Quốc gia (tại địa chỉ:https://dichvucong.gov.vn/p/home/dvc-trang-chu.html) hoặc Cổng DVC BHXH Việt Nam (tại địa chỉ: https://dichvucong.baohiemxahoi.gov.vn). Các trường hợp áp dụng, gồm: đăng ký tham gia BHXH tự nguyện lần đầu; đóng tiếp BHXH tự nguyện.

Hoặc người tham gia có thể thực hiện các thủ tục qua ứng dụng trực tuyến của ngân hàng. Hiện nay, BHXH Việt Nam đã ký thỏa thuận thanh toán điện tử song phương với các hệ thống ngân hàng, như: Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank), Ngân hàng TMCP Quân đội (MB); Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV); Ngân hàng Công thương Việt Nam (Vietinbank)… tạo thuận lợi tối đa cho người dân, doanh nghiệp trong việc tham gia, thụ hưởng chính sách BHXH, BHYT theo tinh thần chỉ đạo của Chính phủ về việc thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt. Theo đó, người tham gia có thể đóng tiếp BHXH tự nguyện ngay trên ứng dụng trực tuyến của các ngân hàng này với thao tác đơn giản, dễ thực hiện.

Với lợi thế giao dịch nhanh chóng, thuận tiện và có thể thực hiện ở bất kỳ đâu, bất kỳ lúc nào trên các thiết bị (máy tính, điện thoại thông minh…) có kết nối mạng internet, việc đăng ký đóng, nộp BHXH tự nguyện online qua Cổng DVC và các ứng dụng trực tuyến của một số ngân hàng đã và đang được người dân hưởng ứng, đánh giá cao. Theo số liệu thống kê, tính đến hết tháng 8/2023, cả nước có khoảng 17,5 triệu người tham gia BHXH, trong đó khoảng gần 1,5 triệu người tham gia BHXH tự nguyện; đến ngày 18/8, đã có 3.141 trường hợp đóng tiếp BHXH tự nguyện qua Cổng DVC Quốc gia.