Facebook Twitter youtube Tiktok

Bài 1: Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân Nguyễn Tài- Vị tổng cục trưởng đầu tiên của Tổng cục Hải quan

(HQ Online)- Đồng chí Nguyễn Tài, Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan đầu tiên đã từ trần lúc 4h00 ngày 16-2-2016 (nhằm ngày 9 tháng Giêng năm Bính Thân), hưởng thọ 91 tuổi. Báo Hải quan trân trọng đăng lại 2 bài báo viết về ông đã đăng trên Báo Hải quan phát hành tháng 9-2005, nhân kỷ niệm 60 năm thành lập Hải quan Việt Nam.

bai 1 anh hung luc luong vu trang nhan dan nguyen tai vi tong cuc truong dau tien cua tong cuc hai quan

Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Nguyễn Tài phát biểu chỉ đạo hội nghị tổng kết ngành Hải quan (năm 1988).

Trong trí nhớ của những cán bộ chiến sỹ hải quan thời kỳ giữa những năm 1980, Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Nguyễn Tài là người lãnh đạo cương nghị, nghiêm khắc và sâu sát trong điều hành, chỉ đạo.

Vốn là người có nhiều kinh nghiệm lãnh đạo trong ngành Công an, ông được Đảng và Nhà nước giao trọng trách giữ cương vị Tổng cục trưởng khi Tổng cục Hải quan mới được thành lập trực thuộc Chính phủ (trên cơ sở Cục Hải quan Trung ương thuộc Bộ Ngoại thương). Lần giở lại những tấm ảnh kỷ niệm 20 năm về trước, ông kể:

Khi Tổng cục Hải quan được thành lập với vai trò, vị trí được nâng cao hơn, đồng chí Phạm Hùng, lúc đó là Phó Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng có thông báo nhiệm vụ mới của tôi và dặn dò là cần phải đề ra các biện pháp quản lý hải quan để thiết lập lại trật tự hoạt động XNK để vừa đảm bảo mục tiêu phát triển kinh tế, song cũng phải đảm bảo trật tự an ninh quốc gia.

Nhận nhiệm vụ mới, vị Tổng cục trưởng đầu tiên ý thức được trách nhiệm của mình và bắt tay ngay vào xây dựng kế hoạch phát triển ngành Hải quan. Thời kỳ đó, kỷ cương trong hoạt động XNK lỏng lẻo, hoạt động sản xuất trong nước còn eo hẹp và khó khăn, tình hình buôn lậu rất phức tạp, vì vậy vai trò của ngành Hải quan được Đảng và Nhà nước ta đặc biệt quan tâm chú trọng. Phải làm gì và làm như thế nào? Câu hỏi luôn nung nấu trong suy nghĩ của người lãnh đạo ngành như một thói quen của một cán bộ an ninh nhiều năm hoạt động cách mạng. Đồng chí Phạm Hùng lúc đó có lưu ý: Công an đấu tranh địch ta rõ ràng, còn có người bị hư hỏng. Hải quan môi trường hoạt động tiếp xúc thường xuyên với hàng và tiền, dễ bị mua chuộc nên cần phải quan tâm xây dựng lực lượng trong sạch vững mạnh.

Chẳng thế mà khi tôi hỏi điều gì được ông quan tâm chú trọng nhất trong công tác chỉ đạo điều hành Tổng cục Hải quan thời kỳ đó, ông Nguyễn Tài cho rằng đó là cần phải xây dựng được đội ngũ cán bộ chiến sỹ vững về chuyên môn, trong sáng về đạo đức phẩm chất. Trong câu chuyện của ông, vấn đề xây dựng lực lượng thường được ông nhắc đi nhắc lại.

Thời kỳ đầu thành lập thiếu cán bộ, lãnh đạo Tổng cục Hải quan chủ trương tuyển dụng một số cán bộ từ ngành Công an, Quân đội chuyển sang. Có số lượng, Tổng cục Hải quan bắt đầu rà soát trình độ, tổ chức đào tạo, tập huấn cho anh em các quy chế quy trình nghiệp vụ hải quan. Hồi đó, các quy định quy chế về hải quan chưa hình thành cụ thể và hệ thống. Ông cùng với lãnh đạo Tổng cục và cán bộ chủ chốt các đơn vị lao vào xây dựng quy trình công tác hải quan. Tại phòng họp tầng 3 ngôi nhà 159 Bà Triệu - Hà Nội lúc bấy giờ là trụ sở của Tổng cục Hải quan, Tổng cục trưởng Nguyễn Tài và lãnh đạo Tổng cục Hải quan đã điều hành nhiều cuộc họp quan trọng với cán bộ hải quan lâu năm ở các Hải quan địa phương để xây dựng, bàn thảo thống nhất quy trình quy chế công tác cũng như bố trí lực lượng đối với các loại hình cửa khẩu. Sau khi thống nhất ý kiến thì phân công soạn thành văn bản để hướng dẫn thi hành. Thời kỳ đó, bắt đầu thành lập Trường Nghiệp vụ Hải quan, ông Nguyễn Tài chủ trương tất cả các cán bộ lãnh đạo hải quan địa phương dù đã lâu năm đều phải về trường để học. Bởi ông lập luận: Người lãnh đạo mà thua kém trình độ nhân viên cấp dưới (được đào tạo bài bản, có hệ thống) thì không thể lãnh đạo tốt được. Ngoài ra ở các cơ quan đều tổ chức tập huấn tại chỗ những phần chính yếu về các lĩnh vực nghiệp vụ hải quan.

Sau một thời gian, tuy vẫn còn ở mức độ đơn giản, ngành Hải quan đã ban hành các quy định, quy trình nghiệp vụ để thực hiện đối với từng loại hình xuất nhập khẩu ở sân bay, cảng biển, cửa khẩu đường bộ, bưu điện... Với những quy định đó, hoạt động XNK dần dần được thiết lập lại, quản lý chặt chẽ hơn, tăng cường chống buôn lậu qua biên giới, góp phần bảo vệ an ninh kinh tế đất nước. Giờ đây, hệ thống văn bản pháp luật liên quan đến thủ tục hải quan ngày càng được xây dựng cụ thể, rõ ràng, phong phú và được hệ thống hơn, song có thể nói những quy định thời kỳ đầu thành lập Tổng cục Hải quan là cơ sở quan trọng, bắt đầu cho quá trình tiến tới ngành Hải quan thống nhất, chính quy sau này.

Trong công tác xây dựng lực lượng, vấn đề giáo dục phẩm chất đạo đức, chống tiêu cực trong cán bộ được lãnh đạo Tổng cục Hải quan và Tổng cục trưởng Nguyễn Tài đặt lên hàng đầu.

Vậy chống bằng cách nào? - Tôi hỏi.

Ông nói: Muốn chống tiêu cực được trước hết phải có nhân tố tích cực, lấy tích cực để đấu tranh đẩy lùi và xoá bỏ tiêu cực. Để chỉ đạo hoạt động trong ngành và chống tiêu cực có hiệu quả, phải thường xuyên kiểm tra và có mạng lưới kiểm tra việc thực hiện công việc của các cấp.

Quả thật, nhiều cán bộ hải quan thời đó còn nhớ một vị Tổng cục trưởng sâu sát với hoạt động Hải quan địa phương. Ngay trong năm đầu tiên giữ cương vị lãnh đạo, ông Nguyễn Tài đã đi thực tế tại khắp các đơn vị Hải quan để tìm hiểu về lĩnh vực có nhiều phức tạp này. Không ít lần qua những chuyến “vi hành” đột xuất tại cửa khẩu mà không báo trước cho các cục hải quan tỉnh, ông đã có thêm thông tin về cơ sở cũng như nắm bắt được cán bộ cấp cục có sâu sát hay không. Có lần ông kiểm tra đột xuất tại hải quan một cửa khẩu, đã phát hiện một nhân viên hải quan móc nối tiêu cực với doanh nghiệp, sau đó ông đã kịp thời chấn chỉnh lãnh đạo đơn vị và nhân viên đó.

Nghe ông kể về quá trình xây dựng lực lượng, giáo dục phẩm chất đạo đức, chống tiêu cực trong đội ngũ cán bộ hải quan, tôi hiểu rằng, những băn khoăn trăn trở của ông không chỉ có ý nghĩa trong thời kỳ đó mà càng đóng vai trò quan trọng trong quá trình cải cách phát triển ngành Hải quan hiện nay.

Sự nghiêm túc sâu sát tường tận cơ sở ở người Tổng cục trưởng đầu tiên này có lẽ còn bởi những phát hiện của ông về điều kiện làm việc của một số đơn vị hải quan sau những chuyến đi thực tế. Mới được thành lập với chức năng nhiệm vụ và tổ chức được mở rộng, nhà làm việc ở nhiều cửa khẩu đường bộ còn lúi xùi, khó khăn cho thao tác nghiệp vụ, ảnh hưởng đến vị thế của cán bộ Hải quan. Với trách nhiệm của mình, Tổng cục trưởng Nguyễn Tài đã cùng với các cơ quan có liên quan như giao thông vận tải, cảng vụ, cơ quan dịch vụ bàn bạc giải quyết từng bước về trụ sở làm việc, nhà ở cho cán bộ hải quan. Cũng từ đây, những ý tưởng về trang bị máy móc phục vụ công tác nghiệp vụ hải quan đã bắt đầu xuất hiện trong ông.

Ông kể cho tôi nghe chuyến đi tham quan tại Hải quan Cuba nhân Hội nghị Hải quan các nước XHCN vào năm 1985, chuyến thăm Hải quan CHDC Đức năm 1987. Đoàn lãnh đạo Tổng cục Hải quan lúc đó được tận mắt chứng kiến hải quan nước bạn sử dụng máy X-quang để kiểm tra hàng hóa XNK, máy vi tính, chó nghiệp vụ... Bức xúc trước cách làm thủ công của Hải quan Việt Nam, ông cùng với lãnh đạo Tổng cục Hải quan bàn bạc và đề nghị Tổng cục trưởng Hải quan Cuba giúp trang bị cho Hải quan Việt Nam 1 chiếc máy soi X-quang đặt ở Hải quan Bưu điện Hà Nội kiểm tra hàng hóa, bưu phẩm bưu kiện XNK. Sau đó, ông đề nghị Hội đồng Bộ trưởng cho phép TCHQ dùng số ngoại tệ thu được từ công tác chống buôn lậu để trang bị máy soi cho các cửa khẩu cần thiết, trong đó có sân bay Tân Sơn Nhất, Nội Bài, Đà Nẵng. Lúc đó việc nghiên cứu khả năng áp dụng máy vi tính trong ngành Hải quan cũng được đặt ra để việc thống kê được chính xác, cập nhật, song vài năm sau ý tưởng đó mới tiếp tục được triển khai thực hiện.

Là lĩnh vực tương đối phức tạp có liên quan đến nhiều đối tượng, từ doanh nghiệp, hành khách trong nước và nước ngoài, nên công tác quản lý hải quan được thắt chặt so với thời kỳ trước đây ắt không tránh khỏi những va chạm, hiểu lầm. Trong câu chuyện về những ngày làm Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan, ông Nguyễn Tài có nhắc đến những lần Hải quan bị phàn nàn từ một số hành khách, doanh nghiệp. Là một người quản lý chặt chẽ và sâu sát, ông tìm hiểu lại ngọn nguồn và không phải tất cả các trường hợp cán bộ hải quan đều làm sai mà lỗi lại bắt đầu từ đối tượng làm thủ tục XNK, XNC.

Giờ đây, với hành lang pháp lý rõ ràng, cụ thể, việc đối thoại trao đổi giữa cơ quan quản lý và doanh nghiệp được thường xuyên, nên có thuận lợi hơn so với thời kỳ trước, những hiểu lầm va chạm đó đã được hạn chế rất nhiều. Nhớ lại thời kỳ đó, nguyên Tổng cục trưởng Nguyễn Tài vui mừng trước sự phát triển ngành Hải quan ngày hôm nay, trong đó hướng đi hiện đại hóa và trang bị máy móc phục vụ công tác nghiệp vụ được ông rất tán thành. Đó là ước mơ của lớp cán bộ hải quan của phương pháp làm việc thủ công 20 năm về trước.

Năm nay ngành Hải quan tròn 60 tuổi. Như nhiều cán bộ Hải quan lão thành khác, ông Nguyễn Tài tích cực tham gia các cuộc họp thảo luận đóng góp kinh nghiệm vào quá trình phát triển ngành, tham gia xây dựng cuốn lịch sử 60 năm Hải quan Việt Nam. Giờ đây dù đã ở tuổi 80, song ông vẫn thường quan tâm, theo dõi từng bước phát triển của ngành. Gặp ông, tôi thấy trên gương mặt ông rạng rỡ niềm vui. Có lẽ bởi từ những ý tưởng của ông và lãnh đạo Tổng cục Hải quan thời kỳ đó mà giờ đây nhiều thế hệ lãnh đạo ngành đã tiếp tục vun đắp, gây dựng ngành Hải quan ngày càng chính quy, hiện đại.

Ánh Hồng

Tin liên quan

Mã hải quan của các đơn vị thuộc Chi cục Hải quan khu vực II

Mã hải quan của các đơn vị thuộc Chi cục Hải quan khu vực II

Để tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp làm thủ tục xuất nhập khẩu (XNK), Chi cục Hải quan khu vực II đã thông báo mã hải quan đối với từng đơn vị hải quan cửa khẩu và ngoài cửa khẩu.
Nửa đầu năm, Hải quan khu vực XX thu NSNN đạt hơn 47%

Nửa đầu năm, Hải quan khu vực XX thu NSNN đạt hơn 47%

Triển khai nhiệm vụ trong bối cảnh địa bàn quản lý bị tác động nhiều yếu tố, kết quả thu ngân sách nhà nước của Chi cục Hải quan khu vực XX mới đạt hơn 47% trong nửa đầu năm.
Hải quan Phú Quốc: Đồng bộ giải pháp đón lượng khách tăng đột biến

Hải quan Phú Quốc: Đồng bộ giải pháp đón lượng khách tăng đột biến

Để làm thủ tục hải quan cho số chuyến bay và lượng hành khách quốc tế tăng cao, Hải quan cửa khẩu quốc tế Phú Quốc đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, đồng thời chuẩn bị đón khách dự Hội nghị cấp cao APEC vào năm 2027.
Hải quan giải quyết chế độ 178 với 364 người

Hải quan giải quyết chế độ 178 với 364 người

Đến cuối tháng 6/2025, Cục Hải quan đã giải quyết thủ tục theo Nghị định 178/2024/NĐ-CP đối với 364 công chức, viên chức, người lao động bị ảnh hưởng do sắp xếp lại tổ chức, bộ máy.
Bài 1: Hải quan nỗ lực giúp doanh nghiệp nâng mức độ tuân thủ pháp luật

Bài 1: Hải quan nỗ lực giúp doanh nghiệp nâng mức độ tuân thủ pháp luật

Một trong những yêu cầu đặt ra của Chương trình khuyến khích doanh nghiệp tự nguyện tuân thủ pháp luật hải quan là cơ quan Hải quan triển khai hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp nhưng không gây ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
Hải quan khu vực V nhanh chóng ổn định tổ chức, đảm bảo hoạt động quản lý

Hải quan khu vực V nhanh chóng ổn định tổ chức, đảm bảo hoạt động quản lý

Chi cục Hải quan khu vực V nhanh chóng ổn định tổ chức bộ máy, đảm bảo hoạt động quản lý hải quan trên địa bàn không để ngắt quãng, không gián đoạn công việc, không bỏ trống địa bàn.
Hải quan khu vực VI thu ngân sách đạt 6.725,9 tỷ đồng

Hải quan khu vực VI thu ngân sách đạt 6.725,9 tỷ đồng

Đó là kết quả công tác 6 tháng đầu năm của Chi cục Hải quan khu vực VI được ghi nhận tại Hội nghị sơ kết 6 tháng đầu năm, triển khai nhiệm vụ 6 tháng cuối năm diễn ra chiều ngày 8/7 tại Lạng Sơn.
Hải quan khu vực X quản lý địa bàn Thanh Hóa, Sơn La

Hải quan khu vực X quản lý địa bàn Thanh Hóa, Sơn La

Sau khi tổ chức lại theo chính quyền địa phương 2 cấp, Chi cục Hải quan khu vực X quản lý địa bàn 2 tỉnh là Thanh Hóa và Sơn La.
Hải quan nỗ lực thực hiện 4 nghị quyết trụ cột

Hải quan nỗ lực thực hiện 4 nghị quyết trụ cột

Nhận thức được tầm quan trọng của “bộ tứ trụ cột” trong tạo đột phá đối với ngành Hải quan, Đảng ủy, lãnh đạo Cục Hải quan đã quán triệt toàn Ngành, tập trung nguồn lực, trí tuệ để triển khai 4 nghị quyết quan trọng của Bộ Chính trị.
Hàng hóa xuất nhập khẩu chủ lực qua địa bàn do Hải quan khu vực XII quản lý

Hàng hóa xuất nhập khẩu chủ lực qua địa bàn do Hải quan khu vực XII quản lý

Qua ghi nhận của Chi cục Hải quan khu vực XII, nửa đầu năm 2025 có hàng chục ngành hàng xuất khẩu, nhập khẩu chủ lực qua các địa bàn do đơn vị quản lý.
Hải quan Việt Nam thảo luận định hướng phát triển Cơ chế một cửa ASEAN thế hệ mới

Hải quan Việt Nam thảo luận định hướng phát triển Cơ chế một cửa ASEAN thế hệ mới

Thực hiện nghĩa vụ thành viên trong khuôn khổ hợp tác ASEAN, từ ngày 7-9/7/2025, Hải quan Việt Nam đã tổ chức Cuộc họp lần thứ 35 của Nhóm làm việc về pháp lý một cửa ASEAN tại Đà Nẵng.
Chi cục Hải quan khu vực XIX có 4 Phó Chi cục trưởng

Chi cục Hải quan khu vực XIX có 4 Phó Chi cục trưởng

Ngày 6/7, Chi cục Hải quan khu vực XIX tổ chức Hội nghị công bố các quyết định của Cục trưởng Cục Hải quan về việc bổ nhiệm, điều động bổ nhiệm các chức danh Phó Chi cục trưởng và các lãnh đạo chủ chốt của đơn vị.
Hải quan khu vực II: Truy tìm doanh nghiệp, thu hồi nợ thuế hiệu quả

Hải quan khu vực II: Truy tìm doanh nghiệp, thu hồi nợ thuế hiệu quả

Xác minh doanh nghiệp nợ thuế, Chi cục Hải quan khu vực II phát hiện hơn 1.000 doanh nghiệp nợ trên 800 tỷ đồng tiền thuế xuất nhập khẩu (XNK) không còn hoạt động tại địa chỉ đăng ký kinh doanh.
Xem thêm
cong-ty-co-phan-thuong-mai-va-dau-tu-dai-phuc
cong-ty-co-phan-dau-tu-va-phat-trien-lifetech

Tin mới

Mã hải quan của các đơn vị thuộc Chi cục Hải quan khu vực II

Mã hải quan của các đơn vị thuộc Chi cục Hải quan khu vực II

Để tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp làm thủ tục XNK, Chi cục Hải quan khu vực II đã thông báo mã hải quan đối với từng đơn vị hải quan cửa khẩu và ngoài cửa khẩu.
Nửa đầu năm, Hải quan khu vực XX thu NSNN đạt hơn 47%

Nửa đầu năm, Hải quan khu vực XX thu NSNN đạt hơn 47%

Triển khai nhiệm vụ trong bối cảnh địa bàn quản lý bị tác động bởi nhiều yếu tố, kết quả thu ngân sách nhà nước của Chi cục Hải quan khu vực XX mới đạt hơn 47% trong nửa đầu năm.
Hải quan Phú Quốc: Đồng bộ giải pháp đón lượng khách tăng đột biến

Hải quan Phú Quốc: Đồng bộ giải pháp đón lượng khách tăng đột biến

Để làm thủ tục hải quan cho số chuyến bay và lượng hành khách quốc tế tăng cao, Hải quan cửa khẩu quốc tế Phú Quốc đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, đồng thời chuẩn bị đón khách dự Hội nghị cấp cao APEC vào năm 2027.
Xây dựng Luật Quản lý thuế (thay thế) nhằm nâng cao hiệu quả quản lý

Xây dựng Luật Quản lý thuế (thay thế) nhằm nâng cao hiệu quả quản lý

Dự án Luật Quản lý thuế (thay thế) được thiết kế vào việc tập trung vào cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền...
Chủ đầu tư phải hoàn trả chênh lệch cho người mua nếu giá nhà thấp hơn quyết toán

Chủ đầu tư phải hoàn trả chênh lệch cho người mua nếu giá nhà thấp hơn quyết toán

Nếu giá bán, thuê, mua nhà ở xã hội sau kiểm toán thấp hơn giá trên hợp đồng, chủ đầu tư phải hoàn trả chênh lệch cho người mua nhà.
(INFORGRAPHICS): Hướng dẫn các kênh nộp thuế điện tử nhanh chóng, tiện lợi

(INFORGRAPHICS): Hướng dẫn các kênh nộp thuế điện tử nhanh chóng, tiện lợi

Hiện nay, hộ, cá nhân cư trú có hoạt động kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử (TMĐT) có thể nộp thuế qua các kênh sau:
(INFORGRAPHICS): 10 doanh nghiệp niêm yết có vốn hóa lớn nhất tại TP. Hà Nội

(INFORGRAPHICS): 10 doanh nghiệp niêm yết có vốn hóa lớn nhất tại TP. Hà Nội

Trong 10 doanh nghiệp niêm yết có vốn hóa lớn nhất tại TP. Hà Nội, thì có 7 doanh nghiệp có vốn hóa lớn nhất toàn thị trường tính đến ngày 30/6/2025.
(INFORGRAPHICS): Những điểm cần lưu ý đối với tài khoản định danh điện tử của doanh nghiệp

(INFORGRAPHICS): Những điểm cần lưu ý đối với tài khoản định danh điện tử của doanh nghiệp

Để tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tạo tài khoản định danh điện tử, Cục Thuế đã chỉ ra một số điểm cần lưu ý.
(INFORGRAPHICS) - Cơ cấu tổ chức bộ máy mới của ngành Thuế từ ngày 1/7/2025

(INFORGRAPHICS) - Cơ cấu tổ chức bộ máy mới của ngành Thuế từ ngày 1/7/2025

Từ ngày 1/7/2025, cơ cấu tố chức mới của cơ quan thuế bao gồm 34 Thuế tỉnh, thành phố; 350 Thuế cơ sở đồng bộ với mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.
Bài 3: (LONGFORM): Phân cấp, phân quyền trong quản lý thuế: Tăng hiệu quả, giảm thủ tục vì người dân và doanh nghiệp

Bài 3: (LONGFORM): Phân cấp, phân quyền trong quản lý thuế: Tăng hiệu quả, giảm thủ tục vì người dân và doanh nghiệp

Đó là khẳng định của ông Nguyễn Văn Được, Tổng Giám đốc Công ty TNHH kế toán và tư vấn thuế Trọng Tín với phóng viên Tạp chí Kinh tế - Tài chính khi bàn về vấn đề phân cấp, phân quyền trong công tác quản lý thuế.
Phiên bản di động