Ngăn chặn gian lận xuất xứ: Quản chặt năng lực sản xuất của doanh nghiệp
(HQ Online) - Việt Nam đã ký kết, tham gia nhiều Hiệp định thương mại tự do (FTA) đa phương, song phương, ngoài nhiều lợi ích mang lại đối với nền kinh tế, nước ta cũng đối mặt không ít thách thức, nhất là việc kiểm soát xuất xứ hàng hóa. Đây là nội dung quan trọng vừa được ông Âu Anh Tuấn (ảnh), quyền Cục trưởng Cục Giám sát quản lý về hải quan (Tổng cục Hải quan) trao đổi với báo giới.
Đề nghị ông cho biết những lợi ích và thách thức mang lại đối với Việt Nam trong xu thế toàn cầu hóa, nhất là thực hiện nhiều FTA như hiện nay?
Hiện nay, Việt Nam đã ký kết, tham gia 14 FTA, gần đây nhất là Hiệp định thương mại tự do với Liên minh châu Âu (EVFTA).
Theo các cam kết trong FTA, hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam sẽ được hưởng thuế suất ưu đãi. Nhưng điều này cũng kèm theo nguy cơ hàng hóa từ các quốc gia lân cận không được hưởng ưu đãi đưa sang Việt Nam thực hiện một số công đoạn gia công đơn giản như dán nhãn, đóng gói, hoặc lắp ráp đơn giản… sau đó xuất khẩu đi nước thứ ba.
Khi kim ngạch các mặt hàng này tăng mạnh so với năng lực sản xuất của doanh nghiệp, nguy cơ các quốc gia nhập khẩu sẽ có các biện pháp khởi xướng hoạt động điều tra để thực hiện các biện pháp phòng vệ thương mại và ảnh hưởng đến các ngành, nghề sản xuất của Việt Nam.
Với trách nhiệm quản lý nhà nước trong lĩnh vực hải quan, cơ quan Hải quan đã có những động thái như thế nào để kịp thời phát hiện, ngăn chặn các hành vi gian lận xuất xứ, thưa ông?
Thực hiện nhiệm vụ được giao, đặc biệt là những chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và lãnh đạo Bộ Tài chính trong thời gian gần đây, cơ quan Hải quan đã thực hiện tích cực, đồng bộ, quyết liệt các biện pháp phòng ngừa gian lận xuất xứ, chuyển tải hàng hóa bất hợp pháp.
Ngoài các biện pháp đã được đại diện các cơ quan chức năng của Tổng cục Hải quan đề cập gần đây, tôi xin nhấn mạnh thêm một số biện pháp như: Tổng cục Hải quan đã chỉ đạo các cục hải quan địa phương tăng cường kiểm tra, giám sát khi làm thủ tục xuất nhập khẩu.
Đồng thời cơ quan Hải quan tăng cường thu thập thông tin doanh nghiệp như: Năng lực sản xuất để xác định năng lực sản xuất, xuất khẩu có phù hợp thực tế hay không. Như qua theo dõi về sử dụng điện, nước, lao động và một số hoạt động nhập khẩu nguyên liệu đầu vào… để xác định doanh nghiệp thực sự gia công, sản xuất hay chỉ thực hiện một số công đoạn đơn giản mà không chế biến sâu.
Từ đó lãnh đạo Tổng cục Hải quan sẽ chỉ đạo các lực lượng thực hiện kiểm tra sau thông quan, điều tra hoặc phối hợp với các cơ quan chức năng của Bộ Công Thương, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) thực hiện kiểm tra trước khi cấp Giấy chứng nhận C/O hoặc kiểm tra kỹ doanh nghiệp xuất khẩu xem có đủ điều kiện để khai các tiêu chí xuất xứ Việt Nam hay không.
Ngoài ra, thời gian tới, cơ quan Hải quan sẽ tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành liên quan sửa đổi các văn bản liên quan đến vấn đề xuất xứ để khắc phục các vướng mắc, bất cập.
Cụ thể cơ quan Hải quan đề xuất sửa đổi những nội dung trọng tâm nào liên quan đến vấn đề xuất xứ hàng hóa, thưa ông?
Từ thực tế vừa qua, cơ quan Hải quan sẽ kiến nghị Bộ Công Thương tham mưu trình Chính phủ sửa đổi quy định tại Nghị định 31/2018/NĐ-CP và sửa đổi Thông tư 05/2018/TT-BCT về xuất xứ hàng hóa để có thể đưa ra các quy định về quy tắc xuất xứ đối với hàng hóa sản xuất tại Việt Nam được đưa ra lưu thông tại thị trường trong nước, ngoài quy tắc về xuất xứ đối với hàng hóa xuất nhập khẩu.
Đồng thời kiến nghị Bộ Khoa học và Công nghệ tham mưu trình Chính phủ sửa đổi quy định về ghi nhãn hàng hóa tại Nghị định 31/2017/NĐ-CP, nhất là ghi nhãn phụ để tránh tình trạng DN lợi dung khi nhập khẩu ghi nhãn chưa đầy đủ và được phép dán nhãn phụ trước khi đưa hàng hóa ra lưu thông… Nếu không kiểm soát chặt vấn đề này có thể DN sẽ thay đổi thông tin về xuất xứ, về hạn sử dụng… để đánh lừa và ảnh hưởng đến quyền lợi người tiêu dùng.
Xin cảm ơn ông!