Xuất khẩu thủy sản vượt 10 tỷ USD nhưng doanh nghiệp đang lo vượt khó

	Xuất khẩu thủy sản sang Trung Quốc tăng mạnh 82%
	Tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp thủy sản
	Tăng tốc gỡ “thẻ vàng” IUU tháo “nút thắt” xuất khẩu hải sản sang EU

Các chuyên gia chia sẻ tại hội thảo

Lần đầu tiên vượt mốc 10 tỷ USD

Ông Trương Đình Hòe, Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, dự kiến cuối tháng 11/2022, doanh số xuất khẩu thủy sản sẽ vượt mốc 10 tỷ USD. Hết năm 2022, kim ngạch toàn ngành sẽ lần đầu tiên đạt 11 tỷ USD.

Theo ông Hòe, trong 10 tháng qua, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam đã đạt 9,4 - 9,5 tỷ USD. Các thị trường lớn nhất gồm có Mỹ, Nhật Bản, Trung Quốc và Liên minh châu Âu (EU).

Trong đó, thị trường EU, Mỹ và Trung Quốc chiếm 60% thương mại thủy sản toàn cầu và 50% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam trong 10 tháng năm 2022.

Nhiều mặt hàng xuất khẩu đạt kết quả rất cao. Cả năm 2022, xuất khẩu tôm dự kiến đạt 4,3 tỷ USD, cá tra vượt qua 2 tỷ USD và có thể đạt 2,5 tỷ USD. Trong khi đó, cá ngừ lần đầu vượt mốc 1 tỷ USD - đây là mục tiêu cách đây ba năm và năm nay mới có thể đạt được. Nhóm hải sản ước đạt 3,2 tỷ USD giá trị xuất khẩu.

Điểm đáng chú ý về kết quả xuất khẩu thủy sản, đó là tất cả các sản phẩm xuất khẩu đều tăng trưởng hai con số, bình quân từ 18 đến 77%; tất cả thị trường đều tăng trưởng hai con số, bình quân từ 15 – 75%, trừ Anh chỉ tăng 3%, Nga vẫn tăng trưởng 0,2%. Top 4 thị trường chính chiếm 74% giá trị xuất khẩu thuỷ sản. Trong đó, Mỹ lần đầu đạt trên 2 tỷ USD, Anh trở thành thị trường lớn thứ 7.

Lý giải về nguyên nhân đạt mức kim ngạch xuất khẩu thủy sản cao, ông Hòe cho biết, các doanh nghiệp thủy sản đã chủ động trong vấn đề nguyên liệu và sản xuất. Cụ thể, khi thế giới vào giai đoạn cao trào của dịch Covid-19, doanh nghiệp thủy sản vẫn tiếp tục kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Chính phủ cần tiếp tục nuôi trồng thủy sản trong thời điểm đó và đã giúp họ phục hồi nhanh sau đại dịch rất nhanh.

Từ đầu năm đến nay, có khoảng 1.500 doanh nghiệp tham gia xuất khẩu thủy sản. Top 100 doanh nghệp xuất khẩu hàng đầu có doanh số trên 20 triệu USD/năm, chiếm 65% giá trị. Top 10 doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản hàng đầu gồm 6 doanh nghiệp tôm và 4 doanh nghiệp cá tra.

Nhiều thách thức từ thị trường

Theo phân tích của các chuyên gia và doanh nghiệp, sau giai đoạn tăng mạnh nửa đầu năm, giá trị xuất khẩu và các đơn hàng của các doanh nghiệp ngành thủy sản đã và đang có xu hướng giảm dù đã vào giai đoạn cao điểm tiêu dùng cuối năm.

Dưới tác động của lạm phát toàn cầu tăng cao, chênh lệch tỷ giá khiến hàng xuất khẩu từ Việt Nam trở nên đắt đỏ hơn đối thủ tại các thị trường nhập khẩu lớn như châu Âu, Mỹ,… lượng đơn đặt hàng có xu hướng sụt giảm, lượng hàng tồn kho tăng, trong khi khâu bảo quản, logistics vẫn là điểm yếu của phần lớn doanh nghiệp trong ngành thủy sản.

Ba nguyên nhân khiến các doanh nghiệp lo ngại trong hoạt động sản xuất kinh doanh từ nay đến 2023 gồm: Biến động tỷ giá, nguồn vốn thắt chặt; kinh tế thế giới suy thoái, lạm phát tăng làm giảm nhu cầu dẫn đến tồn kho tăng và cạnh tranh sẽ gay gắt hơn từ những đối thủ có chi phí thấp và giá bán rẻ như Ecuador hay Ấn Độ.

Theo TS Đinh Thế Hiển, ngành thủy sản phụ thuộc rất lớn vào xuất khẩu, khi các đơn hàng xuất khẩu liên tục giảm, kinh tế thế giới xấu đi đã ảnh hưởng trực tiếp đến xuất khẩu của ngành này.

Trong quý 4/2022 và năm 2023, tỷ giá tại 4 thị trường lớn (trừ Mỹ) đang giảm khiến giá xuất khẩu có thể cao trong các thị trường: Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc và EU. Ngành thủy sản chắc chắn gặp khó khăn khi xuất khẩu qua các nước này, bởi khách hàng sẽ yêu cầu giảm giá để phù hợp với đồng nội tệ của họ.

Với đặc thù của ngành thủy sản phải huy động nhiều vốn vay để tài trợ nguồn hàng, không ít doanh nghiệp đang gặp nhiều khó khăn thời tín dụng thắt chặt; lãi suất tăng mạnh ảnh hưởng lớn đến kế hoạch kinh doanh và chi phí vốn của các doanh nghiệp.

“Các vấn đề liên quan đến ngành thủy sản đều đòi hỏi nguồn vốn lớn trong trung dài hạn, để ngành giữ được phong độ tăng trưởng và nhắm tới mục tiêu xuất khẩu 20 tỷ USD vào năm 2030”, TS Hiển nhận định.

Ông Hiển cho rằng, những thách thức lớn, doanh nghiệp cần vượt qua còn phải kể đến cạnh tranh giá, phí vận chuyển cao, vấn đề môi trường, chế biến sâu, nguyên liệu ổn định. Tất cả những khó khăn này đỏi hòi nguồn vốn lớn cho đầu tư hệ thống kinh doanh và sản xuất, đổi mới công nghệ thiết bị mà ngân hàng thương mại khó đáp ứng, nên doanh nghiệp phải chủ động.