Xuất khẩu: Nhìn lại và đi tới - Bài cuối: Chủ động trước cơ hội và rủi ro từ thị trường

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà: Chuyển đổi xanh để thích ứng dòng chảy của thời đại

Chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, kinh tế tri thức đang là dòng chảy chính của thời đại được thúc đẩy bởi khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Chúng ta phải hội nhập, phải thể chế hóa, phải đảm bảo tính thống nhất, tiêu chuẩn hóa sản phẩm với các thị trường. Đặc biệt, các cơ quan đại diện, thương vụ đóng vai trò quan trọng trong xúc tiến thương mại, hoàn thiện các chính sách, tiêu chuẩn, quy chuẩn hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam cũng như dự báo tiềm năng, yêu cầu của các thị trường nhập khẩu; tận dụng hiệu quả các FTA đã ký kết trên cơ sở bảo đảm tính thống nhất, hài hoà hoá với tiêu chuẩn quốc tế chung.

(Trích phát biểu của Phó Thủ tướng tại Hội nghị tổng kết công tác năm 2023 và triển khai nhiệm vụ năm 2024 ngành Công Thương)

Ngọc Linh (ghi)

Ông Trương Bá Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Quản lý, Giám sát chính sách thuế, phí và lệ phí (Bộ Tài chính): Chính sách thuế giúp khuyến khích đầu tư, thúc đẩy xuất khẩu

Trong bối cảnh nền kinh tế phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức và giá của nhiều nhóm hàng hóa là tư liệu đầu vào cho sản xuất tăng cao, nhiều quốc gia trên thế giới đã liên tục đưa ra các biện pháp để hỗ trợ cho sản xuất, kinh doanh, thúc đẩy tổng cầu và đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô trong nước. Nhiều giải pháp tài khóa “chưa có tiền lệ”, trong đó các giải pháp về thuế, đã được các quốc gia trên thế giới xây dựng, triển khai thực hiện. Việt Nam cũng không nằm ngoài xu thế chung này.

Theo đó, thời gian qua, Việt Nam đã sử dụng khá hiệu quả các công cụ của chính sách tài khóa. Đồng thời, duy trì được sự phối hợp hiệu quả giữa chính sách tài khóa với chính sách tiền tệ và các chính sách có liên quan trong việc thực hiện các mục tiêu đề ra. Bộ Tài chính đã chủ động nghiên cứu, báo cáo cấp có thẩm quyền và ban hành theo thẩm quyền các chính sách về thuế, phí và lệ phí để giảm nghĩa vụ thuế trực tiếp và gián tiếp cho người dân, doanh nghiệp, góp phần thực hiện mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô. Chẳng hạn như thực hiện các biện pháp về miễn một số khoản thuế, bao gồm các khoản thuế như thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân, thuế nhập khẩu…

Việc sửa đổi, bổ sung các chính sách thuế đã chú trọng đến các yêu cầu: Nuôi dưỡng và đảm bảo nguồn thu cho ngân sách nhà nước; đảm bảo minh bạch, đơn giản, bình đẳng giữa các thành phần kinh tế; khuyến khích đầu tư, thúc đẩy xuất khẩu; phù hợp với thông lệ quốc tế; thúc đẩy công bằng xã hội, thực hiện điều tiết hợp lý thu nhập và đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh. Nhờ đó, đến nay, Việt Nam đã xây dựng được một hệ thống thuế khá đồng bộ, phù hợp với bối cảnh và điều kiện kinh tế - xã hội của đất nước.

Tuy nhiên, các “mô hình kinh doanh mới” và các giao dịch xuyên biên giới dựa trên nền tảng công nghệ số xuất hiện ngày càng nhiều. Sự phát triển thương mại điện tử dẫn đến sự ra đời nhiều loại hình dịch vụ, đặt ra nhiều thách thức với cơ quan thuế trong việc xác định bản chất giao dịch, vai trò của từng bên tham gia giao dịch, doanh thu, chi phí, thu nhập để vừa quản lý thu thuế phát sinh với hoạt động này, vừa tạo công bằng trong môi trường kinh doanh cũng như tạo thuận lợi cho loại hình kinh doanh này phát triển. Các quy định về quản lý giao dịch qua biên giới cần được nghiên cứu, điều chỉnh để ứng phó với các xu thế mới, nhất là khi yêu cầu về “sự hiện diện vật lý” trong xác định cơ sở thường trú không còn phù hợp với bối cảnh hiện nay.

(Trích tham luận tại Diễn đàn Tài chính Việt Nam 2023 tổ chức vào tháng 11/2023)

Hương Dịu (ghi)

Ông Hoàng Minh Chiến, Phó Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương): Thông tin kịp thời - hành trang vào thị trường quốc tế

Trong bối cảnh Việt Nam tham gia hội nhập sâu rộng vào thương mại quốc tế, hàng loạt FTA đã được ký kết mở cánh cửa giao dịch thương mại quốc tế cho doanh nghiệp Việt Nam. Đây là cơ hội rất lớn, tuy nhiên đi kèm theo đó là các rủi ro, trong đó hiện hữu nhất chính là rủi ro liên quan đến gian lận và lừa đảo trong thương mại quốc tế.

Trong 2004 và các năm tiếp theo, Bộ Công Thương tiếp tục triển khai một số hoạt động để hỗ trợ cho doanh nghiệp xúc tiến xuất khẩu, đẩy mạnh xuất khẩu sang các thị trường. Bộ sẽ giao cho cơ quan chức năng phối hợp chặt chẽ với cơ quan Thương vụ Việt Nam tại nước ngoài để tiếp tục triển khai các hoạt động xúc tiến thương mại, xúc tiến xuất khẩu mang tầm quy mô lớn, hiệu quả cao hơn. Chẳng hạn, tiếp tục triển khai các hoạt động tham gia hội chợ, triển lãm quốc tế lớn của nước ngoài trong các lĩnh vực chuyên ngành như: nông sản, đồ uống, thực phẩm; ngành nghề như: công nghiệp, công nghiệp phụ trợ, dệt may… là những ngành nghề, sản phẩm mà Việt Nam có thế mạnh, để thúc đẩy giao thương của doanh nghiệp trong nước với doanh nghiệp nước ngoài được nhiều hơn.

Ngoài ra, Bộ Công Thương sẽ tập trung đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền cho các địa phương, cho cộng đồng doanh nghiệp, cho xã hội hiểu rõ hơn về thương mại quốc tế, các vấn đề cần lưu tâm khi tham gia vào thị trường quốc tế; cũng như các khuyến nghị liên quan đến thị trường xuất khẩu tiềm năng cho các lĩnh vực, ngành hàng cụ thể. Để từ đó đẩy mạnh hoạt động xuất nhập khẩu nói riêng và hoạt động phát triển kinh tế nói chung.

Ngọc Linh (ghi)

TS. Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam (VNBA): Giúp doanh nghiệp xuất nhập khẩu tiếp cận vốn vay

Lĩnh vực xuất nhập khẩu là một trong 5 lĩnh vực ưu tiên, do đó, ngân hàng xác định phải dành nguồn đầu tư cho lĩnh vực này. Đặc biệt, đối với những doanh nghiệp sản xuất để xuất hàng sang những khu vực đã có FTA, đây là một trong những đối tượng khách hàng được ngân hàng có chính sách cho vay ưu đãi với lãi suất thấp, hiện thấp nhất là 4%/năm.

Theo Ngân hàng Nhà nước, tính đến cuối tháng 11/2023, tín dụng đối với lĩnh vực xuất khẩu đạt khoảng 322 nghìn tỷ đồng, chiếm 2,53%, tăng 11,61% so với cuối năm 2022, cao hơn mức tăng trưởng chung của toàn ngành. Hơn nữa, nhiều ngân hàng đã dành hẳn một nguồn vốn tín dụng hỗ trợ cho lĩnh vực này, chẳng hạn như gói tín dụng 15.000 tỷ đồng hỗ trợ lĩnh vực lâm sản, thuỷ sản. Ngoài ra, các tổ chức tín dụng đã áp dụng dịch vụ bao thanh toán, tạo điều kiện cho doanh nghiệp nhỏ và vừa xuất nhập khẩu.

Vì thế, với điều kiện thanh khoản dồi dào, lại là đối tượng ưu tiên và lãi suất thấp, cơ hội để doanh nghiệp xuất nhập khẩu tiếp cận với nguồn vốn ngân hàng là rất lớn. Tuy nhiên, nếu doanh nghiệp không đủ điều kiện để đáp ứng theo các quy định và tiêu chuẩn cho vay thì ngân hàng cũng không cho vay được. Ngân hàng có thể chia sẻ, tháo gỡ khó khăn nhưng không thể hạ chuẩn điều kiện cho vay.

Do đó, các doanh nghiệp cần cơ cấu lại hoạt động, đầu tư trang thiết bị, nâng cao chất lượng, đảm bảo tăng trưởng xanh và phát triển bền vững. Ngoài ra, Chính phủ cần chỉ đạo các địa phương mở rộng, đẩy mạnh và phát triển Quỹ bảo lãnh tín dụng doanh nghiệp nhỏ và vừa, để bảo lãnh cho các doanh nghiệp khó khăn, thiếu điều kiện vay vốn được tiếp cận vốn tín dụng.

Hương Dịu (ghi)