Xây dựng vùng nguyên liệu đạt chuẩn: Tạo đà xuất khẩu nông sản bền vững

	Nắm bắt cơ hội, khôi phục sản xuất, xuất khẩu nông sản
	Thủ tướng Chính phủ chỉ thị thúc đẩy sản xuất, lưu thông, xuất khẩu nông sản
	Bộ Công Thương nói gì về xuất khẩu bền vững?

Nếu có những vùng nguyên liệu sản xuất quy mô lớn, đạt tiêu chuẩn xuất khẩu, các doanh nghiệp sẽ tự tin mở rộng thị trường xuất khẩu. Ảnh: N.Thanh

Hình thành 5 vùng nguyên liệu hàng hoá

Những năm qua, mặc dù sản xuất nông nghiệp đã bước đầu chuyển đổi theo hướng hình thành các vùng nguyên liệu sản xuất tập trung quy mô lớn, chuyên canh nông sản chủ lực (tôm, cá tra, lúa gạo, trái cây) ở một số vùng gắn với chế biến, tiêu thụ theo chuỗi giá trị nông sản, tuy nhiên phát triển các vùng nguyên liệu nông sản vẫn bộc lộ nhiều hạn chế. Vì vậy, việc phát triển các vùng nguyên liệu, gắn kết với các DN chế biến, XK nông sản, đặc biệt là hình thành được các vùng nguyên liệu quy mô lớn, liên vùng, hiện đại, ổn định lâu dài là rất cần thiết để đẩy mạnh cơ cấu lại ngành nông nghiệp.

Bộ NN&PTNT đang hoàn thiện “Đề án thí điểm xây dựng vùng nguyên liệu nông, lâm sản đạt chuẩn phục vụ tiêu thụ trong nước và XK giai đoạn 2021 - 2025” nhằm thí điểm cơ chế, cách làm trên địa bàn 5 vùng nguyên liệu hàng hóa tập trung thuộc địa bàn 11 tỉnh, qua đó tổng kết rút kinh nghiệm và nhân rộng ra cả nước.

Ông Lê Đức Thịnh, Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn (Bộ NN&PTNT) cho biết: Bước đầu 5 vùng nguyên liệu quy mô hàng hóa với diện tích 158.300 ha trên phạm vi 50 huyện thuộc 11 tỉnh gồm: Sơn La, Hoà Bình, Đồng Tháp, Tiền Giang, Long An, Quảng Trị, Thừa Thiên - Huế, Gia Lai, Đắk Lắk, Kiên Giang, An Giang đã được hình thành. Đáng chú ý, Đề án thu hút 250 hợp tác xã nông nghiệp, 185.000 hộ nông dân và 17 DN chế biến, XK nông, lâm sản, dẫn dắt chuỗi giá trị cam kết tham gia, qua đó góp phần thúc đẩy nhanh tiến trình cơ cấu lại ngành nông nghiệp trong giai đoạn mới.

Các địa phương đều rất quan tâm chỉ đạo thực hiện xây dựng Đề án; chủ động, tích cực phối hợp với các cơ quan của bộ và chỉ đạo các sở, ban ngành, các địa phương rà soát, xác định các nội dung xây dựng Đề án; bố trí nguồn vốn của địa phương và các nguồn vốn khác để thực hiện nội dung dự án.

Dù vậy, ông Lê Đức Thịnh đánh giá, đây là Đề án mới lần đầu được Bộ NN&PTNT chỉ đạo xây dựng thí điểm, tổng thể nhiều nội dung; yêu cầu chủ trương đầu tư gấp và triển khai xây dựng trong thời gian ngắn, tình hình dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp nên việc khảo sát, thu thập thông tin, số liệu để xây dựng Đề án gặp nhiều khó khăn. “Ngoài ra, một số địa phương chưa nhận thấy hết được tầm quan trọng, chưa hiểu hết mục tiêu và nội dung của Đề án nên còn nhiều băn khoăn trong chỉ đạo thực hiện; chỉ quan tâm đến hợp phần dự án đầu tư hạ tầng do Bộ đầu tư nên chưa chủ động bố trí vốn để thực hiện các nội dung hợp phần khác của Đề án”, ông Thịnh nói.

Xây dựng mã số vùng trồng, đẩy mạnh XK

Là DN từng thất bại trong xây dựng vùng nguyên liệu chuyên canh tại Lai Châu vì vùng chuyên canh quá xa phải thuê thêm nhiều lao động, bà Phạm Thị Hà Anh, Giám đốc Công ty CP Lương thực Bình Minh cho rằng, khâu phân loại, sơ chế để chế biến cần rất nhiều nhân lực. Bởi vậy, vùng nguyên liệu khi xây dựng phải gắn với hợp tác xã có sẵn lực lượng lao động. “Bên cạnh đó, khi xây dựng vùng chuyên canh gì phải đi liền với cấp chứng chỉ ngay, tạo nền tảng sản xuất từ đầu. Nông sản phải đảm bảo minh bạch từ đầu vào, đầu ra và có nền tảng sản xuất tốt thì DN sẽ dễ chào hàng, đưa hàng XK ra nước ngoài”, bà Phạm Thị Hà Anh nói.

Tương tự, theo bà Ngô Tường Vy, Phó Giám đốc Công ty TNHH xuất nhập khẩu trái cây Chánh Thu (Bến Tre), nếu có những vùng nguyên liệu sản xuất quy mô lớn, đạt tiêu chuẩn XK, các DN sẽ tự tin mở rộng thị trường để tham gia vào các chuỗi, hệ thống siêu thị lớn ở trong nước và quốc tế, đặc biệt là các chuỗi tại thị trường Trung Quốc.

“Hiện tại, các DN đều phải xây dựng các chi nhánh tại địa phương để thu mua nông sản. Trong Đề án này, DN rất mong được hỗ trợ tăng cường liên kết giữa các vùng nguyên liệu để thu mua được các nhóm nông sản chủ lực đang có đối tác NK. Theo đó, thay vì xây dựng những chi nhánh để tập kết thu mua trái cây, thông qua Đề án, Công ty sẽ kết nối với các vùng nguyên liệu trồng những sản phẩm XK chủ lực của các tỉnh như sầu riêng, xoài, nhãn, mít…”, bà Ngô Tường Vy nêu rõ.

Lãnh đạo Công ty Chánh Thu cũng cho rằng, vùng nguyên liệu được hình thành theo mô hình cánh đồng lớn của Đề án cần xây dựng những tiêu chuẩn chất lượng để có thể đáp ứng được yêu cầu từ các thị trường “khó tính” như châu Âu, Hoa Kỳ… Bên cạnh đó, bà Vy đề xuất cần áp dụng công nghệ số trong sản xuất vùng nguyên liệu để có thể minh bạch trong vấn đề quản lý tiêu chuẩn chất lượng.

Khẳng định sự cần thiết phải xây dựng những vùng nguyên liệu chuyên canh, sản xuất quy mô lớn, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Trần Thanh Nam cho biết, trong Đề án, Bộ NN&PTNT sẽ hỗ trợ địa phương một phần về hạ tầng vùng sản xuất; hỗ trợ trong đào tạo nguồn nhân lực và quản trị cho các hợp tác xã tổ chức sản xuất theo quy hoạch vùng nguyên liệu. Bên cạnh đó, Bộ NN&PTNT cũng định hướng các đơn vị chuyên môn xây dựng mã số vùng trồng, truy xuất nguồn gốc để đảm bảo sản phẩm nông sản đạt được các tiêu chuẩn phục vụ tiêu dùng trong nước cũng như tạo nguồn hàng cho các DN đẩy mạnh XK.