Vì sao hàng trăm đại lý thủ tục hải quan bị xem xét dừng hoạt động?

	Hải quan TPHCM ký thỏa thuận hợp tác với đại lý thủ tục hải quan
	Báo Hải quan tổ chức giải đáp trực tuyến với chủ đề: Cần sửa đổi gì về chính sách đại lý thủ tục hải quan?
	Đại lý thủ tục hải quan chưa chấp hành nghiêm quy định
	Đại lý thủ tục hải quan: Chưa tận dụng hết quyền và năng lực

ĐLTTHQ được làm thủ tục tại cửa ưu tiên. Ảnh: T.H.

Dừng hoạt động hơn 200 đại lý

Theo ông Lê Văn Triến, Phó Trưởng phòng Giám sát quản lý- Cục Hải quan TPHCM, địa bàn TPHCM hiện có trên 600 DN được Tổng cục Hải quan công nhận ĐLTTHQ. Tuy số lượng ĐLTTHQ đã tăng đáng kể trong thời gian qua, nhưng hoạt động ĐLTTHQ còn nhiều tồn tại, hạn chế, chưa phát triển và hoạt động đúng nghĩa và đúng tư cách ĐLTTHQ.

Mặc dù Thông tư 12/2015/TT-BTC của Bộ Tài chính đã quy định rõ quyền và nghĩa vụ của ĐLTTHQ, nhưng nhiều DN chưa thực hiện đầy đủ quyền, nghĩa vụ của đại lý theo quy định. Vi phạm phổ biến nhất là tình trạng không thực hiện chế độ báo cáo quý. Tại điểm a khoản 9 Điều 13 Thông tư 12/2015/TT-BTC quy định, ĐLTTHQ có trách nhiệm: "Định kỳ vào ngày 5 của tháng đầu quý sau, báo cáo tình hình hoạt động ĐLTTHQ theo mẫu gửi cục hải quan tỉnh, thành phố hoặc các thông tin cần thiết khác phục vụ cho hoạt động quản lý hải quan khi được cơ quan Hải quan yêu cầu bằng văn bản". Cũng theo Thông tư này, nếu doanh nghiệp không báo cáo ba lần liên tiếp, Tổng cục Hải quan sẽ xem xét chấm dứt hoạt động của ĐLTTHQ.

Qua rà soát việc thực hiện quy định của hơn 600 ĐLTTHQ, mới đây, Cục Hải quan TPHCM đã có văn bản báo cáo Tổng cục Hải quan trên 200 ĐLTTHQ vi phạm không báo cáo 3 lần liên tiếp về tình hình hoạt động của đại lý. Căn cứ quy định hiện hành, Tổng cục Hải quan đang xem xét quyết định dừng hoạt động của các đại lý vi phạm này.

Trao đổi với phóng viên, đại diện một số ĐLTTHQ bị dừng hoạt động cho biết, do không phát sinh hoạt động liên quan đến hợp đồng đại lý nên doanh nghiệp không làm báo cáo theo quy định.

Tổng cục Hải quan đã có văn bản chấn chỉnh tình hình thực hiện thủ tục hải quan của ĐLTTHQ. Trong đó, một trong những yêu cầu của Tổng cục Hải quan là: Đối với các DN chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm của ĐLTTHQ theo quy định tại Điều 13 Thông tư 12/2015/TT-BTC thì khẩn trương khắc phục các vi phạm và thực hiện chế độ báo cáo, thông báo thay đổi thông tin (tên, địa chỉ kinh doanh) của ĐLTTHQ, thông báo thay đổi nhân viên ĐLTTHQ (hoàn trả mã số của nhân viên ĐLTTHQ theo quy định tại điểm d khoản 1 Điều 10 Thông tư 12/2015/TT-BTC và đề nghị cấp mã số cho nhân viên mới đủ điều kiện theo quy định).

Lợi dụng ĐLTTHQ... để buôn lậu

Ngoài vi phạm điển hình nêu trên, theo Cục Hải quan TPHCM, một số ĐLTTHQ không sử dụng chữ ký số của ĐLTTHQ, không sử dụng mã nhân viên đại lý được Tổng cục Hải quan cấp khi làm thủ tục hải quan, các DN chủ hàng chỉ thuê các đại lý ký các giấy giới thiệu khống, biến nhân viên đại lý thành nhân viên của DN chủ hàng...

Trên thực tế, do việc thực hiện chưa đúng quy định pháp luật dẫn tới những hậu quả đáng tiếc. Cục Hải quan TPHCM vừa báo cáo Tổng cục Hải quan xem xét xử lý đối với một ĐLTTHQ trên địa bàn TPHCM. Cụ thể, vào cuối năm 2018, ĐLTTHQ này thực hiện không đúng quy định về đại lý làm thủ tục hải quan dẫn đến việc đã để nhân viên của mình sử dụng tài khoản và chữ ký số của công ty để thực hiện mở tờ khai hải quan, khai báo gian dối một lô hàng nhập lậu. Khám xét lô hàng nhập khẩu này, Chi cục Hải quan quản lý hàng đầu tư- Cục Hải quan TPHCM phát hiện không có mặt hàng mũ bảo hiểm nhập khẩu theo khai báo hải quan trên tờ khai hải quan, hàng hóa thực tế nhập khẩu là hàng tiêu dùng các loại, như: Nước hoa, mỹ phẩm, đồng hồ, quần áo, túi xách…

Theo Cục Hải quan TPHCM, không chỉ có trường hợp trên, trước đó đã có một số nhân viên ĐLTTHQ bị khởi tố hình sự do lợi dụng việc chủ hàng giao chữ ký số, làm hồ sơ giả, nhập lậu hàng hóa và đã bị cơ quan Hải quan phát hiện. Từ thực tế này, Cục Hải quan TPHCM đã nhiều lần lưu ý các ĐLTTHQ không nên giao chữ ký số và tài khoản đăng nhập hệ thống VNACCS cho nhân viên ĐLTTHQ để thực hiện khai báo và truyền tờ khai hải quan. Bởi từ việc lỏng lẻo trong quản lý, cấp phát, sử dụng giấy giới thiệu, giấy ủy quyền đã tạo cơ hội cho một số đối tượng lợi dụng để thực hiện các hành vi trục lợi, ẩn chứa nguy cơ buôn lậu, gian lận thương mại.

Với số lượng DN hoạt động XNK trên địa bàn TPHCM rất lớn, trên gần 50.000 DN, đây sẽ cơ hội để các ĐLTTHQ phát triển và mở rộng hoạt động. Tuy nhiên, theo phản ánh của một số ĐLTTHQ, trước thực trạng nhân viên khai thuê hải quan của một số DN hoạt động không uy tín đã ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động của các ĐLTTHQ làm ăn chân chính. Điều này khiến cho các chủ hàng lo ngại khi ủy quyền cho DN đứng tên trên tờ khai hải quan. Bên cạnh đó, một số DN XNK cũng có kiểu làm ăn chụp giật, vi phạm pháp luật hải quan cũng khiến cho ĐLTTHQ bất an khi ký hợp đồng đại lý…

Để hạn chế những vi phạm phát sinh, lãnh đạo Cục Hải quan TPHCM và doanh nghiệp ĐLTTHQ kiến nghị, TPHCM tạo thuận lợi để nhanh chóng thành lập hiệp hội ĐLTTHQ nhằm hỗ trợ cho các đại lý hiện có phát triển và hoạt động đúng chức năng, tạo thuận lợi cho DN trong hoạt động XNK. Định hướng các DN hoạt động trên địa bàn áp dụng cơ chế ĐLTTHQ theo xu hướng tất yếu của thế giới, nâng cao năng lực cạnh tranh của DN, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng.