Vì sao “cuộc chiến” vào lớp 10 ở Hà Nội luôn căng thẳng?

Năm nay tỷ lệ chọi trung bình vào lớp 10 công lập là 1,66 Ảnh minh hoạ: ST

Thừa thiếu cục bộ

Theo Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội, chỉ tiêu vào lớp 10 các trường công lập năm nay khoảng 81.000 em (60%). Còn lại 54.000 em không đỗ sẽ phải lựa chọn theo học tại các trường THPT tư thục, trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên, cơ sở giáo dục nghề nghiệp, trường cao đẳng.

So sánh số học sinh tốt nghiệp THCS trên tổng số chỉ tiêu đỗ năm nay, tỷ lệ chọi trung bình vào lớp 10 công lập là 1,66, tương đương với các năm trước (năm 2023 trung bình 1 chọi 8, năm 2022 là 1 chọi 1,67 và năm 2021 là 1 chọi 1,61). Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội cũng khẳng định, sẽ áp dụng nhiều biện pháp để đảm bảo đủ chỗ học cho 100% học sinh tốt nghiệp THCS.

Đáng chú ý, trước đó dựa trên cơ sở dữ liệu ngành, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội từng dự báo số lượng học sinh lớp 9 trên địa bàn tốt nghiệp THPT các năm tới sẽ tăng khoảng 29.000 em, tương đương khoảng 722 lớp. Cụ thể, năm 2024 - 2025 dự kiến gần 135.000 học sinh tốt nghiệp, tăng hơn 5.000 học sinh so với năm học 2023 - 2024. Năm học 2025 - 2026 dự kiến hơn gần 130.000 học sinh, tăng khoảng 680 em so với năm 2023 - 2024. Năm 2026 - 2027 dự kiến có hơn 151.000 học sinh, tăng khoảng hơn 22.000 học sinh so với năm học 2023 - 2024.

Về quy mô các trường THPT công lập (không tính trường THPT công lập tự chủ và THPT công lập hiệp quản) đến năm 2024-2025, Hà Nội dự kiến có khoảng 121 trường, tăng hai trường so với năm học 2023-2024. Đến năm học 2025- 2026, khoảng 123 trường, tăng 4 trường so với năm học 2023-2024. Đến năm học 2026-2027, khoảng 125 trường, tăng 6 trường so với năm học 2023-2024.

Theo ông Trần Thế Cương, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội, một trong những nguyên nhân khiến kỳ thi vào lớp 10 ở Hà Nội luôn căng thẳng là do chỉ tiêu của học sinh vào lớp 10 đầu cấp được rải đều cho cả thành phố. Hà Nội không thiếu chỗ học nhưng thành phố đang thừa thiếu trường lớp cục bộ, thừa ở ngoại thành và thiếu ở nội thành. Để giải quyết bài toán thiếu trường lớp trong thời gian tới, theo Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội, đơn vị này có kế hoạch xây mới, thành lập mới trường học giai đoạn 2021 - 2025.

Xoá bỏ mô hình lớp chất lượng cao, lớp cận chuyên

Bên cạnh áp lực cạnh tranh khi thi vào lớp 10 các trường công lập thì từ năm nay, theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, các trường THPT chuyên sẽ chỉ đào tạo hệ chuyên, không được mở các lớp chất lượng cao. Hiện cả nước có 78 trường chuyên, 71 trường thuộc quản lý của địa phương, 7 trường thuộc đại học. Trong đó, Hà Nội là thành phố có số lượng trường THPT chuyên nhiều nhất cả nước: 3 trường trực thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội, 1 trường trực thuộc Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, 2 trường trực thuộc Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội (THPT chuyên Nguyễn Huệ, THPT chuyên Hà Nội Amsterdam). Ngoài ra, còn có 2 trường THPT được đào tạo hệ chuyên là THPT Sơn Tây và THPT Chu Văn An.

Thực hiện quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, trong thông báo tuyển sinh năm 2024 của các trường THPT chuyên đã có sự điều chỉnh so với các năm trước. Theo đó, các trường THPT chuyên của Đại học Quốc gia Hà Nội năm nay cũng không tuyển hệ chất lượng cao hay hệ cận chuyên. Trường THPT chuyên Ngoại ngữ giữ nguyên chỉ tiêu so với năm 2023 bằng cách tăng 111 chỉ tiêu vào các lớp chuyên và 14 chỉ tiêu vào hệ chuyên được nhận học bổng. Trường THPT chuyên Khoa học Tự nhiên giảm 15 chỉ tiêu so với năm 2023 nhưng xóa sổ 90 chỉ tiêu hệ chất lượng cao. Do vậy, chỉ tiêu vào hệ chuyên vẫn tăng so với năm 2023. Trường THPT Khoa học Xã hội và Nhân văn tăng 4 chỉ tiêu vào lớp chuyên Văn và không còn 34 chỉ tiêu đào tạo hệ chất lượng cao.

Trao đổi với phóng viên Tạp chí Hải quan, cô Nguyễn Thị Thu Hương, giáo viên trường THCS Đại Đồng cũng cho rằng, việc Bộ Giáo dục và Đào tạo kiên quyết xoá bỏ mô hình lớp chất lượng cao, lớp cận chuyên trong các trường THPT chuyên là điều cần thiết. Đã đến lúc các trường THPT chuyên cần tập trung vào chất thay vì lượng. Đối với các em thí sinh vào lớp 10 THPT sắp tới gia đình và nhà trường cũng nên tìm hiểu thêm các trung tâm hướng nghiệp, dạy nghề,... giúp các em có đa dạng các định hướng lựa chọn.