Ưu tiên đào tạo nguồn nhân lực bán dẫn

Việt Nam có thể phát triển được đội ngũ kỹ sư thiết kế chip với số lượng rất ấn tượng. Ảnh minh họa: T.D Ảnh: ST

Cơ hội lớn

Chia sẻ tại hội nghị về thực trạng, thách thức và triển vọng của ngành chip bán dẫn Việt Nam mới đây, ông Nguyễn Thanh Yên, Tổng giám đốc Công ty CoAsia SEMI Vietnam khẳng định, Việt Nam có cơ hội lớn trong việc đào tạo nguồn nhân lực bán dẫn với nguồn lao động trẻ, chất lượng cao.

Trong chuỗi công nghiệp bán dẫn toàn cầu hiện đang có 3 khâu chính là thiết kế, sản xuất và kiểm thử. Do đó, để có thể phát triển ngành công nghiệp chip bán dẫn, thì trước hết cần phát triển nguồn nhân lực phù hợp với các khâu trong chuỗi sản xuất này.

Tính tới tháng 11/2024, Việt Nam có khoảng 50 công ty thiết kế chip; 7 nhà máy liên quan đóng gói, kiểm thử (tính cả nhà máy đã lấy được giấy phép đầu tư, nhà máy đang xây, nhà máy chuẩn bị hoạt động và nhà máy chuẩn bị xây); không có nhà máy sản xuất chip; doanh thu ngành chip bán dẫn gần 20 tỷ USD; tổng số khoảng 26.000 kỹ sư vi mạch bán dẫn.

Trong khi đó, mục tiêu trong Chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn 2050, trong giai đoạn 2025-2030 có 50 công ty thiết kế chip, 1 nhà máy sản xuất chip, 3 nhà máy đóng gói, kiểm thử chip, và khoảng 24.000 kỹ sư bán dẫn vi mạch.

Thời gian đến đó không còn nhiều, do đó để đáp ứng được nhu cầu phát triển thì cần giải quyết ngay được bài toán nguồn nhân lực.

Lý giải thêm về việc Việt Nam nên nắm bắt cơ hội này, ông Nguyễn Thanh Yên cho rằng, vấn đề chính mà ngành vi mạch thế giới phải đối diện trong 3 năm tới là không đủ nguồn nhân lực.

Trong khi đó, Việt Nam có cơ hội lớn trong việc đào tạo nguồn nhân lực khi có một lực lượng lao động trẻ, được đào tạo bài bản.

Hiện mỗi năm Việt Nam có nửa triệu học sinh đăng ký thi đại học và chỉ cần phần nhỏ trong số này đăng ký học ngành vi mạch thì chỉ vài năm tới, Việt Nam có thể phát triển được đội ngũ kỹ sư thiết kế chip với số lượng rất ấn tượng, đó là thuận lợi rất lớn trong việc đào tạo nhân lực ngành bán dẫn ở Việt Nam.

“Do đó, chúng ta cần tập trung giải quyết ngay bài toán nguồn nhân lực, đây cũng chính là cơ hội và triển vọng của Việt Nam.

Song cơ hội này chỉ có trong vòng 3 năm. Nếu chúng ta không nắm bắt được thì cơ hội sẽ nhanh chóng tuột khỏi tầm tay. Hiện chúng tôi đã xây dựng được cộng đồng vi mạch Việt Nam, ở đó có các bạn sinh viên, người đi làm trong lĩnh vực này có thể làm việc tại các doanh nghiệp FDI.

Điều đó cho thấy, chưa có chip nhưng đã xây dựng được cộng đồng nguồn lực để chia sẻ thông tin và cơ hội việc làm, chúng ta nên nắm bắt cơ hội, để không bỏ lỡ cơ hội đón sóng FDI ngành chip bán dẫn”, Tổng giám đốc Công ty CoAsia SEMI Vietnam nhấn mạnh.

Đồng tình với quan điểm trên, ông Hong Sun, Chủ tịch Hiệp Hội doanh nghiệp Hàn Quốc tại Việt Nam (KOCHAM) cũng cho rằng, chất bán dẫn không phải 100% sản xuất bằng máy móc, thiết bị, mà phải có con người hiểu biết và xử lý, tham gia vào các công đoạn. Do đó, Việt Nam phải đầu tư để phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.

5 yếu tố thu hút

Hiện nay, nhiều doanh nghiệp FDI về bán dẫn đã đầu tư vào Việt Nam và đều nhận định Việt Nam là một trong những nước có nhiều cơ hội để phát triển ngành bán dẫn. Nhiều tập đoàn lớn vẫn đang tiếp tục xem xét cơ hội đầu tư mở rộng chuỗi giá trị cung ứng ngành bán dẫn tại Việt Nam.

Tuy nhiên, điều quan trọng nhất hiện giờ là nguồn nhân lực ngành bán dẫn vẫn còn rất khan hiếm, nên doanh nghiệp cần nhất là nguồn nhân lực chất lượng được đào tạo bài bản, có hiểu biết chắc chắn về ngành bán dẫn.

Để đáp ứng nhu cầu về nguồn nhân lực, ông Nguyễn Mạnh Chiến, Trưởng phòng nhân sự Công ty TNHH Hana Micron Vina cho biết, Công ty đã liên kết với Trường Cao đẳng Công nghệ Việt Hàn đào tạo các lớp làm quen về quy trình và công nghệ chất bán dẫn. Đến nay, công ty đã đào tạo được một khóa học đầu tiên với 90 sinh viên và sẽ tiếp tục đào tạo các khóa tiếp theo.

Ở góc độ địa phương, theo ông Nguyễn Xuân Ngọc, Phó Ban Quản lý các khu công nghiệp tỉnh Bắc Giang, dự kiến giai đoạn 2025 - 2030, ngành bán dẫn tại Bắc Giang có nhu cầu tuyển khoảng 6.300 lao động. Trong đó, lao động có trình độ cao đẳng trở lên là 1.200 lao động; lao động phổ thông là 5.100 lao động.

Tại Vĩnh Phúc, ngành công nghiệp điện tử đã thu hút được hơn 200 doanh nghiệp đầu tư sản xuất. Trong đó có hơn 70 doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng cho các hãng điện tử Samsung, Dell và một số doanh nghiệp cung ứng linh kiện cho Apple... nên nhu cầu lao động chất lượng cao cũng rất lớn.

Việt Nam là một trong những quốc gia có nhiều cơ hội để phát triển ngành bán dẫn và đang đứng trước cơ hội tham gia sâu vào ngành công nghiệp bán dẫn và đã thể hiện rõ khát vọng trở thành một mắt xích trong chuỗi cung ứng bán dẫn toàn cầu.

Để tận dụng hiệu quả cơ hội này, theo các chuyên gia, việc phát triển nguồn nhân lực ngành vi mạch, bán dẫn là lĩnh vực cần được ưu tiên nghiên cứu phát triển một cách bài bản và dài hạn.

Do vậy, sự chung tay, chủ động của nhà trường, nhà doanh nghiệp cùng với sự đồng hành hỗ trợ và quyết tâm của Nhà nước sẽ là cơ sở tạo nên đột phá này.

Ông Lê Quang Đạm, Tổng giám đốc Công ty Marvell Việt Nam nhận định, Việt Nam có 5 yếu tố đặc biệt để thu hút các doanh nghiệp trong lĩnh vực vi mạch bán dẫn gồm nguồn nhân lực; hiệu quả trong việc thu hút đầu tư; ổn định chính trị; cơ sở hạ tầng đủ để phát triển được ngành vi mạch bán dẫn và sự ham học của người Việt Nam.

Cũng theo ông Lê Quang Đạm, các kỹ sư ngành ngoài kỹ năng chuyên môn ra cần có thêm kỹ năng mềm, ngoại ngữ, tích lũy kinh nghiệm. Về phía doanh nghiệp cần sự hỗ trợ của nhà nước về nguồn lực và chính sách bảo mật trí tuệ...