Ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác kiểm soát hải quan

Tang vật buôn lậu bị Hải quan Hải Phòng phát hiện, bắt giữ.(Ảnh do Hải quan Hải Phòng cung cấp).

Nâng cao hiệu quả nhờ VASSCM

Một trong những ứng dụng CNTT mới, mang lại nhiều thuận lợi cho hoạt động XNK là Hệ thống quản lý hải quan tự động tại cảng biển (VASSCM) được triển khai đầu tiên ở khu vực cảng Hải Phòng (thí điểm từ 15/8 và chính thức từ 1/12/2017).

Đại diện Phòng Giám sát hải quan trực tuyến (Cục Điều tra chống buôn lậu), Tổng cục Hải quan cho biết, không chỉ hỗ trợ cộng đồng DN, Hệ thống còn giúp cơ quan Hải quan giám sát, quản lý hàng hóa XNK một cách hiệu quả từ khi hàng vào cảng đến khi rời cảng.

“Nhờ VASSCM, quy trình quản lý, giám sát hàng hóa của cơ quan Hải quan được thực hiện xuyên suốt thông qua phương thức điện tử”- lãnh đạo Phòng Giám sát hải quan trực tuyến nói.

Phân tích rõ hơn về điều này, lãnh đạo Phòng Giám sát hải quan trực tuyến cho hay: Với VASSCM, cơ quan Hải quan quản lý toàn bộ quá trình từ khi hàng hóa được khai báo trên thông tin e-manifest (đối với hàng nhập khẩu), đưa vào cho đến khi ra khỏi khu vực giám sát hải quan và vận chuyển về các địa điểm giám sát khác; kịp thời nắm bắt các diễn biến, thông tin thay đổi nguyên trạng bao bì đóng gói hàng hóa, vị trí lưu giữ hàng hóa, theo dõi hàng tồn.

Trong đó, với hàng nhập khẩu, công tác quản lý, giám sát được thực hiện xuyên suốt từ khi phương tiện vận tải nhập cảnh, dỡ hàng từ phương tiện xuống cảng, kho, bãi làm thủ tục nhập khẩu, vận chuyển giữa các địa điểm chịu sự giám sát hải quan, đến khi hàng hóa được di chuyển ra khỏi khu vực giám sát hải quan để tiêu thụ nội địa hoặc chuyển sang chế độ quản lý hải quan khác (gia công, sản xuất xuất khẩu…).

Với hàng hóa xuất khẩu, Hệ thống cũng giúp đảm bảo quản lý một cách xuyên suốt từ khi được tập kết để xuất khẩu, làm thủ tục xuất khẩu, vận chuyển giữa các địa điểm chịu sự giám sát hải quan đến khi hàng hóa được xếp lên phương tiện vận tải và di chuyển khỏi khu vực giám sát hải quan để xuất khẩu ra nước ngoài.

Trao đổi thêm về hiệu quả quản lý nhờ VASSCM, một cán bộ Đội Giám sát hải quan (Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Hải Phòng khu vực I, Cục Hải quan Hải Phòng- đơn vị quản lý tại cảng Tân Vũ) cho biết thêm, trước đây không có Hệ thống, khi các container được sắp xếp, di chuyển trong khu vực của cảng hay các khu vực giám sát hải quan, cơ quan Hải quan rất khó khăn trong nắm bắt được vị trí, nhưng với VASSCM mọi sự thay đổi đều được cập nhật lên Hệ thống giúp việc quản lý đảm bảo, thuận tiện.

Đại diện Cục Điều tra chống buôn lậu cho rằng: Thông tin quản lý, giám sát hàng hóa xuyên suốt được trao đổi kịp thời, cập nhật thông qua phương thức điện tử giúp công tác quản lý rủi ro, kiểm soát chống buôn lậu, giám sát hải quan, theo dõi, xử lý hàng tồn... đạt hiệu quả hơn ở cả 3 cấp (cấp Tổng cục, cấp Cục và cấp Chi cục); đồng thời kiểm tra, giám sát chặt chẽ việc thực hiện trách nhiệm của các doanh nghiệp kinh doanh cảng, kho, bãi theo quy định tại Luật Hải quan.

Đổi mới để bắt kịp xu thế

Theo Cục Điều tra chống buôn lậu, các hệ thống CNTT được triển khai đưa vào sử dụng tạo điều kiện thuận lợi cho cộng đồng doanh nghiệp, rút ngắn thời gian thông quan hàng hóa, góp phần điện tử hóa công tác quản lý hải quan… Do vậy, công tác kiểm soát hải quan cũng đòi hỏi phải theo kịp phương thức quản lý điện tử để có thể kiểm soát hệ thống, kịp thời phát hiện những sơ hở, có biện pháp kiểm tra, ngăn chặn, bắt giữ, xử lý kịp thời các hành vi vi phạm.

Lãnh đạo Phòng Giám sát hải quan trực tuyến cho biết, các hệ thống CNTT quan trọng đều có thể phục vụ công tác kiểm soát hải quan, vấn đề đặt ra là đội ngũ CBCC làm công tác kiểm soát, chống buôn lậu phải có cách thức nghiên cứu, sử dụng hiệu quả.

Đơn cử như hệ thống VNACCS/VCIS cho phép xem trực tiếp thông tin chi tiết tờ khai đã thông quan, xem quá trình xử lý của công chức hải quan (trong một số bước nghiệp vụ); tra cứu thống tin hồ sơ XNK của doanh nghiệp… phục vụ công tác phân tích, đánh giá thông tin phục vụ công tác nghiệp vụ.

Theo lãnh đạo Phòng Giám sát hải quan trực tuyến, các hệ thống khác như E-customs v5, hệ thống cảnh báo tự động CWS, hệ thống E-Manifest… đều có các chức năng phục vụ công tác giám sát, kiểm soát hải quan. Việc sử dụng tốt chức năng, thông tin trên các hệ thống CNTT sẽ góp phần quan trọng phục vụ công tác kiểm soát hải quan trong môi trường điện tử.