Triển khai Luật PPP: Nhà đầu tư mong muốn gì?

	Xây dựng hai nghị định hướng dẫn Luật PPP
	Cơ chế đấu thầu tốt, đảm bảo minh bạch sẽ hút nhà đầu tư
	Luật PPP đủ hấp dẫn vốn ngoại?
	Ban hành Luật PPP nhằm thể chế hóa một trong ba đột phá chiến lược của Việt Nam
	Luật PPP: “Miếng mồi” doanh thu vẫn chưa đủ sức hút nhà đầu tư
	Vốn nhà nước trong dự án PPP được sử dụng như thế nào?

Nhiều ý kiến cho rằng, cần có thêm các phương án huy động vốn tạo điều kiện thuận lợi để các dự án PPP được triển khai. Ảnh: S.T

Làm rõ về gian lận doanh thu

Theo đánh giá của các chuyên gia, dự thảo Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật PPP, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2021, vẫn còn nhiều băn khoăn.

Theo ông Phan Vinh Quang, Giám đốc quốc gia Dự án Nghiên cứu, đánh giá và phân tích USAID (LEAP III) , dự thảo về cơ bản đã bám sát nội dung của Luật. Luật PPP đưa ra một số ưu đãi và hỗ trợ từ Chính phủ, dự thảo Nghị định hiện tại cần bổ sung cụ thể tiêu chí và thủ tục áp dụng. Cần đưa ra các thủ tục và quy trình rõ ràng nhằm hướng dẫn các cơ quan nhà nước có thẩm quyền và nhà đầu tư thực hiện tất cả các nhiệm vụ trong quá trình thực hiện dự án PPP theo quy định của Luật PPP. Các thủ tục phải cụ thể, rõ ràng và khả thi. Quan trọng hơn, các thủ tục không được tạo ra những trở ngại hành chính cho cả cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền và các nhà đầu tư. Thêm vào đó, cần thúc đẩy cơ hội đầu tư đối với các dự án PPP bằng việc công bố các dự án tiềm năng cho các nhà đầu tư thông qua một hệ thống cổng thông tin tập trung để nhà đầu tư có thể dễ dàng tiếp cận và cập nhật.

“Đối với quy định về thăm dò thị trường, tại Điều 23 dự thảo nghị định chung quy định, báo cáo nghiên cứu khả thi không yêu cầu phải thăm dò thị trường. Tuy nhiên, thăm dò thị trường là rất quan trọng để xác định xem các nhà đầu tư tư nhân có quan tâm đến dự án hay không và dự án PPP có khả năng thành công hay không. Nếu không thăm dò thị trường, cơ quan nhà nước có thẩm quyền có thể sẽ dành nhiều sự quan tâm cho các dự án không thật sự hấp dẫn thị trường, do đó không thể chọn được nhà đầu tư có năng lực. Mặt khác, những kết quả đầu ra xuất phát từ thị trường sẽ giúp thúc đẩy khả năng thương mại và khả năng được ngân hàng bảo lãnh của dự án, do đó, đây phải là một phần của quá trình chuẩn bị dự án”, ông Quang phân tích.

Cũng theo ông Phan Vinh Quang, theo dự thảo nghị định chung, hành vi gian lận doanh thu được xác định là xuất hiện hành vi gian lận doanh thu thu được từ người sử dụng trong các hợp đồng áp dụng cơ chế thu phí từ người sử dụng hoặc gian lận khối lượng sản phẩm, dịch vụ công cung cấp trong các hợp đồng áp dụng cơ chế nhà nước thanh toán nhằm thu lợi bất chính. Việc xác định hành vi gian lận doanh thu chỉ nên áp dụng cho các dự án áp dụng cơ chế chia sẻ doanh thu. Đối với các trường hợp khác, doanh thu thuộc về doanh nghiệp dự án nên việc điều tra doanh thu thực tế là không hợp lý.

Nhà đầu tư mong bình đẳng

Đứng ở góc độ là đại diện cho các nhà đầu tư PPP về hạ tầng giao thông, ông Trần Chủng, Chủ tịch Hiệp hội các nhà đầu tư công trình giao thông đường bộ (VARSI) cho rằng, tâm thế của nhà nước khi ký kết hợp đồng dự án là không chịu đứng bình đẳng với nhà đầu tư. Cam kết cấp vốn cho dự án giữa nhà nước và ngân hàng còn giằng co, dẫn đến dự án không có nguồn vốn để thực hiện. Cần có thêm các phương án huy động vốn tạo điều kiện thuận lợi để các dự án PPP được triển khai.

Theo ông Trần Chủng, trong số các nhóm vấn đề được Quốc hội giao cho Chính phủ hướng dẫn Luật PPP thì lĩnh vực và quy mô tổng mức đầu tư các dự án PPP, việc thành lập hội đồng thẩm định dự án PPP hay chấm dứt hợp đồng dự án PPP; cơ chế chia sẻ phần tăng, giảm doanh thu; quy trình dự án PPP; cơ chế ưu đãi cho nhà đầu tư cam kết sử dụng nhà thầu, hàng hóa, vật tư, thiết bị trong nước... đang được các nhà đầu tư trong và ngoài nước đặc biệt quan tâm. Đây cũng là những vấn đề rất cần được cụ thể hóa, hướng dẫn sớm để Luật PPP đảm bảo tính khả thi khi có hiệu lực vào đầu năm sau.

Là doanh nghiệp tham gia nhiều dự án BOT, ông Đặng Xuân Chinh, Trưởng Ban Pháp chế, Công ty cổ phần Đầu tư Tập đoàn Đèo Cả cho biết, qua thực tiễn khi thực hiện dự án BOT giao thông từ giai đoạn tham gia lựa chọn nhà đầu tư, triển khai dự án, khai thác, vận hành đã gặp nhiều khó khăn, vướng mắc do cơ chế chính sách chưa được quy định đồng bộ hoặc chưa được hướng dẫn một cách chi tiết.

Theo đại diện của Tập đoàn Đèo Cả, về các nội dung dự thảo Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật PPP, đối với việc lựa chọn chính sách được áp dụng để xem xét, thực hiện quy định điều chỉnh chủ trương đầu tư, điều chỉnh dự án PPP, sửa đổi hợp đồng dự án PPP hoặc áp dụng cơ chế chia sẻ phần giảm doanh thu quy định tại Luật đầu tư theo phương thức đầu tư, chúng tôi kiến nghị lựa chọn phương án 2 được quy định trong dự thảo". Việc xác định hành vi “chậm trễ” của nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án cần phải quy định cụ thể thời gian chậm trễ tại dự thảo Nghị định hoặc được quy định cụ thể trong hợp đồng dự án và xem xét nhà đầu tư có thể đẩy nhanh thi công để bù đắp bằng tiền độ được hay không.

“Theo đó, cần quy định rõ thời gian bao lâu kể từ ngày đến hạn, thời gian thực hiện các biện pháp khắc phục hay chỉ cần quá ngày quy định mốc thời gian trong hợp đồng là được coi là chậm trễ và cơ quan ký kết hợp đồng có quyền chấm dứt hợp đồng? Trường hợp chậm trễ này phải được các bên xác định là do nguyên nhân chủ quan của nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án thì mới là căn cứ để xác định đó là vi phạm của nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án”, ông Chinh nhấn mạnh.

Từ góc độ nhà tư vấn luật, Luật sư Lê Nết, Công ty Luật LNT & Partners cho rằng, đối với vấn đề chia sẻ doanh thu, theo Điều 82 Luật PPP, doanh nghiệp dự án được chia sẻ rủi ro trong một số trường hợp, như doanh thu từ dự án không đạt 75% doanh thu dự kiến trong năm tài chính. Do đó, tại Phụ lục IV – Hướng dẫn soạn thảo hợp đồng, dự thảo nghị định cần quy định thêm: doanh nghiệp dự án có nghĩa vụ phải hạn chế thiệt hại ở mức thấp nhất trước khi yêu cầu cơ quan nhà nước chia sẻ rủi ro, và nếu doanh thu thực tế quá thấp so với doanh thu dự kiến liên tục trong 3 năm, cơ quan ký kết hợp đồng có quyền yêu cầu chấm dứt hợp đồng.

Ngoài ra, hợp đồng cần quy định rõ ràng quy trình thanh toán do chia sẻ rủi ro, các tài liệu mà doanh nghiệp dự án cần chuẩn bị, thời gian chấp thuận của cơ quan ký kết và thẩm quyền thanh toán của cơ quan ký kết, nếu quỹ dự phòng của dự án không đủ để thanh toán…