Tổng cầu yếu, cung tiền chậm… giúp kiềm chế lạm phát ở mức thấp

Tránh “tăng lương, tăng giá”, phải đẩy mạnh truyền thông giúp ổn định tâm lý

6 tháng đầu năm, lạm phát tăng 4,74%

Việt Nam không thuộc nhóm nước có mức lạm phát cao

Giá cả cơ bản ổn định, lạm phát được kiểm soát

Theo Tổng cục Thống kê, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân 6 tháng đầu năm 2023 tăng 3,29% so với bình quân cùng kỳ năm 2022. Đây là mức tăng CPI bình quân 6 tháng so với cùng kỳ năm trước thấp hơn của các năm 2014, 2017 và 2020 nhưng cao hơn hoặc bằng so với của các năm còn lại trong giai đoạn 10 năm 2014-2023.

Lạm phát cơ bản bình quân 6 tháng đầu năm 2023 tăng 4,74% so với bình quân cùng kỳ năm 2022 - mức cao nhất trong giai đoạn 2014-2023.

Phân tích cụ thể hơn về diễn biến giá cả trong 6 tháng đầu năm, theo Cục Quản lý Giá, tại thị trường trong nước, giá cả cơ bản ổn định, lạm phát đang được kiểm soát theo đúng kịch bản của Ban Chỉ đạo điều hành giá.

Từ đầu năm tới nay, thời tiết tương đối ổn định, thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp nên nguồn cung lương thực, rau, quả dồi dào, giá cả mặt hàng nông sản không có biến động lớn. Giá thịt lợn có xu hướng giảm trong 3 tháng đầu năm do sức tiêu thụ chậm, tuy nhiên đến tháng 5/2023 giá tăng nhẹ trở lại.

Do tác động của giá thế giới, giá một số mặt hàng nhóm nhiên liệu năng lượng như xăng dầu, khí hóa lỏng có diễn biến tăng, giảm đan xen nhưng bình quân chung vẫn giảm mạnh so với cùng kỳ năm trước, giá vật liệu xây dựng có biến động tăng và chủ yếu tập trung vào các vật liệu là đá, cát, trong khi mặt hàng thép tăng trong quý 1 và quay đầu giảm trong quý 2/2023.

Ngoài ra, theo nghiên cứu của Viện Kinh tế - Tài chính, sự suy giảm mạnh của lạm phát trong 6 tháng đầu năm 2023 còn đến từ tốc độ tăng trưởng kinh tế ở mức thấp với tất cả cấu thành của tổng cầu, tăng trưởng cung tiền thấp khi tín dụng tăng thấp, lãi suất thực ở mức quá cao cũng cản trở phục hồi kinh tế và tăng trưởng.

“Các yếu tố về cung tiền, lãi suất và tổng cầu nêu trên không chỉ khiến lạm phát giảm mạnh trong 6 tháng đầu năm 2023 mà còn tiếp tục có tác động kiềm chế tốc độ tăng CPI trong 6 tháng cuối năm”, Viện Kinh tế - Tài chính (Học viện Tài chính) nêu.

Linh hoạt trong điều hành giá

Tại hội thảo về diễn biến thị trường, giá cả ở Việt Nam 6 tháng đầu năm và dự báo cả năm 2023 do Viện Kinh tế - Tài chính (Học viện Tài chính) phối hợp với Cục Quản lý Giá (Bộ Tài chính) tổ chức vào ngày 4/7 tại Hà Nội, các chuyên gia đã đánh giá cao những chỉ đạo và biện pháp điều hành giá của Việt Nam trong những tháng qua, giúp kinh tế ổn định, lạm phát được kiểm soát.

Các chuyên gia đã nêu ra nhiều giải pháp về điều hành giá tại hội thảo. Ảnh: H.D

PGS.TS. Nguyễn Mạnh Thiều, Phó Giám đốc Học viện Tài chính cho hay, 6 tháng đầu năm, tình hình kinh tế thế giới diễn ra trong bối cảnh chiến sự Nga - Ukraine kéo dài, lạm phát toàn cầu mặc dù đã hạ nhiệt nhưng vẫn ở mức cao; nhiều nền kinh tế lớn, trong đó có các đối tác thương mại quan trọng của Việt Nam đã tăng trưởng chậm lại, thậm chí rơi vào suy thoái…

Trước bối cảnh đó, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng - Trưởng ban Chỉ đạo điều hành giá đã có các văn bản chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương tổ chức triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, biện pháp về quản lý, điều hành để bình ổn giá, hạn chế những biến động của mặt bằng giá gây tác động tiêu cực đến phát triển kinh tế - xã hội.

“Ngay từ đầu năm, Bộ Tài chính đã nhận diện những vấn đề ảnh hưởng đến điều hành giá, từ đó báo cáo Ban chỉ đạo điều hành giá của Chính phủ để đưa ra những định hướng và giải pháp cụ thể. Công tác quản lý, điều hành giá được thực hiện thường xuyên, liên tục, từ đó giúp kiểm soát lạm phát theo mục tiêu Quốc hội đề ra”, TS. Phạm Văn Bình, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Giá nhấn mạnh.

Nhưng theo các chuyên gia, mục tiêu kiểm soát lạm phát và linh hoạt trong điều hành giá vẫn là thách thức cho các cơ quan quản lý nhà nước trong nửa cuối năm 2023. Nhiều giải pháp, khuyến nghị đã được đưa ra.

PGS.TS. Phan Thế Công, Trưởng khoa Kinh tế, Đại học Thương mại cho rằng, công tác quản lý giá và kiểm soát lạm phát trong thời gian tới cần tiếp tục chủ động, bám sát và theo dõi chặt chẽ các biến động của tình hình kinh tế - tài chính toàn cầu, đặc biệt là biến động giá cả hàng hóa, trong đó, để hỗ trợ doanh nghiệp, cần có phương hướng giảm bớt các chi phí thương mại, tăng cường cơ sở hạ tầng hỗ trợ thương mại, giảm chi phí tuân thủ các tiêu chuẩn xuất nhập khẩu hàng hóa…

Đồng quan điểm, chuyên gia kinh tế PGS.TS. Đinh Trọng Thịnh cho rằng, Tổng cục Quản lý thị trường (Bộ Công Thương) và Cục Quản lý Giá cần tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động giá cả, thị trường, tránh tình trạng “té nước theo mưa” của một số chủ thể, nhất là với các hàng hóa, dịch vụ thiết yếu.

Ngoài ra, nhiều chuyên gia cũng đề nghị cơ quan chức năng phải tổ chức triển khai hiệu quả và giám sát thực hiện các biện pháp kê khai giá, niêm yết giá; công khai thông tin về giá; kiểm tra việc chấp hành pháp luật về giá. Cùng với đó là phải tiếp tục triển khai xây dựng các văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Giá (sửa đổi) để hoàn thiện cơ chế quản lý điều hành giá, đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước về giá trong tình hình mới.