Tối ưu hóa chuỗi cung ứng để xóa bỏ tình trạng “được mùa mất giá”

	Xuất khẩu dệt may đạt 39 tỷ USD khi chuỗi cung ứng đứt gãy
	Tăng 50% lượng hàng hoá, sẵn sàng cung ứng cả khi dịch bùng mạnh vào Tết
	Chuỗi cung ứng toàn cầu đối mặt với những thách thức mới
	Khởi động chuỗi chương trình tư vấn, cung cấp thông tin về thị trường xuất nhập khẩu

Cần xây dựng được chuỗi cung ứng hiệu quả cho các sản phẩm của ĐBSCL để thoát cảnh "được mùa mất giá"

Liên kết và phát triển là nhu cầu cấp thiết

Từ năm 2012, TPHCM và các tỉnh, thành khu vực ĐBSCL đã triển khai chương trình kết nối cung cầu hàng hóa bình ổn thị trường. Tuy nhiên, tình trạng chuỗi cung ứng bị đứt gãy nghiêm trọng trong thời gian dịch bệnh vừa qua đã cho thấy mối liên kết tiêu thụ hàng hóa vẫn còn nhiều vấn đề bất ổn.

Ông Trần Anh Thư, Phó chủ tịch UBND tỉnh An Giang đánh giá, mối quan hệ giữa TPHCM và ĐBSCL là mối quan hệ cộng sinh. Khi chuỗi cung ứng bị đứt gãy, ĐBSCL không tiêu thụ được nông sản, trong khi TPHCM không có nguồn cung, người dân phải mua hàng với giá cao đột biến. Tương tự, khi hàng trăm ngàn lao động rời khỏi TPHCM, các địa phương đối mặt với gánh nặng an sinh xã hội do không giải quyết được việc làm, trong khi các nhà máy tại TPHCM rơi vào cảnh thiếu lao động nghiêm trọng…

Ở góc độ của DN phân phối hàng hóa, ông Nguyễn Anh Đức, Tổng giám đốc Saigon Co.op chỉ ra 2 chuỗi đứt gãy trong giai đoạn dịch bệnh vừa qua. Đó là sự đứt gãy chuỗi liên kết giữa các địa phương với nhau và đứt gãy trong chuỗi giá trị sản phẩm, cụ thể là không thể cung ứng nguyên liệu đầu vào cho chuỗi sản xuất.

Từ thực tế đó, ông Võ Văn Hoan, Phó Chủ tịch UBND TPHCM khẳng định liên kết và phát triển là nhu cầu cấp thiết của TPHCM và các tỉnh, thành ĐBSCL trong phát triển kinh tế vùng trong giai đoạn phục hồi kinh tế hiện nay. Theo đó, TPHCM đã phân công các sở, ban ngành cùng phối hợp với các tỉnh, thành ĐBSCL để thường xuyên trao đổi thông tin, liên kết, phối hợp một cách chặt chẽ nhất. Trong đó, Sở Kế hoạch và Đầu tư TPHCM chịu trách nhiệm phối hợp triển khai các giải pháp liên kết, phát triển phục hồi kinh tế trong giai đoạn bình thường mới; Sở Công Thương TPHCM chịu trách nhiệm phối hợp triển khai các giải pháp đảm bảo chuỗi sản xuất, cung ứng, lưu thông hàng hóa cho toàn vùng; Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn TPHCM chịu trách nhiệm phối hợp triển khai các giải pháp về đào tạo nguồn nhân lực nông nghiệp cho khu vực ĐBSCL...

Giải bài toán về giá nông sản

ĐBSCL hiện là vùng sản xuất nông nghiệp lớn nhất cả nước, cung cấp trên 50% sản lượng lúa duy trì an ninh lương thực trong nước, 65% sản lượng nuôi trồng thủy sản, 70% sản lượng trái cây các loại. Đối với hoạt động xuất khẩu, khu vực này cũng đóng góp 95% lượng gạo và 60% lượng thủy sản xuất khẩu của cả nước. Tuy nhiên, người nông dân tại đây luôn phải đối mặt với tình trạng thu nhập thấp và bấp bênh do rủi ro “được mùa mất giá”. Theo các chuyên gia, mấu chốt của vấn đề này nằm ở chính mức chi phí vận chuyển, lưu thông hàng hóa quá lớn, làm đội giá thành của sản phẩm lên cao.

Theo quan điểm của ông Đỗ Hòa, Tổng giám đốc Công ty tư vấn Tinh hoa Quản trị thì chuỗi cung ứng chính là nền móng để tạo nên mối liên kết bền vững giữa ĐBSCL và TPHCM. Với kinh nghiệm 10 năm phụ trách thị trường vùng gồm 10 nước ASEAN, Australia và New Zealand, ông Đỗ Hòa cho biết, để các tập đoàn nước ngoài kinh doanh thành công và kết nối với nhiều quốc gia, bên cạnh yếu tố thương hiệu thì bí quyết nằm ở chính chuỗi cung ứng. Nếu chuỗi cung ứng không hiệu quả thì không thể nào tổ chức phân phối, bán hàng và cạnh tranh trên thị trường toàn cầu được. Bởi chất lượng có thể được điều chỉnh trong nhà máy bằng cách thay công thức, thay quy trình chế biến, nhưng để có giá thành thật cạnh tranh trên thị trường thì đó là đóng góp của từng khâu trong toàn bộ chuỗi cung ứng. “Khi có được mức giá thành cạnh tranh thì vấn đề đầu ra cho sản phẩm không còn là điều đáng lo ngại” – ông Đỗ Hòa chia sẻ.

Theo ông Hòa, hiện nay có 3 mô hình chuỗi cung cấp là mua đứt – bán đoạn, kiểm soát chuỗi cung cấp và liên kết chiến lược. Trong đó, mô hình mua đứt bán đoạn là mô hình phổ biến hiện nay, tuy nhiên, phương thức này không bền vững và dễ dẫn tới tình trạng “được mùa, mất giá”. Mô hình kiểm soát chuỗi cung cấp được các tập đoàn lớn sử dụng rất phổ biến nhưng lại khó áp dụng đối với các DN Việt Nam do phải đòi hỏi đầu tư lớn. Mô hình phù hợp nhất hiện nay là liên kết chiến lược, tức là các thành phần trong chuỗi cung ứng đầu tư lẫn vào nhau để ràng buộc nhau và tạo niềm tin với nhau. Mô hình này sẽ giúp các mắt xích trong chuỗi cung ứng có thể linh hoạt ứng biến khi xảy ra những tình huống bất ngờ như thời gian dịch bệnh vừa qua. Bên cạnh đó, những thông tin phản hồi từ thị trường cũng sẽ nhanh chóng được cập nhật trong toàn chuỗi để có sự điều chỉnh phù hợp, kịp thời.

Trong khi đó, ông Phạm Thiện Nghĩa, Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp đặt vấn đề về việc thành lập sàn giao dịch nông sản để giảm bớt khâu trung gian, tiết giảm chi phí. Theo đó, với thế mạnh lúa gạo, thủy sản, trái cây, ĐBSCL có thể hình thành những trung tâm chế biến để cung ứng cho TPHCM và các tỉnh Đông Nam bộ dựa trên mối quan hệ hợp tác, liên kết.

Ý kiến này của ông Phạm Thiện Nghĩa nhận được sự đồng tình của ông Nguyễn Anh Đức, Tổng giám đốc Saigon Co.op với khẳng định sẵn sàng tham gia và sẽ đứng ra chủ trì sàn giao dịch nông sản tại khu vực ĐBSCL. Tuy nhiên, khó khăn hiện nay là chưa có một nơi để tập trung nông sản, điều kiện lưu trữ của các địa phương cũng chưa tốt. Do đó, các địa phương tại ĐBSCL cần chủ động bắt tay với nhau để có sự thống nhất. Ngoài ra, các đơn vị bán lẻ lớn cũng cần ngồi lại với nhau theo tinh thần cùng nhau phát triển, thay vì cạnh tranh lẫn nhau như trước đây.