Tín dụng tăng trưởng khó khăn

TS. Nguyễn Quốc Hùng

Ông đánh giá như thế nào về việc điều hành chính sách tiền tệ trong năm 2023?

Trong năm 2023, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã điều hành chính sách tiền tệ một cách linh hoạt, phù hợp với thực trạng nền kinh tế. NHNN đã liên tục giảm lãi suất điều hành, các giao dịch trên thị trường liên ngân hàng được thông suốt, tỷ giá ổn định góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát.

Cùng với đó, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, NHNN đã kịp thời ban hành các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, tập trung vốn vào lĩnh vực sản xuất kinh doanh…, đồng thời chỉ đạo Hiệp hội Ngân hàng kêu gọi các tổ chức tín dụng cùng đồng thuận giảm lãi suất huy động, lãi suất cho vay... Đồng thời, ngành ngân hàng cũng đã chủ động phối hợp với các bộ, ngành để hoàn thiện khung khổ pháp lý, chú trọng nâng cấp, xây dựng hạ tầng phục vụ hoạt động nhằm thúc đẩy chuyển đổi số trong hoạt động ngân hàng.

Các tổ chức tín dụng cũng đã nghiêm túc thực hiện cam kết giảm lãi suất huy động, lãi suất cho vay, từ đó lập lại mặt bằng chung lãi suất huy động, giảm lãi suất cho vay mới và dư nợ hiện hữu. Hơn nữa, năng lực tài chính của các ngân hàng được củng cố; chất lượng quản trị, điều hành được nâng cao…

Đặc biệt, trong bối cảnh khó khăn của thị trường quốc tế, xuất nhập khẩu giảm, các ngân hàng cũng đã dành nhiều nguồn tín dụng ưu tiên cho lĩnh vực này phát triển. Những doanh nghiệp sản xuất để xuất hàng sang những khu vực đã có Hiệp định thương mại tự do (FTA) được ngân hàng cho vay ưu đãi với lãi suất thấp (hiện thấp nhất là 4%). Ngoài ra, hệ thống ngân hàng còn dành hẳn một nguồn vốn tín dụng hỗ trợ cho lĩnh vực này, chẳng hạn như gói tín dụng 15.000 tỷ đồng hỗ trợ lĩnh vực lâm sản, thuỷ sản.

Năm 2023 tăng trưởng tín dụng dự đoán sẽ đạt thấp, theo ông, đâu là khó khăn của ngành ngân hàng trong hoạt động cung ứng tín dụng thời gian qua?

Có thể thấy, sức hấp thụ vốn nền kinh tế thấp, mặc dù các tổ chức tín dụng đã giảm lãi suất cho vay song tốc độ tăng trưởng tín dụng năm 2023 ở mức thấp. Đồng thời, khó khăn từ thị trường vốn và thị trường bất động sản đã dẫn đến chất lượng tài sản ngân hàng suy giảm, nợ xấu tăng. Trong khi đó, việc xử lý tài sản bảo đảm, thu hồi nợ gặp nhiều vướng mắc, nhiều khách hàng bất hợp tác, cá biệt có hiện tượng lập nhóm bùng nợ tràn lan trên mạng xã hội kêu gọi không trả nợ, nhất là nhóm khách hàng vay tiêu dùng.

Tuy các ngân hàng vẫn rất chia sẻ, cùng tháo gỡ khó khăn với người dân, doanh nghiệp nhưng không thể hạ chuẩn điều kiện cho vay. Mọi điều kiện, nguyên tắc, thủ tục cho vay phải đáp ứng thì doanh nghiệp mới tiếp cận được vốn vay.

Vì thế, theo tôi, Chính phủ cần chỉ đạo các địa phương mở rộng, đẩy mạnh và phát triển Quỹ bảo lãnh tín dụng doanh nghiệp nhỏ và vừa để doanh nghiệp có thể đồng hành cùng ngân hàng, đồng thời bảo lãnh cho các doanh nghiệp khó khăn, thiếu điều kiện vay vốn được tiếp cận vốn tín dụng để có thể phát triển đồng bộ, hỗ trợ giải quyết vấn đề tài chính cho doanh nghiệp.

Để chính sách tiền tệ tiếp tục hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp và nền kinh tế, ông có những kiến nghị gì?

Để hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp nói riêng và nền kinh tế nói chung vượt qua khó khăn, ngoài các giải pháp mà Chính phủ cùng các bộ, ngành đã và đang triển khai tích cực thời gian qua, tôi cho rằng cần nâng cao vai trò, chức năng quản lý nhà nước của các bộ, ngành. Trong đó cần tăng cường sự phối hợp giữa chính sách tiền tệ và chính sách tài khóa để hỗ trợ tăng trưởng.

Về phía doanh nghiệp, để đáp ứng được quy luật cung cầu thị trường thì luôn phải tự chủ trong kinh doanh, lường trước mọi rủi ro. Theo đó, các doanh nghiệp cần cơ cấu và xác định lại nguồn lực cũng như huy động vốn, trang thiết bị công nghệ, đặc biệt là trang thiết bị đảm bảo đối với tăng trưởng xanh và phát triển bền vững. Như vậy, ngành ngân hàng sẽ tư vấn cho các doanh nghiệp để có thể thu hút và tận dụng những nguồn tài chính xanh mà ngân hàng trong nước và nhiều tổ chức tài chính quốc tế đang cung cấp.

Với lĩnh vực xuất nhập khẩu, các tổ chức tín dụng đã áp dụng dịch vụ bao thanh toán, tạo điều kiện cho doanh nghiệp nhỏ và vừa có thể xuất nhập khẩu. Ngành ngân hàng cũng đang hướng tới việc kiến nghị với Chính phủ và Quốc hội sửa đổi, bổ sung luật, trong đó mở rộng hình thức bao thanh toán nhằm tạo điều kiện tiếp cận nguồn vốn cho doanh nghiệp nhỏ và vừa có đủ năng lực về sản xuất, kinh doanh.

Xin cảm ơn ông!