Thúc đẩy tiến độ đầu tư công các dự án giao thông trọng điểm quốc gia

Thi công trên công trường Dự án Cao tốc Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột. Ảnh minh họa: S.T

Trình tự, thủ tục đầu tư qua nhiều khâu, nhiều bước

Báo cáo từ Bộ Tài chính cho biết, tính đến hết tháng 10/2024, tổng số vốn giải ngân của 9 dự án quan trọng quốc gia ngành GTVT là hơn 52.999 tỷ đồng, đạt tỷ lệ 52,3% kế hoạch năm 2024 được giao (hơn 101.340 tỷ đồng).

Trong đó, vốn ngân sách trung ương giải ngân được hơn 49.145 tỷ đồng, đạt 62%; vốn ngân sách địa phương giải ngân được hơn 3.853 tỷ đồng, đạt 17,5%.

Theo đó, một số dự án có tỷ lệ giải ngân cao như cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2017-2020 đạt 49,1%; cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025 đạt 70,5%; cao tốc Khánh Hoà – Buôn Ma Thuột giai đoạn 1 đạt 68,3%...

Nhưng cũng có dự án đạt tỷ lệ thấp, thậm chí chưa giải ngân như Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành.

Dẫn lại báo cáo của Bộ GTVT, báo cáo cho biết, trong quá trình triển khai thực hiện các dự án quan trọng quốc gia, đơn vị đã ghi nhận một số khó khăn, vướng mắc, nếu các khó khăn này không sớm được khắc phục sẽ ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân các dự án.

Liên quan đến công tác đền bù giải phóng mặt bằng, khó khăn từ việc chậm phê duyệt phương án đền bù; vướng mắc liên quan đến giá đền bù, chậm di dời điện cao thế, xây dựng khu tái định cư chậm…

Liên quan đến nguồn nguyên vật liệu, các tỉnh Tiền Giang, Bến Tre, Vĩnh Long triển khai thủ tục cấp phép để khai thác mỏ cho các nhà thầu chưa đáp ứng tiến độ theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ (hoàn thành trước ngày 30/8/2024), ảnh hưởng đến tiến độ thi công các dự án khu vực Đồng bằng sông Cửu Long.

Một số mỏ có trữ lượng không đáp ứng yêu cầu hoặc mỏ có trữ lượng lớn nhưng công suất cấp phép rất hạn chế.

Hơn nữa, các địa phương công bố giá vật liệu xây dựng không sát với giá thị trường gây khó khăn trong lập dự toán và triển khai dự án; công bố chỉ số giá không đầy đủ, chưa kịp thời gây khó khăn trong công tác điều chỉnh giá các hợp đồng xây lắp.

Phát biểu tại một toạ đàm vào cuối tháng 10/2024 về đầu tư công, ông Nguyễn Anh Dũng, Phó Vụ trưởng Vụ Kế hoạch - Đầu tư, Bộ GTVT cũng chỉ rõ nhiều khó khăn.

Theo đó, các khó khăn chủ yếu mà Bộ GTVT gặp phải là trình tự, thủ tục đầu tư xây dựng qua nhiều khâu, nhiều bước nên mất rất nhiều thời gian, đặc biệt là các thủ tục về chuyển đổi mục đích sử dụng rừng, đất rừng, đất lúa… Tiếp đến là các khó khăn trong công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, di dời công trình hạ tầng kỹ thuật.

Theo ông Dũng, đây chính là khâu tiềm ẩn nhiều rủi ro, gây ảnh hưởng tới tiến độ thực hiện và giải ngân của các dự án.

Cải cách để tháo gỡ các khó khăn

Tuy nhiên, ông Nguyễn Anh Dũng cho hay, với quyết tâm đưa nguồn vốn đến kịp thời các dự án, tạo nên những “huyết mạch” giao thương, đưa nền kinh tế phát triển, Bộ GTVT đã quán triệt nâng cao vai trò, trách nhiệm người đứng đầu trong công tác chỉ đạo điều hành; đẩy mạnh công tác hoàn thiện thủ tục xây dựng cơ bản, đẩy mạnh tiến độ thi công các dự án, tinh giản thủ tục nghiệm thu thanh toán, quyết toán cho các dự án theo đúng quy định.

Để phấn đấu giải ngân hết kế hoạch vốn năm 2024, ông Dũng cho biết, Bộ GTVT đang tiếp tục triển khai đồng bộ nhiều giải pháp như: tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong giải ngân vốn đầu tư công, đề cao vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu, gắn trách nhiệm người đứng đầu đơn vị với kết quả giải ngân, coi đây là tiêu chí quan trọng để đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ cuối năm của người đứng đầu và của đơn vị.

Chỉ đạo các chủ đầu tư, ban quản lý dự án thường xuyên rà soát kế hoạch giải ngân chi tiết cho từng dự án và cam kết chịu trách nhiệm trước Bộ GTVT về tiến độ giải ngân.

Đồng thời, Bộ GTVT tiếp tục yêu cầu các chủ đầu tư và nhà thầu tập trung mọi nguồn lực, tranh thủ tại những nơi thời tiết thuận lợi để đẩy mạnh thi công các dự án.

Phối hợp chặt chẽ với các cấp, ngành, địa phương và các cơ quan, đơn vị liên quan trong công tác giải phóng mặt bằng, tái định cư, di dời hạ tầng kỹ thuật, khai thác mỏ vật liệu...

Về phía Bộ Tài chính, ông Dương Bá Đức, Vụ trưởng Vụ Đầu tư, Bộ Tài chính cho rằng, các bộ, ngành, địa phương cần tiếp tục thực hiện quyết liệt các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Cùng với đó là cùng Kho bạc Nhà nước kiểm tra tìm các nguyên nhân trong tổ chức triển khai hay cơ chế chính sách...

Nguyên tắc trong sửa đổi các luật liên quan đến đầu tư công là đổi mới tư duy xây dựng pháp luật, đáp ứng kịp thời thực tiễn, tăng cường phân cấp, phân quyền.