Thúc đẩy nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam

Thị trường chứng khoán Việt Nam đã gần chạm mức thị trường mới nổi Ảnh: ST

Tháo gỡ nhiều nút thắt

Nâng hạng thị trường chứng khoán (TTCK) là một trong những mục tiêu lớn mà Chính phủ Việt Nam đang hướng tới. Mục tiêu này đã được đưa vào Đề án Cơ cấu lại TTCK và thị trường bảo hiểm đến năm 2020 và định hướng đến năm 2025, đồng thời, cũng đã được đưa vào trong dự thảo Chiến lược phát triển TTCK đến năm 2030. Trong thời gian vừa qua, cơ quan quản lý đã, đang đặt quyết tâm cao để thúc đẩy, rút ngắn lộ trình nâng hạng của TTCK Việt Nam. Về khuôn khổ pháp lý, Luật Chứng khoán 2019, Luật Đầu tư 2020, Luật Doanh nghiệp 2020 và các văn bản hướng dẫn đã từng bước đáp ứng các tiêu chí về nâng hạng thị trường như: tạo điều kiện thuận lợi cho dòng vốn đầu tư; tiếp cận thông tin bằng tiếng Anh; đăng ký và mở tài khoản cho nhà đầu tư; tăng cường kỷ cương, kỷ luật, xử lý nghiêm các sai phạm để thị trường minh bạch hơn…

Trong đó, về tiếp cận thông tin bằng tiếng Anh, hiện nay, nhiều DN đã chủ# động trong việc công bố thông tin bằng tiếng Anh, trong đó, riêng nhóm VN30 đã có 100% DN công bố thông tin bằng tiếng Anh. Cùng với đó, nhiều vấn đề mới hỗ trợ cho nâng hạng cũng đã được quy định rõ ràng hơn trong Nghị định 155/2020/NĐ-CP và Thông tư 96/2020/TT-BTC. Sắp tới, Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) sẽ tiếp tục đề xuất sửa đổi các văn bản pháp lý liên quan để đảm bảo TTCK tăng tính minh bạch, công khai, bền vững, hỗ trợ cho tiến trình nâng hạng.

Theo bà Alice Law, Tổng Giám đốc Hiệp hội các Thị trường Tài chính và Chứng khoán châu Á (ASIFMA), các thành viên ASIFMA hiện đang đầu tư, cung cấp dịch vụ chứng khoán tại Việt Nam đánh giá thị trường chứng khoán Việt Nam đã gần chạm mức thị trường mới nổi. Đại diện ASIFMA cho rằng, một số nút thắt hiện đã được UBCKNN đưa ra giải pháp để tháo gỡ về mặt chính sách và thực tiễn thực hiện chính sách như: tăng khả năng tiếp cận thông tin bằng tiếng Anh cho các nhà đầu tư nước ngoài; công khai, cập nhật tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài; tăng số lượng các công ty niêm yết; tăng cường thanh kiểm tra trên thị trường đảm bảo tính minh bạch về công bố thông tin; thủ tục mở tài khoản giao dịch được tinh giản; tăng cường đối thoại với các nhà đầu tư… Tuy nhiên, một điểm nghẽn mà các ngân hàng lưu ký nước ngoài mong mỏi có được giải pháp căn cơ là yêu cầu về ký quỹ trước giao dịch và phong tỏa chứng khoán. Các ngân hàng lưu ký thành viên của ASIFMA cho rằng nên có cơ chế riêng đối với hoạt động bảo lãnh thanh toán cho các giao dịch chứng khoán hoặc cấp hạn mức tín dụng ngắn hạn cho nhà đầu tư nước ngoài thực hiện các giao dịch chứng khoán.

Cần sự tích cực của các thành viên

Theo đánh giá của các tổ chức xếp hạng và các định chế tài chính quốc tế lớn, Việt Nam đã có nhiều cải thiện và đạt được nhiều tiêu chí quan trọng. Tuy nhiên, Công ty CP Chứng khoán BSC cho biết, theo các báo cáo đánh giá gần nhất của MSCI và FTSE - hai tổ chức xếp hạng thị trường chứng khoán uy tín, Việt Nam còn thiếu nhiều tiêu chí và cần phải cải thiện, trong đó, một số vấn đề chính cơ quan quản lý cần sớm hoàn thiện, điều chỉnh bao gồm: thành lập trung tâm thanh toán bù trừ trung tâm (CCP) - điểm mấu chốt mà cả FTSE và MSCI đều coi đây là nút thắt trong việc nâng hạng thị trường; nâng cao chất lượng cơ sở hạ tầng; hoàn thiện cơ chế chính sách; tỷ lệ sở hữu nước ngoài; tăng cường các hoạt động bảo vệ quyền lợi cho nhà đầu tư; tăng cường hoạt động thanh tra, kiểm tra giám sát. Theo BSC, để TTCK Việt Nam tiếp tục có bước chuyển mình mới, hội nhập sâu rộng với sự phát triển chung trong khu vực và thế giới rất cần sự chỉ đạo, hành động quyết liệt, hiệu quả của các cơ quan quản lý, sự chung tay của các thành viên tham gia trong việc thúc đẩy sự phát triển bền vững của thị trường nhằm đạt được mục tiêu nâng hạng thị trường vào năm 2025 mà Bộ Tài chính đã đặt ra. Đơn vị này cũng cho rằng, việc chuẩn bị đưa hệ thống giao dịch mới (KRX) vào vận hành cuối năm 2023 sẽ là một điểm đáng lưu ý đối với 2 tổ chức xếp hạng cho các kỳ đánh giá còn lại trong năm đối với TTCK Việt Nam.

Liên quan vấn đề này, ông Trần Hoàng Sơn, Giám đốc Chiến lược thị trường của VPBankS Research cho rằng, việc KRX được đưa vào hoạt động sẽ giúp giao dịch trên thị trường dễ dàng, thuận tiện và đảm bảo thông thoáng lệnh, thanh khoản; các sản phẩm mới được đưa vào áp dụng, chu kỳ thanh toán có thể rút ngắn từ T+2,5 xuống T+2, T+0; cải thiện thêm yếu tố theo yêu cầu của MSSI và FTSE. Đối với FTSE Russell, Việt Nam vẫn đang được tổ chức này theo dõi và tham vấn nhằm cải thiện thị trường. Khả năng Việt Nam sẽ được FTSE nâng hạng lên thị trường mới nổi thứ cấp sớm nhất vào kỳ đánh giá tháng 3/2025 và chính thức lọt rổ chỉ số các thị trường mới nổi thứ cấp vào kỳ đánh giá tháng 9/2025. Trong khi đó, với MSCI, hiện tại, Việt Nam vẫn là thị trường cận biên theo các tiêu chí phân loại thị trường và vẫn chưa nằm trong danh sách được theo dõi nâng hạng từ cận biên lên mới nổi với nhiều tiêu chí cần cải thiện. Trong trường hợp KRX đi vào hoạt động trong năm 2023, Việt Nam có thể được đưa vào danh sách theo dõi nâng hạng trong kỳ đánh giá thường niên tháng 6/2024 trước khi được nâng hạng lên thị trường mới nổi vào tháng 6/2025.

Bà Vũ Thị Chân Phương, Chủ tịch UBCKNN cho biết, những nỗ lực về cả sửa đổi pháp lý cũng như các giải pháp thực tiễn của Việt Nam trong thời gian qua đã tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các nhà đầu tư nước ngoài tham gia vào các thị trường vốn của Việt Nam. Cùng với đó, cơ quan quản lý cũng thường xuyên trao đổi với MSCI và FTSE Russell nhằm cập nhật thông tin thực tế cũng như để các cơ quan quản lý hiểu rõ các các yêu cầu, tiêu chí từ các tổ chức, qua đó có các giải pháp sửa đổi, hoàn thiện. Bà Vũ Thị Chân Phương khẳng định, Bộ Tài chính, UBCKNN đã và đang tích cực phối hợp với các cơ quan bộ, ngành, các tổ chức, thành viên thị trường để có những giải pháp giải quyết, tháo gỡ các nhóm vấn đề.