Thủ tướng: “Quả đấm thép” có thể là doanh nghiệp tư nhân

Chiều nay 16/1, tại Hà Nội, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc dự và phát biểu chỉ đạo tại hội nghị tổng kết công tác năm 2019, phương hướng nhiệm vụ năm 2020 của Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp và 19 tập đoàn, tổng công ty.

Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng nhấn mạnh vai trò quan trọng của các tập đoàn, tổng công ty, Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước, trong đó có tăng trưởng cao, kinh tế vĩ mô ổn định, thu ngân sách Trung ương cao; quản lý lực lượng lao động lớn; cung cấp những sản phẩm quan trọng đối với nền kinh tế.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại hội nghị.

Dù thời gian thành lập mới hơn một năm, nhưng theo Thủ tướng, Ủy ban Quản lý vốn đã tập trung chỉ đạo các tập đoàn, tổng công ty Nhà nước phấn đấu quyết liệt, thực hiện tốt nhiệm vụ sản xuất kinh doanh năm 2019. Doanh thu, lợi nhuận tăng lên, vốn nhà nước được bảo toàn và phát triển. Các lĩnh vực điện, than, dầu khí, hóa chất, hàng không... đều là những lĩnh vực thiết yếu, quan trọng, tạo sức lan tỏa phát triển kinh tế xã hội. Các tập đoàn, Tổng công ty cũng đã triển khai những nhiệm vụ, dự án đầu tư cấp bách; phối hợp bảo vệ chủ quyền quốc gia, giữ vững quốc phòng, an ninh.

Ủy ban Quản lý vốn nhà nước cũng đã tạo thuận lợi cho các tập đoàn, tổng công ty sản xuất kinh doanh, trong đó có thúc đẩy đổi mới sáng tạo; Tiếp nhận 12 dự án yếu kém của Bộ Công thương và đã đề xuất một số giải pháp để khắc phục, xử lý.

Tuy vậy, Thủ tướng cũng nêu những tồn tại của Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước thời gian qua, như còn tình trạng chậm thực hiện một số công việc quan trọng, chậm phê duyệt chức danh quản lý của một số tập đoàn, tổng công ty; chậm cổ phần hóa thoái vốn; chậm phê duyệt báo cáo đánh giá tài chính. Còn một số tập đoàn, tổng công ty chưa hoàn thành nhiệm vụ lợi nhuận, doanh thu, nộp ngân sách Nhà nước. Còn những đơn vị thua lỗ kéo dài mà trong đó có nguyên nhân chủ quan.

Việc sắp xếp lại nhà đất của các tổng công ty, tập đoàn còn vướng mắc khiến cổ phần hóa thoái vốn bị chậm. Cán bộ tập đoàn chậm củng cố, chậm mạnh dạn thay đổi cán bộ yếu kém về năng lực. Một số cán bộ chưa bám thực tiễn nên giải quyết nhiệm vụ chưa thuyết phục, gây chậm trễ thời gian dài. Chất lượng thẩm định, phê duyệt đối với một số dự án đầu tư còn thấp.

"Điều rất lưu ý hôm nay là tất cả các tập đoàn, tổng công ty không đạt kế hoạch đầu tư phát triển. Một số dự án trọng điểm chậm tiến độ. Tôi xin nói, không đầu tư khó có thể phát triển. Đây là nền tảng rất quan trọng. Trong khi đó, giải ngân FDI năm nay đạt trên 20 tỷ USD. Và doanh nghiệp tự nhân họ đã thành lập thêm 140.000 doanh nghiệp với số vốn bình quân 12 tỷ đồng. Tôi nói thế này để các đồng chí thấy, nếu mình không đầu tư phát triển mình thất bại, mình sẽ thua cuộc ngay trên sân nhà", Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc lưu ý.

Thủ tướng cũng cho rằng, còn có những cơ chế, chính sách chồng chéo, chưa rõ ràng, khiến việc triển khai hoạt động sản xuất kinh doanh và các nhiệm vụ khác của Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước gặp khó khăn, nhưng Ủy ban cũng chưa đề xuất được thể chế để sửa các vướng mắc này. Đặc biệt, theo Thủ tướng, việc chậm trễ, vướng mắc có nguyên nhân từ việc phối hợp giữa Ủy ban và các bộ, ngành chưa hiệu quả.

"Tôi đề nghị các đồng chí phải nâng cao tinh thần trách nhiệm. Quan hệ hợp tác giữa Ủy ban với các cấp bộ, ngành với các tập đoàn, tổng công ty là một nguyên nhân chậm trễ, còn tình trạng quyền anh quyền tôi, hay ít hợp tác giữa quản lý ngành và Ủy ban của chúng ta", Thủ tướng nêu rõ.

"Do đó, những vấn đề cần phối hợp, Chủ tịch Ủy ban trực tiếp mời họp, có biên bản kèm theo để xử lý nhanh, chứ không phải chủ nghĩa quan liêu, giấy tờ, để ngày dài tháng kia, thậm chí để mấy tháng không trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, làm sao có thể giải quyết nhanh công việc được. Cuộc sống hàng ngày thúc đẩy chúng ta, do đó tôi nói điều này để các đồng chí rút kinh nghiệm", Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nói.

Thủ tướng cũng yêu cầu, các bộ, ngành, địa phương phải có trách nhiệm lớn đối với Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước, nhất là khi hiệu quả hoạt động của tập đoàn, tổng công ty sẽ góp phần tăng phần đóng góp ngân sách tại chính các địa phương. Do đó, Thủ tướng yêu cầu Ủy ban quản lý vốn báo cáo Thủ tướng những bộ, ngành chậm hoặc không phối hợp triển khai nhiệm vụ.

Không né tránh, đùn đẩy trách nhiệm

Trong thời gian tới, Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước, các bộ, ngành, tập đoàn, tổng công ty phải đổi mới tư duy chiến lược, thể hiện rõ tinh thần kiến tạo, phục vụ, không phải là mệnh lệnh hành chính, quan liêu, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp phát triển, trong đó có doanh nghiệp Nhà nước. Đặc biệt là không né tránh, đùn đẩy trách nhiệm và phải chủ động, tích cực thực hiện tốt hơn, hiệu quả nhiệm vụ được giao.

Toàn cảnh hội nghị.

Nhấn mạnh, năm 2020 là năm quan trọng đối với đất nước ta, nhiều sự kiện, nhiệm vụ lớn phải thực hiện, song cũng nhiều thách thức đặt ra, Thủ tướng yêu cầu Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước phải đổi mới tư duy, tập trung khắc phục hạn chế yếu kém, thực hiện tốt hơn nữa nhiệm vụ được giao.

Nhấn mạnh lại vai trò quan trọng của doanh nghiệp Nhà nước đối với sự phát triển của đất nước, Thủ tướng yêu cầu tiếp tục thực hiện cơ cấu lại và đổi mới doanh nghiệp Nhà nước với nền tảng công nghệ hiện đại, năng lực đổi mới sáng tạo, quản trị theo chuẩn mực quốc tế, huy động sử dụng các nguồn lực xã hội, tiếp tục đưa doanh nghiệp Nhà nước giữ vị trí then chốt, lực lượng vật chất quan trọng của kinh tế Nhà nước, góp phần phát triển kinh tế và thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội.

Cho rằng không thể thiếu những “quả đấm thép” của một nền kinh tế, Thủ tướng lưu ý,“quả đấm thép” có thể là doanh nghiệp tư nhân nếu doanh nghiệp Nhà nước không vươn lên. Do đó, Thủ tướng cho rằng, thời gian tới, doanh nghiệp Nhà nước phải đi tiên phong trong nghiên cứu ứng dụng khoa học công nghệ, thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội nhanh và bền vững.

Đặt vấn đề như vậy, Thủ tướng yêu cầu Ủy ban, các tập đoàn, tổng công ty thực hiện tốt nhiệm vụ đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước. Hoạt động của Ủy ban phải gắn liền với các tập đoàn, tổng công ty Nhà nước về mọi mặt. Các tập đoàn, tổng công ty cũng phải nghiêm túc thực hiện các quy định pháp luật đưa ra.

Đặc biệt, theo Thủ tướng, các tập đoàn, tổng công ty, Ủy ban cần có ý chí, tầm nhìn, khát vọng vươn lên mạnh mẽ hơn, khơi dậy lòng tự hào, tự tôn dân tộc. Đây là lực lượng tiên phong đưa đất nước vững bước tiến lên trên con đường đổi mới, hội nhập và phát triển; không ngừng đổi mới sáng tạo, ứng dụng khoa học công nghệ, nhất là thành tựu của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư để nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh, góp phần xây dựng đất nước hùng cường, thịnh vượng.

Nhất trí với các giải pháp mà Ủy ban đưa ra trong năm 2020, Thủ tướng yêu cầu Ủy ban, các tập đoàn, tổng công ty cần quán triệt các thực hiện tốt các nhiệm vụ, giải pháp được giao tại Nghị quyết của Trung ương, Quốc hội và Nghị quyết số 01 và 02 của Chính phủ. Trong đó có vấn đề chậm giải ngân vốn đầu tư công.

Ủy ban cần rà soát hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ của Ủy ban, phân định rõ chức năng với các bộ ngành và cơ chế phối hợp. Thủ tướng nhấn mạnh, đây không phải là đơn vị hành chính gây khó khăn cho doanh nghiệp mà là tạo thuận lợi để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn Nhà nước, chú ý nhân lực có đức, có tài cho các tập đoàn, tổng công ty.

Cùng với đó là phối hợp với các cơ quan chức năng xử lý dứt điểm những công việc của các tập đoàn, tổng công ty mà Ủy ban đã nhận chuyển tiếp từ các Bộ. Trong đó có những vấn đề liên quan đến các dự án đầu tư của Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam, Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam; việc quyết toán cổ phần hóa một số doanh nghiệp đã cổ phần hóa thuộc Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Tập đoàn Dầu khí.

Đặc biệt, thực hiện tốt nhiệm vụ cơ quan thường trực giúp việc Ban Chỉ đạo xử lý các dự án, doanh nghiệp thua lỗ, kém hiệu quả ngành công thương, nhất là trong năm 2020 này; trình kế hoạch giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030.

Theo báo cáo của UBQL Vốn Nhà nước, sau hơn 1 năm hoạt động, Ủy ban đã ổn định bộ máy tổ chức, quan hệ công tác giữa Ủy ban và các tập đoàn, tổng công ty dầnđi vào nề nếp. Theo đó, đã phê duyệt kế hoạch sản xuất kinh doanh và đầu tư phát triển năm 2019 của 19/19 tập đoàn, tổng công ty; phê duyệt Báo cáo giám sát tài chính năm 2018 của 9 tập đoàn, tổng công ty... Đến thời điểm này, Ủy ban đã thúc đẩy các tập đoàn, tổng công ty để ngay trong quý 1 này có thể phê duyệt kế hoạch sản xuất, kinh doanh và đầu tư phát triển năm 2020 của các đơn vị.

Năm qua, Ủy ban đã phối hợp với các cơ quan nhà nước xử lý các vấn đề liên quan đến các dự án đầu tư phát triển của các doanh nghiệp, góp phần đưa vào vận hành nhiều dự án năng lượng tái tạo, trong đó trên 4.000 MW điện mặt trời; phối hợp với Bộ Tài chính và các địa phương tiến hành sắp xếp lại, xử lý nhà đất trong các tập đoàn, tổng công ty theo quy định; xây dựng phương án sử dụng đất trước khi tiến hành cổ phần hóa đối với các doanh nghiệp thực hiện cổ phần hóa.

Về kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của 19 tập đoàn, tổng công ty do Ủy ban làm đại diện vốn chủ sở hữu Nhà nước, năm qua, đa số các đơn vị này đã hoàn thành các chỉ tiêu do Ủy ban giao; doanh thu, lợi nhuận, nộp ngân sách, thu nhập bình quân của lao động tăng lên. Trong đó, doanh thu hợp nhất của cả 19 tập đoàn, tổng côn gty đạt gần 1,5 triệu tỷ đồng, tăng gần 6,4% so với năm 2018. Tổng lợi nhuận trước thuế hợp nhất đạt gần 100 nghìn tỷ đồng, tăng 28% kế hoạch năm. Nộp ngân sách hợp nhất trên 221.000 tỷ đồng./.