Thu ngân sách chịu ảnh hưởng do sản xuất kinh doanh còn nhiều khó khăn

Ngành Tài chính tập trung nỗ lực thu ngân sách để đạt mức thu cao nhất so với dự toán. Ảnh: Hoài Anh

Thu ngân sách giảm 9%

Theo ước tính, tổng thu NSNN trong 10 tháng năm 2023 ước đạt 1.398,7 nghìn tỷ đồng, bằng 86,3% dự toán (trong đó, thu ngân sách trung ương ước đạt khoảng 88,9% dự toán, thu ngân sách địa phương ước đạt 83,3% dự toán), giảm 9,2% so với cùng kỳ năm 2022.

Theo đánh giá của Bộ Tài chính, mặc dù tình hình kinh tế đã có nhiều khởi sắc, song hoạt động sản xuất kinh doanh của một số ngành công nghiệp chủ lực vẫn còn khó khăn. Đơn cử như trong 9 tháng đầu năm sản lượng ô tô giảm 20,4%, điện thoại di động giảm 17,7%, thép giảm 15%... Cùng với đó, thị trường BĐS chậm phục hồi, kết hợp với việc thực hiện các chính sách miễn, giảm, gia hạn thuế, phí, lệ phí, tiền thuê đất làm giảm thu ngân sách. Tổng số tiền đã miễn, giảm, gia hạn cho người dân, DN đến hết tháng 10 ước tính khoảng 163,8 nghìn tỷ đồng.

Riêng tháng 10, tổng thu NSNN ước đạt 169,5 nghìn tỷ đồng, bằng 10,5% dự toán, trong đó, thu nội địa ước đạt 145,5 nghìn tỷ đồng, bằng 10,9% dự toán, cao hơn 73 nghìn tỷ đồng so với thu tháng trước, chủ yếu do một số khoản thu phát sinh trong quý 3 theo chế độ kê khai nộp NSNN trong quý 4. Nếu loại trừ các khoản thu phát sinh theo quý, thu nội địa tháng 10 ước đạt 6,2% dự toán.

Trong tổng số thu ngân sách 10 tháng thì thu từ nội địa ước đạt 1.157,7 nghìn tỷ đồng, bằng 86,8% dự toán, giảm 5,9% so với cùng kỳ năm 2022. Theo Bộ Tài chính, nếu không kể thu tiền sử dụng đất, thu từ xổ số kiến thiết, thu hồi vốn, cổ tức, lợi nhuận, lợi nhuận sau thuế…, thì số thu thuế, phí nội địa ước đạt 85,7% dự toán, giảm 3% so với cùng kỳ. Đặc biệt có một số khoản thu tiến độ đạt thấp so với dự toán và giảm so với cùng kỳ như thu thuế bảo vệ môi trường (đạt 47,6% dự toán, giảm 22,1 so với cùng kỳ); các loại phí, lệ phí ước đạt 78,8% dự toán, giảm 13,2% so với cùng kỳ; các khoản thu về nhà, đất ước đạt 67,3% dự toán, giảm 43,3% so với cùng kỳ do thị trường BĐS chậm phục hồi, công tác đấu giá, cấp quyền sử dụng đất tại nhiều dự án ở địa phương không triển khai được hoặc triển khai nhưng không có nhà đầu tư trúng đấu giá.

Riêng các khoản thu trực tiếp từ 3 khu vực sản xuất kinh doanh (chiếm 53,3% dự toán tổng số thu nội địa) ước đạt 85,5% dự toán, đồng loạt giảm thu ở cả ba khu vực so với cùng kỳ với mức giảm trung bình là 2,9%. Tuy vậy, nếu không kể thuế TNDN (chiếm gần 45,2% tổng thu từ sản xuất kinh doanh đạt khá so với dự toán do DN đã tạm nộp 5/5 kỳ theo quy định), thì số thu của 3 khu vực này chỉ bằng 92,7% cùng kỳ. Về số thu trên địa bàn, có tới 56 địa phương thu thấp hơn so với cùng kỳ.

Thu từ hoạt động xuất nhập khẩu ước đạt 188,8 nghìn tỷ đồng, bằng 79% dự toán, giảm 21,9% so với cùng kỳ năm 2022. Theo Bộ Tài chính, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa tính đến 15/10 đạt gần 533 tỷ USD, giảm 10,9% so với cùng kỳ năm 2022; riêng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa có thuế giảm 17,2% so với cùng kỳ. Trong đó, một số mặt hàng nhập khẩu có thuế đóng góp số thu lớn cho ngân sách giảm mạnh, tác động giảm nguồn thu NSNN khoảng 35 nghìn tỷ đồng so với cùng kỳ.

Phấn đấu đạt kết quả tích cực nhất

Để đảm bảo số thu ngân sách, trong thời gian qua, ngành Tài chính đã đẩy mạnh công tác chống thất thu ngân sách, tăng cường các biện pháp đôn đốc thu. Tính đến ngày 15/10/2023, cơ quan Thuế đã thực hiện gần 50 nghìn cuộc thanh tra, kiểm tra; kiểm tra trên 476 nghìn hồ sơ khai thuế của DN, qua đó kiến nghị xử lý tài chính khoảng 47 nghìn tỷ đồng, trong đó thu nộp NSNN khoảng 12,6 nghìn tỷ đồng (đã nộp vào ngân sách hơn 9 nghìn tỷ đồng); đôn đốc thu hồi và xử lý nợ đọng thuế đến hết tháng 10 đạt khoảng 38,8 nghìn tỷ đồng. Cơ quan Hải quan cũng đã thực hiện 1,5 nghìn cuộc thanh tra, kiểm tra; xử lý thu vào NSNN 852 tỷ đồng. Bên cạnh đó, cơ quan Hải quan tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, bắt giữ 14,1 nghìn vụ vi phạm với giá trị hàng hóa khoảng 5,7 nghìn tỷ đồng, xử lý thu vào NSNN trên 433 tỷ đồng.

Theo Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế Mai Xuân Thành, trong 2 tháng còn lại của năm 2023, để đạt được dự toán, Tổng cục Thuế phải nỗ lực thu hơn 211 nghìn tỷ đồng, tương đương mỗi tháng ngành Thuế phải thu đạt khoảng 105 nghìn tỷ đồng, tức là bằng 130% so với trung bình 10 tháng đầu năm, đây là nhiệm vụ hết sức khó khăn. Theo đó, Tổng cục Thuế đã thành lập tổ công tác đôn đốc thu thuế và thu hồi nợ đọng nhằm đạt kết quả tích cực nhất. Trong 2 tháng cuối năm, toàn ngành Thuế sẽ tập trung hết sức vào công tác thu ngân sách, đồng thời đảm bảo tiến độ hoàn thuế, tháo gỡ khó khăn cho hoàn thuế nhưng trên tinh thần chặt chẽ, đúng pháp luật”.

Đối với ngành Hải quan, Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Nguyễn Văn Cẩn cho biết, thu ngân sách 10 tháng năm 2023 của ngành Hải quan đạt 300 nghìn tỷ đồng, như vậy, so với chỉ tiêu Bộ Tài chính giao thì hai tháng cuối năm ngành Hải quan sẽ phải thu 70 nghìn tỷ đồng. Để đạt được kết quả này, toàn Ngành sẽ cố gắng tạo thuận lợi thương mại và chống thất thu, phấn đấu để đạt kết quả cao nhất.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Võ Thành Hưng cho biết, mặc dù tình hình kinh tế những tháng gần đây có chuyển biến tích cực về cả điều hành giá cả lẫn sức khoẻ doanh nghiệp, tuy nhiên, nhìn nhận thực tế dưới góc độ công tác quản lý tài chính, tình hình thu ngân sách gặp khó khăn, có sự sụt giảm so với năm trước. Do đó, trong 2 tháng cuối năm 2023, Thứ trưởng đề nghị Tổng cục Thuế và Tổng cục Hải quan tập trung nỗ lực trong chỉ đạo công tác quản lý thu ngân sách để đạt mức thu cao nhất so với dự toán.