Thu hút đầu tư “xanh” gặp khó vì thiếu tiêu chí

Bà Nguyễn Thị Hoàng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai chia sẻ về định hướng thu hút đầu tư của tỉnh tại hội thảo. Ảnh: N.H

Phát biểu tại hội thảo, bà Nguyễn Thị Hoàng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai cho biết, ngay từ những năm 2000, Đồng Nai đã chú trọng thu hút đầu tư có chọn lọc, chuyển hướng thu hút công nghệ sạch, công nghệ thân thiện với môi trường, đặc biệt những dự án công nghệ cao sử dụng ít lao động. Hiện nay, các dự án đầu tư mới đầu tư vào tỉnh đều chủ yếu sử dụng công nghệ tiên tiến, lao động có tay nghề, đa phần thuộc lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ, chế biến, chế tạo... Tuy nhiên, bà Hoàng đánh giá, quá trình thu hút đầu tư của Đồng Nai chưa đạt được kỳ vọng, chất lượng còn khiêm tốn, chưa thu hút được nhiều các dự án công nghệ cao, công nghệ sạch, hiện đại từ các tập đoàn lớn trên thế giới.

Để đạt được mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2050 như cam kết của Thủ tướng Chính phủ tại Hội nghị lần thứ 26 Các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP26) thời gian tới, Đồng Nai sẽ ưu tiên nguồn lực và vốn để thực hiện các dự án trọng điểm quốc gia của tỉnh, tháo gỡ khó khăn vướng mắc để thu hút đầu tư công, ưu tiên bố trí vốn cho giao thông, kết nối vùng, phát triển kinh tế - xã hội địa phương và đặc biệt là giao thông từ sân bay quốc tế Long Thành về các huyện.

Đồng Nai cũng sẽ đẩy nhanh tiến độ lập quy hoạch kinh tế - xã hội gắn phát triển tỉnh với phát triển vùng và quốc gia, trong đó phát triển xanh và bền vững là yếu tố then chốt. Tỉnh sẽ chọn lọc nhà đầu tư, ưu tiên các dự án thân thiện môi trường, công nghệ; kiên quyết đóng cửa các cơ sở sản xuất gây ô nhiễm.

Đại diện các địa phương tại Đông Nam Bộ như TPHCM, Bình Dương, Tây Ninh… cũng chia sẻ định hướng chuyển đổi thu hút đầu tư xanh, đặt các tiêu chí về môi trường lên hàng đầu, kiên quyết nói không với các dự án có nguy cơ gây tác động tiêu cực tới môi trường… Tuy nhiên, quá trình triển khai đang gặp một số khó khăn, vướng mắc.

Ông Trần Việt Hà, Phó Ban Quản lý Khu chế xuất – Khu công nghiệp TPHCM (Hepza) đặt vấn đề về việc tiêu chí về đầu tư xanh chưa rõ ràng, gây khó khăn cho việc lựa chọn dự án đầu tư. Bên cạnh đó là vấn đề kiểm soát quá trình phát thải ô nhiễm từ các dự án. “TPHCM không phát triển sản xuất xi măng như hiện tại vì quá ô nhiễm, nếu đưa nhà máy xi măng về các tỉnh xa mà không cải tiến sản xuất thì các tỉnh phải chịu ô nhiễm, trong khi thành phố vẫn phải sử dụng xi măng này vào xây dựng thì vừa tốn chi chí, vừa ô nhiễm hơn. Vì vậy, vấn đề là kiểm soát ô nhiễm chứ không phải đưa ô nhiễm từ nơi này đến nơi khác” – ông Hà nêu ý kiến.

PGS.TS Phạm Tiến Đạt, Hiệu trưởng Trường Đại học Tài chính – Marketing cũng cho rằng, việc thiếu định nghĩa "xanh" là một trong những lý do chính khiến đầu tư xanh tư nhân vẫn còn khan hiếm. Vì điều này có thể dẫn tới những sai lệch về tính thân thiện môi trường của các công cụ tài chính xanh mà các nhà phát hành tuyên bố.

Do đó, cần làm rõ khái niệm và nội hàm của yếu tố "xanh" trong hoạt động đầu tư. Chính do có nhiều cách hiểu và quan niệm khác nhau về khái niệm "xanh", đầu tư xanh trên thế giới như đã trình bày dẫn đến không xác định được yếu tố xanh, điều này cản trở nhiều chủ thể tham gia vào đầu tư xanh.

Theo PGS.TS Phạm Tiến Đạt, chính quyền địa phương ở các tỉnh Đông Nam Bộ cần có sự thống nhất trong cách hiểu và lựa chọn khái niệm "xanh" để có những chính sách khuyến khích và thu hút nguồn lực vào đầu tư xanh có hiệu quả. Trong đó, khái niệm xanh cần theo thông lệ quốc tế nhằm tránh những khó khăn cho hoạt động đầu tư xuyên biên giới trong bối cảnh hội nhập ngày càng sâu, rộng như hiện nay.