 |
| Hoạt động nghiệp vụ tại Chi cục Hải quan Cái Lân, Cục Hải quan Quảng Ninh. Ảnh: T.Trang. |
Bổ sung quy định xác định trị giá đối với hàng hóa đặc thù
Theo phân tích của ban soạn thảo, tại Điều 17 Thông tư 39/2015/TT-BTC hiện nay quy định 9 trường hợp hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu đặc thù được xác định trị giá theo nguyên tắc riêng và 1 khoản quy định Cục Hải quan tỉnh, thành phố báo cáo Tổng cục Hải quan để báo cáo Bộ Tài chính xem xét, hướng dẫn những trường hợp không có quy định tại Điều 17 này (được coi là khoản quy định dự phòng trường hợp phát sinh thực tế sau này).
Mặc dù Điều 17 đã quy định nhiều tình huống đặc thù nhưng vẫn còn chưa bao quát hết thực tế. Cụ thể, chưa quy định việc xác định trị giá hải quan cho một số trường hợp hàng hóa đã qua sử dụng tại Việt Nam, có thay đổi mục đích sử dụng so với mục đích đã được xác định miễn thuế thuộc đối tượng không chịu thuế, miễn thuế, xét miễn thuế phải khai, tính toán và nộp thuế nhập khẩu, cụ thể gồm: trường hợp hàng hóa tiêu hủy và trường hợp hàng hóa chuyển nhượng;
Quy định hiện hành cũng chưa quy định việc xác định trị giá hải quan cho một số trường hợp hàng hóa chưa qua sử dụng tại Việt Nam, có thay đổi mục đích sử dụng so với mục đích đã được xác định miễn thuế thuộc đối tượng không chịu thuế, miễn thuế, xét miễn thuế phải khai, tính toán và nộp thuế nhập khẩu, cụ thể: Đối với hàng hóa chưa qua sử dụng nhưng đã hư hỏng trong quá trình bảo quản, lỗi thời về công nghệ khi thanh lý, tiêu thụ nội địa.
Riêng đối với trường hợp tiêu hủy, mặc dù tại khoản 5 Điều 17 có quy định đối với trường hợp chưa có hợp đồng mua bán, hóa đơn thương mại, tuy nhiên chưa quy định việc xác định trị giá hải quan cho hàng bưu kiện gửi qua dịch vụ bưu chính, chuyển phát nhanh, dẫn đến khó khăn cho doanh nghiệp chuyển phát nhanh, gây bức xúc của người nhận bưu phẩm khi cơ quan hải quan (hoặc đơn vị dịch vụ chuyển phát) áp dụng mức giá tính thuế không phù hợp, thậm chí tổ chức tham vấn trị giá cho lượng hàng hóa có giá trị thấp, số lượng ít (ví dụ: 1 cái lốp ô tô, 1 thùng rượu vang, 1 cái kính mắt...), hoặc tình trạng người khai hải quan lợi dụng để gian lận (hàng có số lượng ít nhưng giá trị lớn như hàng xa xỉ, hàng nhãn hiệu nổi tiếng, nhưng lại khai giá nhập khẩu rất thấp).
Theo đó, để xử lý các vướng mắc và ngăn ngừa gian lận có thể phát sinh trong thực tế, đề xuất bổ sung quy định xác định trị giá đối với các trường hợp chưa có quy định nêu trên.
Cụ thể, tại khoản 9 Điều 1 dự thảo Thông tư quy định như sau:
“Hàng hoá nhập khẩu đã sử dụng tại Việt Nam có thay đổi mục đích sử dụng so với mục đích đã được xác định thuộc đối tượng không chịu thuế, miễn thuế, xét miễn thuế:
Hàng hóa nhập khẩu khác: Trường hợp hàng hóa tiêu hủy: Cơ quan hải quan xác định trị giá hải quan theo nguyên tắc, phương pháp quy định tại Thông tư này phù hợp với thực tế hàng hóa tại thời điểm tiêu hủy; Trường hợp hàng hóa chuyển nhượng: trị giá hải quan là giá thực tế đã thanh toán hay sẽ phải thanh toán tại thời điểm chuyển nhượng;
Ngoài các trường hợp nêu tại điểm a, điểm b khoản này, trị giá hải quan là giá thực tế đã thanh toán hay sẽ phải thanh toán phù hợp với thực tế hàng hóa tại thời điểm thay đổi đổi mục đích sử dụng, được xác định theo nguyên tắc, phương pháp xác định trị giá hải quan quy định tại Thông tư này.
Hàng hoá nhập khẩu không có hợp đồng mua bán hàng hóa hoặc không có hóa đơn thương mại; hàng hóa nhập khẩu được vận chuyển đến Việt Nam bằng dịch vụ bưu chính, chuyển phát nhanh, trị giá hải quan là trị giá khai báo. Trường hợp người khai hải quan không khai báo được hoặc cơ quan hải quan có căn cứ xác định trị giá khai báo không phù hợp thì cơ quan hải quan xác định trị giá hải quan theo phương pháp xác định trị giá quy định tại Thông tư này phù hợp với thực tế hàng hóa.
Hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu trong trường hợp đặc biệt khác: Tổng cục Hải quan xem xét, quyết định đối với từng trường hợp cụ thể phù hợp với nguyên tắc xác định trị giá hải quan hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu.
Hàng hóa chưa qua sử dụng tại Việt Nam, có thay đổi mục đích sử dụng so với mục đích đã được xác định thuộc đối tượng không chịu thuế, miễn thuế, xét miễn thuế: Đối với hàng hóa chưa qua sử dụng nhưng đã hư hỏng trong quá trình bảo quản, lỗi thời về công nghệ khi thanh lý, tiêu thụ nội địa thì trị giá hải quan được xác định trên cơ sở giá thực tế đã thanh toán hay sẽ phải thanh toán của hàng hóa tại thời điểm thanh lý, tiêu thụ nội địa;
Đối với trường hợp tiêu hủy: Cơ quan hải quan xác định trị giá hải quan theo nguyên tắc, phương pháp quy định tại Thông tư này phù hợp với thực tế hàng hóa tại thời điểm tiêu hủy; Ngoài các trường hợp nêu tại điểm a, điểm b khoản này, trị giá hải quan là trị giá khai báo tại thời điểm nhập khẩu. Trường hợp người khai hải quan không khai báo được hoặc cơ quan hải quan có căn cứ xác định trị giá khai báo không phù hợp thì cơ quan hải quan xác định trị giá hải quan theo phương pháp xác định trị giá quy định tại Thông tư này phù hợp với thực tế hàng hóa”.
Sửa cơ sở dữ liệu trị giá
Cơ sở dữ liệu trị giá là nền tảng để cơ quan Hải quan áp dụng quản lý rủi ro vào công tác quản lý trị giá hải quan (theo quy định tại Điều 17 Luật Hải quan). Hiện tại, các điều này đã cho phép áp dụng quản lý rủi ro để xác định đối tượng hàng hóa có rủi ro về trị giá, tạo thành danh mục hàng hóa XK, NK có rủi ro về trị giá.
Tuy nhiên, còn thiếu quy định cho phép áp dụng quản lý rủi ro để xác định đối tượng DN (chủ hàng, người khai hải quan) có rủi ro về xác định trị giá hải quan.
Trong điều kiện cắt giảm thuế quan ngày càng nhiều, động cơ gian lận giá theo mặt hàng sẽ giảm, thay vào đó là DN cố tình tìm cơ hội để gian lận trị giá dù cho kinh doanh xuất khẩu, nhập khẩu bất cứ hàng hóa nào.
Vì vậy, cần thiết bổ sung các quy định liên quan đến tạo lập và sử dụng danh sách DN có rủi ro về xác định trị giá hải quan (DN trọng điểm rủi ro về trị giá hải quan).
Theo đó, tại dự thảo Thông tư quy định Cơ sở dữ liệu trị giá (Điều 21 Thông tư 39/2015/TT-BTC) sẽ bổ sung danh sách DN có rủi ro về trị giá hải quan là một bộ phận của cơ sở dữ liệu trị giá.
Bên cạnh đó, sẽ bổ sung thẩm quyền xây dựng, bổ sung, sửa đổi; nguyên tắc sử dụng Danh mục hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu rủi ro về trị giá và mức giá tham chiếu, Danh sách DN có rủi ro về xác định trị giá hải quan; Bổ sung Danh sách DN có rủi ro về xác định trị giá hải quan; Bổ sung nguyên tắc xây dựng, sửa đổi, bổ sung Danh sách DN có rủi ro về xác định trị giá hải quan; bổ sung nguyên tắc sử dụng Danh sách DN có rủi ro về xác định trị giá hải quan.
Bổ sung Danh sách DN rủi ro vào tên điều và các nội dung liên quan. Bổ sung tiêu chí lựa chọn DN trọng điểm trong việc xây dựng, bổ sung, sửa đổi mặt hàng trong Danh sách DN có rủi ro về xác định trị giá hải quan.
Thu Trang
