Tháo gỡ “nút thắt” để phát huy dư địa tái cơ cấu ngân sách nhà nước
Nhiều mặt hàng NK có thuế suất 0% khi các Hiệp định FTA có hiệu lực. Trong ảnh: Công chức Hải quan Cao Bằng kiểm tra thực tế hàng hóa. Ảnh: T.Bình. |
Thu ngân sách Trung ương đang giảm
Bản báo cáo gửi Quốc hội về đánh giá tình hình ngân sách nhà nước (NSNN) năm 2018 và những tháng đầu năm 2019 của Chính phủ đã đưa ra một bức tranh tổng thể đáng khích lệ. Năm 2018, tổng thu NSNN vượt khá, tăng tới 8% so với dự toán, cao hơn mức tăng trưởng GDP. Tỷ trọng huy động ngân sách bình quân của 3 năm 2016 - 2018 đạt 24,5% GDP, trong đó tỷ trọng thu từ thuế và phí là 21,2% GDP, đều đạt mục tiêu đề ra tương ứng là trên 23,5% và khoảng 21,5%. Những tháng đầu năm 2019, NSNN liên tục thặng dư.
Điểm quan trọng cần nhắc tới là cơ cấu ngân sách chuyển dịch tích cực, đáp ứng yêu cầu tại Nghị quyết 07-NQ/TƯ của Bộ Chính trị về chủ trương, giải pháp cơ cấu lại NSNN, quản lý nợ công để bảo đảm nền tài chính quốc gia an toàn, bền vững và Nghị quyết 25/2016/QH14 của Quốc hội về Kế hoạch tài chính 5 năm giai đoạn 2016-2020. Trong tổng thu, thu nội địa giai đoạn 2011 - 2015 là 68% nhưng giai đoạn 2016 - 2018 lên đến 80,3%, tỷ trọng thu từ dầu thô chỉ còn khoảng 4%. Tuy nhiên, tỷ trọng thu của ngân sách Trung ương đang giảm, có nguy cơ khó đạt mục tiêu.
Một trong những lý do là theo phân cấp ngân sách, ngân sách Trung ương có 2 nguồn chính là thu từ xuất nhập khẩu và thu từ dầu thô trong khi thời gian gần đây, Việt Nam bắt đầu hội nhập sâu, cắt giảm thuế quan về 0% rất nhiều. Đó là một khó khăn hiện ngành Tài chính đang nỗ lực vượt qua. Chính sách thu tiếp tục được hoàn thiện theo hướng giảm nghĩa vụ thuế, các doanh nghiệp vừa và nhỏ được hưởng ưu đãi, cắt giảm thuế xuất nhập khẩu theo yêu cầu hội nhập. Đồng thời, công tác quản lý về tài chính nói chung, đặc biệt là thuế, hải quan được hiện đại hoá, đẩy mạnh cải cách để phục vụ người dân, DN tốt hơn.
Đánh giá cụ thể hơn về vấn đề tái cơ cấu NSNN, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Hoàng Anh Tuấn cho hay: Qua 3 năm thực hiện tái cơ cấu, Việt Nam đã đạt được những kết quả bước đầu, tạo tiền đề để tiếp tục thực hiện trong thời gian tới. Việt Nam đã phục hồi tỷ lệ động viên vào ngân sách từ mức 21% - 22% GDP lên mức bình quân gần 24% GDP. Cơ cấu thu chuyển dịch quan trọng, thu từ sản xuất, kinh doanh, từ thuế phí đã đạt hơn 80% tổng thu ngân sách. Trong cơ cấu chi NSNN, Việt Nam đã kiên định giảm bội chi từ trên 5% GDP vào năm 2015 xuống còn 2,74% GDP năm 2017, phấn đấu đến năm 2020 khoảng 3% GDP. Với kết quả đó, nợ công đã giảm từ 63,8% GDP đến nay còn 58,4% GDP và xu hướng đang giảm xuống vững chắc. Trong tổng nợ công đã cơ cấu lại, kỳ hạn nợ dài hơn, bình quân trên 12 năm, lãi suất chỉ còn 4,2% - 4,5%/năm và đây là tỷ lệ hợp lý cơ cấu lại nợ công.
Thu tăng, chi khó giảm
Sự tích cực nói trên là không thể phủ nhận, dư địa tái cơ cấu NSNN vẫn còn rất lớn, song thách thức cũng không ít. Đó là các vấn đề như: Dân số già hóa, biến đổi khí hậu, hội nhập sâu và dư địa tài khóa khó điều chỉnh tăng thu. Tất cả các yếu tố trên đều ảnh hưởng tới thu ngân sách cũng như tăng trưởng kinh tế. Trong điều kiện chi khó giảm, lại khó điều chỉnh tăng thu sẽ tác động tới bội chi và nợ công.
Những thách thức đó đặt ra yêu cầu phải hoàn thiện lại hệ thống chính sách thuế, giải quyết các vấn đề liên quan đến chính sách thuế với quan điểm thúc đẩy khối doanh nghiệp nhỏ và vừa để vừa huy động hợp lý vào ngân sách nhưng vừa đảm bảo mở rộng cơ sở thuế trên cơ sở thực hiện tốt các nguyên tắc về chống chuyển giá, phòng chống gian lận thuế. Ngoài ra, các đơn vị cũng cần tập trung nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng ngân sách minh bạch, đề cao vai trò của kế hoạch tài chính trung hạn, vai trò quản lý ngân sách theo đầu ra; tiếp tục cơ cấu lại nợ công để giảm tỷ lệ nợ công cũng như quản lý chặt chẽ nợ nước ngoài của quốc gia, nợ Chính phủ; cần nâng cao vai trò của Kho bạc Nhà nước trong quản lý thu chi NSNN và nợ công; đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt.
Chia sẻ về giải pháp, ông Võ Thành Hưng – Vụ trưởng Vụ NSNN, Bộ Tài chính cho rằng: Trong thời gian tới, các chính sách tài chính phải góp phần ổn định vĩ mô, nâng cao sức cạnh tranh; thúc đẩy tăng trưởng và giải quyết các vấn đề an sinh xã hội, môi trường; đồng thời tạo dư địa tài khóa để xử lý các rủi ro, đảm bảo an ninh, an toàn tài chính quốc gia. Trên cơ sở đó, Chính phủ sẽ hoàn thiện chính sách thu theo hướng minh bạch, hiệu quả, mở rộng cơ sở thu và điều chỉnh các ưu đãi; nâng cao hiệu quả quản lý thu thông qua việc hiện đại hóa công tác quản lý. Về chi NSNN, sẽ tăng tích lũy cho đầu tư, giảm tỷ trọng chi thường xuyên; đổi mới đơn vị sự nghiệp công lập, sắp xếp lại tổ chức bộ máy nhà nước; quản lý chi gắn với kết quả đầu ra.
Vụ trưởng Vụ NSNN cũng cho rằng, cần kiểm soát quy mô chi trong phạm vi khả năng nguồn lực của nền kinh tế, phù hợp với trình độ phát triển và hội nhập của đất nước; ưu tiên xử lý các bất cập trong quản lý vốn đầu tư công, khắc phục các vấn đề phân bổ dàn trải, chậm, giải ngân không đạt kế hoạch, chuyển nguồn kéo dài; đẩy mạnh thực hiện các mục tiêu về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả và đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý. Ngoài ra, tăng cường xã hội hoá việc cung ứng các dịch vụ sự nghiệp công trên cơ sở hoàn thiện cơ chế chính sách và tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh, bình đẳng trong việc cung cấp dịch vụ công giữa các đơn vị, tổ chức thuộc các thành phần kinh tế khác nhau, trong việc tiếp cận nguồn kinh phí NSNN cho phát triển dịch vụ sự nghiệp công,… Đó sẽ là những nút thắt quan trọng cần sự nỗ lực “tháo gỡ” của tất cả các lĩnh vực để nhiệm vụ tái cơ cấu NSNN tiếp tục thành công.
Tin liên quan
Nhiều dư địa cho trái cây Việt Nam chinh phục thị trường thế giới
08:55 | 12/10/2024 Kinh tế
Sửa đổi 3 chính sách quan trọng trong Luật Ngân sách nhà nước
06:31 | 22/09/2024 Chính sách và Cuộc sống
Hoàn thành phê duyệt tái cơ cấu, sắp xếp Vinapaco và Vinacafe trước 31/10
10:48 | 10/09/2024 Doanh nghiệp - Doanh nhân
Chính sách thuế tạo động lực mạnh mẽ cho phục hồi và phát triển
08:36 | 23/12/2024 Tài chính
Phát hành trái phiếu chính phủ đã đáp ứng vốn ngân sách với chi phí hợp lý
10:50 | 22/12/2024 Thuế - Kho bạc
KBNN đảm bảo thu - chi ngân sách kịp thời, điều hành ngân quỹ tập trung
20:30 | 20/12/2024 Thuế - Kho bạc
Bộ trưởng Bộ Tài chính yêu cầu KBNN khẩn trương sắp xếp, đảm bảo bộ máy mới hoạt động ngay
20:22 | 20/12/2024 Thuế - Kho bạc
Cục Thuế TP Hồ Chí Minh tuyên dương 136 doanh nghiệp nộp thuế tiêu biểu
18:26 | 20/12/2024 Thuế - Kho bạc
Nhiều nỗ lực để bình ổn giá trong cao điểm lễ, tết 2025
07:51 | 20/12/2024 Tài chính
Chính thức kích hoạt Cổng thông tin dành cho hộ cá nhân kinh doanh thương mại điện tử
21:23 | 19/12/2024 Thuế - Kho bạc
Ngành Thuế cần hướng tới tinh giản bộ máy theo mô hình quốc tế đảm bảo hiệu lực, hiệu quả
21:19 | 19/12/2024 Thuế - Kho bạc
Ngành Thuế về đích thu ngân sách với tổng số thu ước đạt hơn 1,7 triệu tỷ đồng
16:27 | 19/12/2024 Thuế - Kho bạc
Thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ, bền vững
21:18 | 18/12/2024 Chứng khoán
Tổng kiểm kê tài sản công giúp quản lý, sử dụng hiệu quả hơn nguồn lực của đất nước
21:13 | 18/12/2024 Tài chính
Thị trường vốn sẽ chuyển biến tích cực
10:00 | 17/12/2024 Tài chính
Đảm bảo hiệu quả và minh bạch trong quản lý, xử lý nhà đất tại doanh nghiệp nhà nước
08:24 | 16/12/2024 Tài chính
Vấn đề Bạn quan tâm
Tin mới
Chìa khóa để TPHCM tiến vào kỷ nguyên mới, vươn lên cùng khát vọng dân tộc
Kim ngạch xuất nhập khẩu tiến tới mốc lịch sử khoảng 800 tỷ USD
Thu giữ khoảng 11 tấn pháo trong các thùng hàng có hình quả táo
Thêm cẩu giàn được bố trí tại bến số 3, 4 cảng cửa ngõ quốc tế Hải Phòng
Bridgestone thực hiện chính sách bảo vệ môi trường tại Việt Nam
(Infographics) Tổng thu từ xuất nhập khẩu các tỉnh, thành vùng Tây Nguyên
10:50 | 15/12/2024 Hải quan
(INFOGRAPHICS) Kim ngạch hơn 67 tỷ USD, Hàn Quốc là đối tác thương mại lớn thứ 3 của Việt Nam
11:29 | 04/12/2024 Infographics
(INFOGRAPHICS): Tiêu chí lựa chọn doanh nghiệp tham gia chương trình tự nguyện tuân thủ
16:30 | 06/12/2024 Infographics
(INFOGRAPHICS) Tổng thu từ XNK các tỉnh vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải Trung Bộ
16:33 | 06/12/2024 Xuất nhập khẩu
(INFOGRAPHICS) 66 tỷ USD kim ngạch xuất nhập khẩu tháng 11
14:29 | 12/12/2024 Infographics