Thách thức giải ngân vốn đầu tư công

	Thủ tướng yêu cầu tập trung phòng, chống dịch, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công
	Thủ tướng phê bình nghiêm khắc những nơi chậm trễ, đốc thúc giải ngân vốn đầu tư công
	Kho bạc nhà nước phấn đấu hoàn thành mục tiêu giải ngân vốn đầu tư

Thi công kết cấu thép trên công trường cầu Vĩnh Tuy 2 Ảnh: ST

Covid - 19 tác động mạnh lên tiến độ giải ngân

Năm 2021, tổng kế hoạch vốn đầu tư công là hơn 602.237 tỷ đồng. Trong đó, kế hoạch vốn kéo dài các năm trước sang năm 2021 là 77.568,646 tỷ đồng, kế hoạch vốn giao trong năm 2021 là 524.668,99 tỷ đồng.

Đến thời điểm hiện tại, công tác giải ngân vốn đầu tư vẫn còn rất khó khăn. Theo báo cáo mới nhất từ Bộ Tài chính, ước đến hết tháng 9, giải ngân vốn kế hoạch năm 2021 mới chỉ đạt 218.550,92 tỷ đồng, bằng 47,38% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Con số này thấp hơn so với cùng kỳ năm 2020 (56,33%). Trong đó, vốn trong nước đạt 51,74% (cùng kỳ năm 2020 là 60,88%), vốn nước ngoài đạt 12,69% (cùng kỳ năm 2020 đạt 24,65%).

Bộ Tài chính chỉ ra, đến hết quý 3, chỉ có 4 bộ và 11 địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt trên 60%. Nhiều bộ, cơ quan trung ương và địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt thấp. Cụ thể, có 36/50 bộ và 20/63 địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt dưới 40%. Cũng có tới 20 bộ và 2 địa phương có tỷ lệ giải ngân dưới 20%.

Nguyên nhân chính làm chậm tiến độ giải ngân vốn đầu tư công tiếp tục là do dịch Covid-19 bùng phát mạnh tại hầu hết địa phương làm cho việc cung cấp vật tư gặp khó khăn, nhất là các hàng hóa cần nhập khẩu. Dịch Covid-19 cũng khiến không huy động được nhân lực cho các công trình cũng như triển khai thi công do giãn cách xã hội tại các tỉnh, thành phố. Hơn nữa, công tác triển khai phòng, chống dịch bệnh tại một số địa phương chưa được thống nhất, đồng bộ làm ảnh hưởng đến việc lưu thông hàng hóa, nguyên vật liệu xây dựng. Điều này đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến tiến độ thực hiện và giải ngân các dự án, trong đó có các dự án sử dụng vốn đầu tư công.

Đáng chú ý, Bộ Tài chính cũng cho biết, do giãn cách xã hội tại các tỉnh, thành phố, các cơ quan hành chính làm việc qua hệ thống công nghệ thông tin nên cũng ảnh hưởng đến tiến độ triển khai các công việc, đặc biệt trong công tác thẩm định tại các cơ quan chuyên ngành (do đặc thù của tài liệu công trình xây dựng khi trình các cơ quan có thẩm quyền đều bao gồm bản vẽ, có kích thước lớn nên việc thực hiện qua hệ thống công nghệ thông tin gặp khó khăn).

Riêng các dự án sử dụng vốn vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài chịu tác động nặng nề của đại dịch Covid-19 do hầu hết các hoạt động đều gắn với yếu tố nước ngoài từ khâu nhập máy móc, thiết bị cho đến huy động chuyên gia, nhân công, nhà thầu nước ngoài, tư vấn giám sát, tư vấn xây dựng thiết kế kỹ thuật; thống nhất với nhà tài trợ đối với từng hoạt động và kế hoạch của dự án, giá cả một số hàng hóa, nguyên nhiên vật liệu trên thị trường thế giới biến động mạnh,...

Ngoài ra, những nguyên nhân khác cũng khiến tiến độ giải ngân vốn đầu tư chậm lại là: nhiều vướng mắc về giải phóng mặt bằng đã tồn tại từ lâu nhưng chưa có giải pháp xử lý dứt điểm; khó khăn trong công tác đấu thầu và thi công; giá các vật liệu xây dựng trên thị trường tăng mạnh đã tác động trực tiếp đến chi phí của doanh nghiệp, nhà thầu xây dựng, ảnh hưởng lớn đến tiến độ thi công các dự án.

Cần cả hệ thống chính trị vào cuộc

Trước tình hình dịch bệch, giãn cách xã hội ảnh hưởng rất lớn đến tiến độ giải ngân của các dự án, Bộ Tài chính đề nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổng hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, trình cấp có thẩm quyền phương án điều chỉnh, cắt giảm kế hoạch đầu tư vốn ngân sách trung ương năm 2021 của các bộ, cơ quan trung ương và địa phương đến ngày 30/9/2021 có tỷ lệ giải ngân dưới 60% kế hoạch vốn ngân sách trung ương đã được giao từ đầu năm 2021. Số vốn này sẽ được điều chuyển cho các bộ, cơ quan, địa phương khác thực hiện các dự án quan trọng, cấp bách cần đẩy nhanh tiến độ, có khả năng giải ngân nhanh vốn đầu tư nguồn ngân sách trung ương năm 2021. Đồng thời Bộ Kế hoạch và Đầu tư cần phân loại rõ nhóm đối tượng các bộ, cơ quan trung ương và địa phương giải ngân thấp do các nguyên nhân khách quan để có đề xuất phù hợp, tạo điều kiện để các bộ, cơ quan trung ương và địa phương có vốn để triển khai dự án trong giai đoạn cuối năm.

Cùng với đó, các bộ, ngành, địa phương phải khẩn trương triển khai phân bổ kế hoạch vốn năm 2021 cho các dự án khởi công mới đủ điều kiện, đảm bảo phân bổ 100% số kế hoạch năm 2021 đã được giao.

Tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc với các bộ ngành, địa phương về công tác giải ngân vốn đầu tư công năm 2021 do Thường trực Chính phủ tổ chức ngày 28/9, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhận định, thời gian tới, các bộ, ngành, địa phương phải nhận thức rõ bối cảnh sẽ rất khó khăn do đợt bùng phát dịch thứ 4 tác động rất mạnh mẽ tới phát triển kinh tế, đời sống và sinh kế nhân dân.

Từ nay đến cuối năm chỉ còn 3 tháng nữa, còn hơn 50% nguồn vốn đầu tư công phải giải ngân, đây là thách thức rất lớn, đòi hỏi nỗ lực, quyết tâm rất cao mới làm được. Chính vì vậy, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ ngành, địa phương phải giải ngân đạt tỉ lệ cao nhất có thể, vừa phải kịp tiến độ, vừa phải nâng cao chất lượng, hiệu quả của đầu tư công, siết chặt kỷ luật kỷ cương, chống tiêu cực, tham nhũng, lợi ích nhóm, chống lãng phí. Cùng với đó, phải huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc, nêu cao tinh thần trách nhiệm của mỗi cá nhân, tập thể, đặc biệt là nêu cao tinh thần tự lực tự cường, coi khó khăn thách thức là động lực để phấn đấu vươn lên, khắc phục các hạn chế, bất cập.

Thủ tướng yêu cầu tiếp tục tạo thuận lợi cho lưu thông hàng hóa, nguyên vật liệu, bảo đảm an toàn dịch bệnh. Các địa phương đang thực hiện giãn cách và tăng cường giãn cách cần tranh thủ làm ngay các thủ tục cho các dự án; sau ngày 30/9 có lộ trình phù hợp, hiệu quả, mở cửa trên tinh thần thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát có hiệu quả dịch bệnh để vừa phải chống dịch tốt, vừa phát triển kinh tế-xã hội.

Thủ tướng yêu cầu Bộ Tài chính tiếp tục rà soát, đơn giản hóa thủ tục, rút ngắn thời gian kiểm soát thanh toán, rút vốn từ các nhà tài trợ nước ngoài, không để tồn đọng hồ sơ, xử lý kịp thời các vướng mắc về thanh quyết toán.