Tập trung nguồn lực hỗ trợ doanh nghiệp nhằm sớm đưa nền kinh tế quay trở lại quỹ đạo tăng trưởng cao

	TP Hồ Chí Minh hỗ trợ doanh nghiệp, chặn đà suy giảm kinh tế
	Nền tảng số hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa
	Kỳ vọng làn sóng giảm lãi suất cho vay hỗ trợ doanh nghiệp

TS. Lê Duy Bình

Xin cho biết đánh giá của ông về việc thực hiện chính sách tài khóa từ đầu năm đến nay?

- Mặc dù đã dự liệu năm 2023 là một năm có nhiều thách thức, nhưng tốc độ tăng trưởng chỉ đạt 3,3% trong quý 1/2023, đặc biệt tốc độ tăng trưởng thấp của ngành chế biến chế tạo, sự suy giảm về kim ngạch XNK cho thấy nền kinh tế và doanh nghiệp bắt đầu thực sự nếm trải những khó khăn và tác động tiêu cực của nền kinh tế toàn cầu.

Trong bức tranh khó khăn như vậy, với sự nỗ lực của mình, ngành Tài chính vẫn đảm bảo thu ngân sách tăng trưởng so với cùng kỳ năm trước, khi một số khoản thu hay sắc thuế suy giảm do tình hình kinh tế kém thuận lợi. Công tác quản lý nợ thuế được đẩy mạnh. Thu nội địa quý 1 đạt khá do tập trung thu các phát sinh quý 4 năm trước và chênh lệch so với quyết toán thuế năm 2022 như thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập cá nhân... theo chế độ được kê khai nộp ngân sách nhà nước trong quý 1/2023.

Nhưng cũng phải thừa nhận hiện tượng thu NSNN có xu hướng giảm các tháng 2, 3. Thu từ hoạt động XNK giảm 16,4% so với cùng kỳ năm 2022. Thu tiền sử dụng đất, tiền cho thuê đất giảm mạnh do tác động của sự trầm lắng của thị trường bất động sản. Tốc độ tăng trưởng thấp tại một số địa phương đầu tàu kinh tế như TPHCM hay Bắc Ninh và nhiều tỉnh, thành khác cũng khiến tốc độ tăng thu NSNN giảm mạnh. Trong bối cảnh đó, chính sách tài khoá tập trung vào các biện pháp chi, sẽ giúp nền kinh tế sớm quay trở lại quỹ đạo tăng trưởng cao. Từ đó, nguồn thu sẽ được nuôi dưỡng một cách bền vững.

Từ góc độ này, nhiệm vụ chi cho đầu tư phát triển cũng đã được ngành Tài chính chú trọng. Nguồn vốn cho các công trình trọng điểm, đặc biệt là các công trình cơ sở hạ tầng thiết yếu đã được đảm bảo, tạo điểm tựa vững chắc cho các nỗ lực đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công của các bộ, ngành và các địa phương. Trong năm 2023, dự kiến tổng gói hỗ trợ cho các DN cũng đạt mức xấp xỉ 198 nghìn tỷ đồng.

Trong bối cảnh khó khăn đó, để tiếp tục hỗ trợ tối đa cho DN đang hoạt động, tạo động lực để có thêm các DN mới gia nhập thị trường, đồng thời cũng phải đảm bảo được nguồn thu cho ngân sách, theo ông, Bộ Tài chính cần có những giải pháp nào để hài hòa được hai mục tiêu này?

- Để đảm bảo nguồn thu, ngoài nhiệm vụ quản lý tốt nguồn thu như hiện nay, cần chú trọng những nguồn thu mà hiện nay chưa thu được hoặc những nguồn thu có thể tiếp tục khai thác được tốt hơn như thu kinh doanh trực tuyến, sàn giao dịch điện tử…

Bên cạnh đó, một nhiệm vụ rất quan trọng là ngành Tài chính cần triển khai các giải pháp để hỗ trợ, nuôi dưỡng nguồn thu, hỗ trợ để các DN vượt qua khó khăn. Các biện pháp như gia hạn thời hạn nộp thuế hay tiền thuê đất sẽ hỗ trợ rất nhiều cho thanh khoản của các doanh nghiệp. Giảm thuế, phí, tiền thuê đất sẽ có tác động tích cực tới kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.

Cần nỗ lực hỗ trợ, đưa nguồn vốn đầu tư công được giải ngân nhanh và thuận lợi hơn. Mỗi một đồng vốn đầu tư công được đưa vào nền kinh tế sớm ngày nào sẽ có khả năng quay vòng nhiều hơn ngày đấy, sẽ đến trực tiếp được các nhà thầu chính, rồi các nhà thầu phụ, đến người lao động sớm ngày đó, từ đó sẽ tạo ra tác động lan tỏa, hỗ trợ quá trình phục hồi và tăng trưởng trở lại của nền kinh tế. Kinh tế phục hồi, doanh nghiệp phục hồi sẽ lại là nền tảng bền vững cho thu NSNN.

Không chỉ lo cho năm nay, ngành Tài chính ngay từ bây giờ cũng phải tính toán nguồn lực cho năm 2024-2025. Do vậy, ngành Tài chính cần phải thực hiện hài hoà các giải pháp để đảm bảo nguồn thu, các biện pháp hỗ trợ, nuôi dưỡng nguồn thu, hỗ trợ cho đầu tư phát triển có tác động trực tiếp, kích thích nền kinh tế thông qua tăng chi tiêu Chính phủ.

Ông có đánh giá như thế nào về những giải pháp hỗ trợ cho DN đã và đang được Bộ Tài chính tham mưu ban hành trong năm 2023?

- Bên cạnh giải pháp về gia hạn thời gian nộp thuế, tiền thuê đất mới được ban hành, được cộng đồng DN đánh giá cao, giải pháp giảm thuế giá trị gia tăng đang được Chính phủ đề xuất cần được thực hiện càng sớm càng tốt, nhất là trong bối cảnh nhu cầu của thị trường nước ngoài đối với hàng hóa, dịch vụ của Việt Nam đang suy giảm do những tác động tiêu cực của nền kinh tế toàn cầu. Việc giảm thuế giá trị gia tăng sẽ kích thích cầu đối với hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng trong nước, phần nào bù đắp cho sự suy giảm cầu đối với hàng hoá XK từ Việt Nam, qua đó hỗ trợ hoạt động sản xuất kinh doanh của DN, và tăng khả năng mở rộng doanh thu và lợi nhuận của DN. Do vậy, khoản thu mà NSNN tạm không thu được do giảm thuế giá trị gia tăng không phải là một khoản tổn thất với NSNN mà trái lại nó nên được coi là một khoản đầu tư vì NSNN sẽ thu lại được nhiều hơn khi tiêu dùng gia tăng, hoạt động sản xuất kinh doanh được khôi phục, mở rộng và DN nhờ đó tăng doanh thu và lợi nhuận trở lại.

Như vậy, việc giảm thuế giá trị gia tăng là một mũi tên trúng nhiều đích, vừa kích thích phát triển kinh tế, hỗ trợ người tiêu dùng, DN vừa giúp nuôi dưỡng nguồn thu. Chưa kể biện pháp này còn đóng góp cho nỗ lực kiềm chế chỉ số giá tiêu dùng.

Ông có những khuyến nghị gì đối với việc thực hiện chính sách tài khóa để có thể vừa ổn định kinh tế vĩ mô vừa góp phần đạt được mục tiêu tăng trưởng kinh tế?

- Theo một số tổ chức quốc tế đánh giá, để đạt được tốc độ tăng trưởng kinh tế 6,5% trong năm nay, Việt Nam cần giải ngân ít nhất 95-98% tổng nguồn vốn đầu tư công trong năm 2023. Trách nhiệm giải ngân vốn đầu tư công nằm chủ yếu ở các bộ, ngành khác và các địa phương, nhưng ngành Tài chính đóng vai trò hỗ trợ quan trọng để đạt được mục tiêu này.

Các biện pháp hỗ trợ DN, người tiêu dùng sẽ đóng góp cho quá trình phục hồi kinh tế. Bên cạnh đó, các nỗ lực nhằm cải thiện thủ tục hành chính như hoàn thuế giá trị gia tăng, thủ tục hải quan cũng cần tiếp tục được đẩy mạnh nhằm tháo gỡ khó khăn cho DN.

Và tất nhiên là quản lý tốt nguồn thu, nâng cao hiệu quả thu ngân sách vẫn là nhiệm vụ quan trọng nhằm tiếp tục đảm bảo nguồn lực để chi cho đầu tư phát triển, chi cho hỗ trợ DN, người dân và toàn bộ nền kinh tế. Đảm bảo nguồn thu NSNN bền vững cũng sẽ đảm bảo nợ công của Việt Nam tiếp tục ở mức an toàn, đồng thời chuẩn bị tốt nguồn lực cho đầu tư phát triển trong năm nay và trong giai đoạn tới.

Trân trọng cảm ơn ông!