Tài chính xanh cho các khu công nghiệp phát triển bền vững

Xin ông cho biết những cơ hội và thách thức mà các KCN hiện nay đang gặp phải trong quá trình phát triển?

Các KCN đã trở thành những khu vực trọng điểm thu hút các dự án đầu tư trong và ngoài nước. Nhiều tập đoàn hàng đầu trên thế giới như Samsung, Intel, Sumitomo, Foxconn, LG, Hyosung, Canon, Robert Bosch, Lego… với nhiều sản phẩm được xuất khẩu ra thị trường toàn cầu, góp phần khẳng định vị thế của Việt Nam trên bản đồ kinh tế của khu vực và thế giới.

Song bên cạnh những kết quả đạt được, việc phát triển KCN, khu kinh tế thời gian qua cũng bộc lộ một số hạn chế, thể hiện chủ yếu trên các mặt như chất lượng, hiệu quả quy hoạch chưa đáp ứng yêu cầu; thiếu tầm nhìn tổng thể, dài hạn; vướng giải phóng mặt bằng, cơ sở hạ tầng bên ngoài KCN chưa đảm bảo, đồng bộ; loại hình phát triển chậm được đổi mới theo hướng KCN “xanh” hướng tới bền vững; phát triển chưa bền vững và cân bằng về kinh tế, môi trường và xã hội…

Phát triển KCN bền vững đang là mục tiêu của các nước công nghiệp trên thế giới. Câu chuyện về chuyển đổi xanh, KCN sinh thái tại Việt Nam đang được triển khai ra sao, thưa ông?

Xu thế bắt buộc đối với các KCN và các nhà máy sản xuất là phải hướng đến chuyển đổi xanh, phát triển bền vững để đáp ứng nhu cầu và quy định chung của quốc tế trong việc xuất khẩu hàng hóa, đặc biệt là các thị trường khó tính.

Thực tế cho thấy, trong 16 Hiệp định thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam tham gia, những yêu cầu về chuỗi ngành hàng, chuỗi giá trị và các khâu về sản xuất xanh, sạch rất quan trọng, do đây là một trong những yếu tố giúp doanh nghiệp Việt Nam có thể tham gia vào một thị trường khó tính. Đồng thời, mục tiêu phát triển công nghiệp bền vững cũng đã được đưa vào các cam kết về phát triển bền vững của Liên hợp quốc.

Vì vậy, mô hình phát triển KCN theo hướng đa ngành, đa lĩnh vực, với động lực phát triển chủ yếu dựa vào tiềm năng về đất dần không còn phù hợp trong bối cảnh hiện nay. Cũng vì vậy, việc xây dựng và phát triển mô hình KCN công nghệ cao, KCN sinh thái…, đáp ứng yêu cầu về phát triển kinh tế xanh trên toàn cầu, là rất cần thiết.

Qua tiếp xúc với các nhà đầu tư, Liên chi hội Bất động sản công nghiệp Việt Nam nhận thấy, hầu hết doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đều mong muốn đầu tư vào KCN sinh thái, vào nhà máy chuyển đổi xanh, nhà máy chuyển đổi số hiệu quả và có công nghệ cao. Theo đó, nếu không đưa ra những hành động cụ thể cho việc chuyển đổi xanh và phát triển bền vững, chắc chắn chúng ta sẽ bỏ lỡ cơ hội lớn này.

Các KCN đã có những nhận thức rất tốt trong yêu cầu về chuyển đổi xanh và thực hiện KCN sinh thái. Chúng ta có thể thấy rằng hiện nay thực trạng của những những KCN –KCX đã xây dựng rất lâu, có những khu đã hơn 30 năm. Do đó, những KCN –KCX phải có sự chuyển đổi và chuyển đổi từng bước để thực hiện chuyển đổi xanh, năng lượng tái tạo.

Tuy nhiên, thực trạng chung mà các KCN đang gặp phải là vấn đề ô nhiễm môi trường, đặc biệt là việc ô nhiễm nước thải và khí thải. Với vấn đề này chúng ta phải đầu tư vào công nghệ xử lý, thúc đẩy sử dụng năng lượng tái tạo vào các KCN, khu kinh tế. Cùng với đó là thiếu kết cấu hạ tầng nên phải đẩy mạnh hạ tầng giao thông và kỹ thuật.

Vậy theo ông, các KCN cần những chính sách hỗ trợ gì để chuyển đổi xanh, phát triển bền vững?

Xây dựng KCN xanh để thu hút vốn đầu tư là xu thế chung, là con đường mà các nhà phát triển bất động sản công nghiệp buộc phải đi, chứ không đơn thuần là sự lựa chọn. Nhưng để thúc đẩy nhanh quá trình chuyển đổi, đã đến lúc các bộ, ngành và địa phương cần sớm hoàn thiện khung pháp lý, rốt ráo giải quyết những vướng mắc trong đầu tư phát triển KCN sinh thái, với mục tiêu chung là không chỉ khắc phục những hạn chế về môi trường, mà còn gia tăng chuỗi giá trị, qua đó tạo tác động lan tỏa tới thu hút dòng vốn đầu tư thế hệ mới.

Bên cạnh đó, để phát triển KCN bền vững, ngoài nâng cao nhận thức, chúng ta phải có những giải pháp, những hành động cam kết trách nhiệm một cách mạnh mẽ của doanh nghiệp. Để thực hiện được điều này là câu chuyện tài chính xanh. Bởi doanh nghiệp muốn chuyển đổi theo mô hình này phải có tài chính. Nghĩa là chúng ta sẽ phải có những dòng vốn mà các ngân hàng cam kết để đồng hành với doanh nghiệp thực hiện chuyển đổi xanh, thực hiện KCN sinh thái.

Tôi rất mong muốn thời gian tới, các tổ chức ngân hàng sẽ tiếp tục có những giải pháp tài chính một cách toàn diện hơn, hỗ trợ cho được nhiều doanh nghiệp hơn đối với tất cả KCN và các nhà máy sản xuất tại các KCN –KCX. Tôi đề nghị sớm có Luật Khu công nghiệp và Khu Kinh tế để có hành lang pháp lý vững vàng cho phát triển các KCN mạnh mẽ hơn trong tương lai.

Xin cảm ơn ông!