Sửa quy định về đầu tư PPP, BT: Tính toán đầy đủ để không thất thoát tài sản nhà nước

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành nội dung phiên họp. Ảnh: Quốc hội

Vốn nhà nước tham gia dự án PPP mang tính chất “hỗ trợ”

Theo chương trình Kỳ họp thứ 8, trong phiên chiều 6/11/2024, Quốc hội tiến hành thảo luận tại hội trường về Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch, Luật Đấu thầu, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP) (1 luật sửa 4 luật)

Tham gia thảo luận liên quan đến phương thức đầu tư PPP, đại biểu Thạch Phước Bình (đoàn Trà Vinh) cho rằng, việc mở rộng tất cả lĩnh vực đầu tư của dự án PPP có thể tăng cơ hội cho khu vực tư nhân tham gia nhiều hơn, giảm bớt gánh nặng cho ngân sách nhà nước (NSNN).

Đại biểu bày tỏ đồng tình với đề xuất tăng tỷ lệ vốn nhà nước từ 50% lên tối đa 70% trong các trường hợp đặc biệt, nhưng đại biểu đề nghị bổ sung rõ hơn căn cứ, tiêu chí áp dụng nhằm tránh trường hợp tỷ lệ cao dễ bị lạm dụng.

Đồng thời đề xuất mở rộng thẩm quyền quyết định vốn nhà nước tham gia các dự án lớn hơn cho các cơ quan có thẩm quyền khác ngoài Thủ tướng Chính phủ và Hội đồng nhân dân cấp tỉnh để bảo đảm sự đồng bộ trong thẩm quyền.

Đại biểu Thạch Phước Bình (đoàn Trà Vinh). Ảnh: Quốc hội

Cũng liên quan đến phần vốn nhà nước trong các dự án PPP, theo đại biểu Trần Văn Tuấn (đoàn Bắc Giang), thực tế cho thấy, để khuyến khích thu hút, huy động các nguồn lực xã hội đầu tư theo hình thức PPP thì chính sách hỗ trợ của Nhà nước là rất quan trọng.

Song Luật PPP năm 2020 mới chỉ quy định vốn nhà nước hỗ trợ xây dựng, nhằm gia tăng tính hiệu quả về tài chính cho dự án, chưa có quy định về hỗ trợ doanh thu của dự án bị sụt giảm do không phải lỗi của nhà đầu tư.

Do đó, đại biểu Trần Văn Tuấn đề nghị nghiên cứu bổ sung vào dự thảo Luật quy định về các trường hợp cần bổ sung vốn nhà nước hỗ trợ đối với các dự án PPP ký kết hợp đồng trước thời điểm luật này có hiệu lực.

Đồng thời giao cho Chính phủ quy định chi tiết trình tự, thủ tục, đối tượng áp dụng, cơ chế chia sẻ rủi ro của nhà đầu tư bên cho vay khi thực hiện trong trường hợp này.

Nhưng liên quan đến vấn đề này, trong báo cáo giải trình gửi các đại biểu Quốc hội mới đây, Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KHĐT) cho biết, việc quy định hạn mức vốn nhà nước nhằm mục tiêu hỗ trợ của NSNN để thu hút nhà đầu tư tư nhân, nhưng vẫn bảo đảm có điều kiện cụ thể để tránh áp dụng tràn lan, không đáp ứng hiệu quả đầu tư.

Tuy nhiên, theo Bộ KHĐT, phần vốn nhà nước tham gia trong dự án PPP mang tính chất “hỗ trợ” nhà đầu tư, doanh nghiệp nhằm tăng tính khả thi về tài chính cho dự án, không mang tính chất “góp vốn” để phân chia lợi nhuận.

Đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp). Ảnh: Quốc hội

Cần xác định rõ lợi ích - hạn chế trước khi luật hóa

Cũng tại phần thảo luận, liên quan đến những quy định về đầu tư theo hợp đồng BT (xây dựng – chuyển giao), một số ý kiến đại biểu Quốc hội cho rằng loại hợp đồng BT tại một số địa phương chưa được tổng kết đầy đủ, nên cần xác định rõ hơn các lợi ích, hạn chế trước khi luật hóa.

Hơn nữa, đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) còn đặt lo ngại, việc chuyển giao cho nhà đầu tư bằng tiền, bất động sản nếu chưa tính toán đầy đủ sẽ bị thất thoát tài sản nhà nước hoặc nhà đầu tư bị thiệt thòi.

Bộ trưởng Bộ KHĐT Nguyễn Chí Dũng. Ảnh: Quốc hội

Giải trình một số ý kiến đại biểu Quốc hội nêu tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ KHĐT Nguyễn Chí Dũng cho biết, việc khôi phục trở lại hình thức đầu tư theo hợp đồng BT sẽ có phương thức quản lý mới, chặt chẽ hơn.

Qua đó tăng tính minh bạch, đảm bảo quyền lợi của Nhà nước và nhà đầu tư không bị thất thoát.

Nên các cơ quan chức năng sẽ phải xác định giá đất đai, phải đấu thầu, cho cơ chế thanh toán bù trừ ngang giá. Nếu giá đất lên thì định giá lại, nếu thiếu thì nhà đầu tư phải bỏ tiền ra đóng đủ bằng giá đất thực tế ở thời điểm đó, nếu thấp hơn thì nhà nước trả lại bằng tiền…

Về vấn đề BT chuyển tiếp, Bộ trưởng nhận định đây là một vấn đề rất phức tạp. Bởi hiện có 160 dự án khoảng 59.000 tỷ đồng được thống kê, nhưng thức tế có thể còn nhiều hơn tại các địa phương.

Vì thế, Chính phủ đã thành lập Ban chỉ đạo, bao gồm Phó Thủ tướng Thường trực làm Trưởng Ban và trong đó có cả ngành công an, tòa án, kiểm sát cùng sự tham gia của tất cả cơ quan nội chính.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết vào chiều mai (7/11/2024) sẽ họp để công bố quyết định thành lập Ban Chỉ đạo, sau đó sẽ tổng hợp rà soát trên cả nước và có hướng xử lý cho từng nhóm vấn đề.