Sửa Luật Chứng khoán: Đưa công tác thanh tra, giám sát đi vào thực chất

Dự thảo Luật cũng tăng mức phạt tiền tối đa trong xử phạt vi phạm hành chính là 3 tỷ đồng đối với tổ chức và 1,5 tỷ đồng đối với cá nhân. Ảnh: ST​​​.

Tăng thẩm quyền, mức phạt

Theo UBCKNN, thời gian qua, dù cơ quan quản lý đã liên tục phát hiện và tiến hành xử phạt các sự việc vi phạm trên TTCK, nhưng công tác thanh tra, xử phạt vi phạm trên TTCK vẫn chưa được như kỳ vọng, trong đó có nguyên nhân do thẩm quyền của cơ quan quản lý chưa xứng tầm. Do vậy, dự thảo Luật Chứng khoán (sửa đổi) đã tăng thẩm quyền cho UBCKNN, cũng như tăng mức xử phạt so với quy định hiện hành.

Theo bà Vũ Thị Chân Phương, Phó Chủ tịch UBCKNN, dự thảo lần này quy định UBCKNN có quyền yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân có thông tin, tài liệu, dữ liệu liên quan đến nội dung thanh tra, kiểm tra cung cấp thông tin, tài liệu, dữ liệu đó hoặc yêu cầu tổ chức, cá nhân giải trình, đối chất liên quan đến nội dung thanh tra, kiểm tra. Đồng thời, UBCKNN có quyền yêu cầu tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam cung cấp thông tin liên quan đến giao dịch trên tài khoản của khách hàng, cũng như yêu cầu doanh nghiệp viễn thông cung cấp tên, địa chỉ, số máy gọi, số máy được gọi, thời gian gọi để xác minh, xử lý các hành vi bị cấm quy định. Trong giám sát, phát hiện, xử lý các vi phạm về chứng khoán mang tính xuyên biên giới có liên quan đến TTCK Việt Nam, UBCKNN sẽ phối hợp thanh tra, điều tra, xác minh, thu thập và chia sẻ thông tin với cơ quan quản lý TTCK các nước.

Bên cạnh đó, đại diện UBCKNN cũng cho biết, một trong những điểm đáng chú ý của dự thảo Luật Chứng khoán (sửa đổi) là quy định công ty chứng khoán có nghĩa vụ giám sát giao dịch chứng khoán. Theo đó, công ty chứng khoán sẽ là tuyến giám sát thứ ba các hoạt động giao dịch trên thị trường, hỗ trợ cho 2 tuyến giám sát hiện hành là Sở Giao dịch Chứng khoán và UBCKNN.

Ngoài ra, dự thảo Luật cũng tăng mức phạt tiền trong xử phạt vi phạm hành chính tối đa là 3 tỷ đồng đối với tổ chức và 1,5 tỷ đồng đối với cá nhân. Đặc biệt hơn, mức phạt tiền tối đa trong trường hợp tái phạm gấp 2 lần mức phạt tiền tối đa trong trường hợp vi phạm lần đầu và tổ chức, cá nhân vi phạm còn bị áp dụng một hoặc một số các biện pháp xử lý khác.

Theo nhận định của ông Nguyễn Thanh Kỳ, Tổng thư kí Hiệp hội Kinh doanh chứng khoán Việt Nam, việc tăng một số thẩm quyền cho Thanh tra UBCKNN như thẩm quyền yêu cầu cung cấp thông tin từ tổ chức tín dụng, doanh nghiệp viễn thông và các tổ chức, cá nhân có liên quan nhằm tạo điều kiện tốt hơn cho Thanh tra UBCKNN thực thi quyền hạn của mình trong xử lý các vi phạm trên thị trường, giúp thị trường hoạt động minh bạch hơn.

Bên cạnh đó, tách Giấy phép hoạt động với Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh của công ty chứng khoán cũng là một quy định mới đáng chú ý. Điều này giúp cho UBCKNN có thể thực thi các chế tài như: Đình chỉ hoạt động, tước quyền sử dụng Giấy phép, thu hồi Giấy phép,.... tránh được tình trạng không thể xử lý dứt điểm các thành viên thị trường vi phạm do bị vướng các quy định liên quan đến thủ tục giải thể, phá sản doanh nghiệp, giúp thanh lọc các thành viên tham gia thị trường.

Nâng tầm quản lý

Bàn về các quy định thanh tra giám sát của cơ quan quản lý hiện hành, ông Cấn Văn Lực, chuyên gia tài chính ngân hàng cho rằng, hiện khâu thực thi thanh tra, giám sát của UBCKNN vẫn còn có sự chậm trễ do cơ quan này chưa được trao đủ thẩm quyền. Do vậy, TS Cấn Văn Lực đề nghị cần nâng tầm và giao cho UBCKNN quyền thực sự để đảm bảo phát triển mạnh và bền vững hơn trong bối cảnh thị trường đã phát triển rất nhanh.

Ông Lực lấy ví dụ, đơn cử như hành vi vi phạm công bố thông tin của doanh nghiệp cần phạt hành chính thì chế tài phải được thực hiện càng nhanh càng tốt. Nếu chờ cơ quan điều tra vào cuộc thì thời gian sẽ bị kéo dài, chế tài sẽ giảm hiệu quả.

“Quyền tiếp cận thông tin ban đầu nên giao cho cơ quan chuyên ngành là UBCKNN, còn nếu liên quan tới pháp luật cần đến cơ quan điều tra thì đó là câu chuyện sau. Tôi cho rằng, việc trao thêm thẩm quyền cho UBCKNN là hoàn toàn khả thi và phù hợp”, TS Cấn Văn Lực khẳng định.

Đồng quan điểm, TS Vũ Bằng, nguyên Chủ tịch UBCKNN, Thành viên Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng đánh giá, những quy định về chức năng thẩm quyền của UBCKNN trong việc thanh tra, xử phạt cũng đã được quy định chặt chẽ, tích cực hơn. Theo TS Vũ Bằng, dự thảo có những cải cách rất tốt, khi được thông qua sẽ giúp thị trường hoạt động minh bạch hơn, bảo vệ nhà đầu tư tốt hơn và từ đó giúp việc huy động vốn từ thị trường quốc tế cũng sẽ tốt hơn.

Ông Nguyễn Thanh Kỳ cũng nhận định, những quy định về tăng thẩm quyền thanh tra giám sát cho UBCKNN khi được thông qua sẽ tạo ra tính minh bạch, trung thực của thị trường, đồng thời việc giám sát thị trường của cơ quan chức năng cũng thêm phần nhạy bén. Tuy nhiên, đại diện Hiệp hội Kinh doanh chứng khoán Việt Nam cho rằng, dự thảo cần nêu bật hơn nữa về thẩm quyền của UBCKNN bởi đây là điều hết sức cần lưu ý để quy định của Việt Nam đáp ứng được với thông lệ quốc tế.