Sự an toàn của nợ công được đánh giá dựa trên những chỉ tiêu nào?

	Tài chính toàn diện: Còn nhiều thách thức
	Công bố Bộ chỉ tiêu Thống kê Phát triển bền vững của Việt Nam
	Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng: Bội chi và nợ công đều giảm thấp hơn dự toán là một thành công lớn

Toàn cảnh buổi họp báo.

Các chỉ số nợ công vẫn ở mức an toàn

Theo báo cáo phát ra tại đây, Bộ Tài chính cho biết: Năm 2018, đã huy động vốn vay trong nước 250,5 nghìn tỷ đồng để đáp ứng nhu cầu bù đắp bội chi ngân sách trung ương và trả nợ gốc, đạt 90,8% so với kế hoạch và chiếm 78,6% cơ cấu vay vốn của Chính phủ, trong đó kênh phát hành trái phiếu Chính phủ (TPCP) vẫn tiếp tục đóng vai trò chủ đạo.

Cũng trong năm 2018, giải ngân vốn vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài của Chính phủ khoảng 3.010 triệu USD, chiếm 21,4% cơ cấu huy động vốn của Chính phủ. Việc thực hiện nghĩa vụ trả các khoản gốc, lãi của Chính phủ nằm trong mức đã được phê duyệt tại các Nghị quyết của Quốc hội, đảm bảo đầy đủ, đúng hạn theo cam kết.

Bên cạnh đó, tiếp tục bám sát chủ trương của Bộ Chính trị, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo chủ động tăng cường kiểm soát việc cấp bảo lãnh và quản lý rủi ro nghĩa vụ nợ dự phòng của NSNN. Năm 2018 không cấp mới bảo lãnh Chính phủ cho các dự án vay vốn trong nước. Năm 2018 đã thực hiện cấp bảo lãnh chính phủ cho 02 dự án điện với tổng trị giá là 1.614 triệu USD. Không sử dụng hạn mức bảo lãnh cho doanh nghiệp vay nước ngoài trong năm và dư nợ cuối năm bằng 4,4% GDP (giảm 0,6% so với cuối năm 2017).

Về cơ bản, các dự án được Chính phủ bảo lãnh trả nợ đầy đủ đúng hạn. Trong quản lý, đã đôn đốc quyết liệt để hoàn tất việc ký hợp đồng thế chấp tài sản đối với các dự án vay của doanh nghiệp được Chính phủ bảo lãnh; khuyến khích người vay trả nợ trước hạn để giảm dư nợ bảo lãnh.

Các chỉ tiêu về nợ công đến hết ngày 31/12/2018 đều tốt. Cụ thể: Chỉ tiêu nợ công đạt 58,4% GDP, thấp hơn mức trần là 65%; nợ Chính phủ đạt 50,0% GDP, trần là 54%; nghĩa vụ trả nợ trực tiếp của Chính phủ là 15,9% tổng thu NSNN, thấp hơn nhiều so với yêu cầu là 25%; nợ nước ngoài quốc gia là 46% GDP, cũng chưa chạm trần 50% mà Quốc hội đặt ra. Kỳ hạn phát hành trái phiếu chính phủ bình quân đạt 6-8 năm.

Tập trung giãn đỉnh nợ công

Những thông tin này đã được Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng báo cáo trước Quốc hội vào cuối tháng trước với lời khẳng định “Nợ công đã an toàn và bền vững hơn”, tuy nhiên, nhiều phóng viên đặt nghi vấn: “Liệu có thực sự như Bộ trưởng khẳng định không?”.

Trả lời, ông Võ Hữu Hiển – Phó Cục trưởng Cục Quản lý nợ và Tài chính, Bộ Tài chính cho biết, theo quy định của Luật Quản lý nợ công cũng như thông lệ quốc tế, sự an toàn của nợ công được đánh giá dựa trên một số chỉ tiêu cụ thể, trong đó quan trọng nhất là quy mô nợ công/GDP và khả năng trả nợ.

Hiện nay, có 1 số vấn đề thực tế đặt ra đang có tác động đến sự an toàn của nợ công tại Việt Nam, đó là việc các khoản vay sắp đến hạn trả. Ví dụ: Nhiều khoản vay trong nước cơ bản sẽ đến hạn sau 5 năm vay, tức là năm 2020-2021 tới đây; một số khoản vay ODA, kể cả có lãi và không lãi cũng đến hạn phải trả nợ gốc vào năm 2020,… làm gia tăng áp lực trả nợ vào thời gian tới.

Bên cạnh đó là lãi suất. Khi được công nhận là nước có thu nhập trung bình, Việt Nam không được hưởng các khoản vay ưu đãi nhiều nữa, chưa kể một số khoản vay phải chịu lãi suất thả nổi với nhiều rủi ro; ngoài ra là rủi ro tái cấp vốn, tăng nghĩa vụ trả nợ,…

Một số thách thức khác trong báo cáo của Bộ Tài chính cũng đã đề cập là rủi ro tái cấp vốn tập trung vào các khoản nợ trong nước của Chính phủ do nghĩa vụ trả nợ đến hạn tập trung cao vào một số năm, điều này sẽ tác động đến việc bố trí nguồn trả nợ trong cân đối NSNN.

Đối với danh mục nợ nước ngoài của Chính phủ, trong 5 năm tới, các khoản vay ODA sẽ giảm dần, tiến đến kết thúc, dẫn đến thiếu hụt nguồn vốn vay dài hạn, ưu đãi cho đầu tư. Thay vào đó, Chính phủ cần huy động các khoản vay mới với điều kiện kém ưu đãi hơn nhiều, sát với thị trường để bù đắp thiếu hụt cho cân đối NSNN và đầu tư công trung hạn.

Khi được hỏi về giải pháp, ông Hiển cho hay: Bộ Tài chính sẽ tiếp tục thực hiện quyết liệt chỉ đạo và chủ trương, giải pháp cơ cấu lại NSNN, quản lý nợ công để đảm bảo nền tài chính quốc gia an toàn, bền vững theo Nghị quyết số 07-NQ/TW của Bộ Chính trị. Đặc biệt tập trung tái cơ cấu các khoản nợ để giãn đỉnh nợ, tránh việc trả nợ dồn vào một thời điểm, tác động đến cân đối ngân sách.

Ngoài ra, tích cực phổ biến, tuyên truyền, tập huấn về các nghiệp vụ quản lý nợ công tới các đối tượng liên quan nhằm đảm bảo thực hiện đúng, đồng bộ và hiệu quả các quy định của pháp luật về quản lý nợ công; tổ chức đối chiếu, rà soát, đánh giá, tổng hợp nhu cầu vay của các bộ ngành, địa phương và các đơn vị sử dụng vốn vay công để dự báo tổng mức vay, trả nợ của ngân sách trung ương, ngân sách địa phương, hạn mức vay về cho vay lại và hạn mức bảo lãnh Chính phủ sau năm 2020; tiếp tục thúc đẩy phát triển thị trường vốn trong nước, thị trường TPCP; kiểm soát chặt chẽ việc thực hiện hạn mức nợ nước ngoài theo phương thức tự vay tự trả của doanh nghiệp và tổ chức tín dụng, bảo đảm trong hạn mức được phê duyệt, đặc biệt là các khoản nợ ngắn hạn.