Siết quản lý thuế đối với hoạt động chuyển nhượng bất động sản

	Tăng cường chống thất thu thuế từ hoạt động chuyển nhượng bất động sản
	Bộ Tài chính đề nghị xử lý nghiêm hành vi kinh doanh bất động sản có dấu hiệu trốn thuế
	Bộ Tài chính yêu cầu quản chặt hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản

Nhiều chiêu trò, thủ đoạn trong việc kê khai chuyển nhượng bất động sản gây thất thu cho ngân sách nhà nước. Ảnh: ST

Nhiều thủ đoạn, chiêu trò trốn thuế

Thời gian qua, Tổng cục Thuế đã chỉ đạo cơ quan Thuế các cấp phối hợp với cơ quan Công an quản lý địa bàn, chuyển cơ quan Công an điều tra các trường hợp có dấu hiệu trốn thuế, không kê khai, hoặc kê khai giá trên hợp đồng, hóa đơn thấp hơn giá thực tế chuyển nhượng BĐS. Thông qua công tác đấu tranh với những đối tượng trốn thuế, tránh thuế liên quan đến chuyển nhượng BĐS, ngành Thuế đã phát hiện những thủ đoạn, chiêu trò cơ bản mà các đối tượng thường sử dụng.

Theo bà Lý Thị Hoài Hương, Phó Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế doanh nghiệp nhỏ và vừa (Tổng cục Thuế), hộ kinh doanh, thực tế hiện nay phát sinh trường hợp chuyển nhượng BĐS với giá trên hợp đồng không đúng với giá thực tế giao dịch. Theo đó, người mua và người bán có thể thỏa thuận và lập song song 2 loại hợp đồng. Thứ nhất là hợp đồng chuyển nhượng BĐS có công chứng chứng thực theo quy định với giá nhà đất khai thấp hơn nhiều so với giá đất thực tế giao dịch để làm thủ tục đăng ký biến động. Thứ hai là hợp đồng viết tay do hai bên tự ký ghi theo giá thực tế giao dịch để phòng ngừa khi tranh chấp tại toà án.

Cùng với đó, thực tế có nhiều trường hợp hồ sơ mới trúng đấu giá đất sau khi có giấy chứng nhận đã làm hợp đồng bán lại giá thấp hơn nhiều giá trúng đấu giá hoặc bằng giá của UBND tỉnh, thành phố quy định. Đối với hợp đồng chuyển nhượng hợp đồng mua bán nhà ở, công trình xây dựng hình thành trong tương lai thì giá trị hợp đồng mua bán nhà ở, công trình xây dựng trong tương lai của bên thứ 2 cho bên thứ 3 cũng chỉ ngang bằng giá đã mua của chủ đầu tư hoặc khi đã được cấp sổ đỏ thì người nộp thuế sẵn sàng khai báo thấp hơn giá của chủ đầu tư nhằm trốn thuế, tránh thuế. Hay như một số trường hợp hai bên mua và bán BĐS không ký kết hợp đồng chuyển nhượng mà ký kết hợp đồng ủy quyền (trong đó người được ủy quyền có quyền chiếm hữu, quyền sử dụng, quyền định đoạt đối với bất động sản) nhằm tránh thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng BĐS.

Tăng cường thanh tra, kiểm tra

Thực tế cho thấy, các quy định về quản lý thuế đối với hoạt động chuyển nhượng BĐS đã được quy định tại các văn bản quy phạm pháp luật về thuế.

Tuy nhiên, theo bà Lý Thị Hoài Hương, công tác quản lý hoạt động chuyển nhượng BĐS hiện nay gặp nhiều khó khăn do ý thức tự giác thực hiện nghĩa vụ thuế của người dân chưa cao. Cơ quan quản lý thuế cũng đang gặp nhiều khó khăn bởi theo quy định pháp luật về Thuế, người nộp thuế kê khai, nộp thuế không đúng với giá thực tế chuyển nhượng thì cơ quan Thuế có quyền ấn định thuế, trong khi đó, cơ quan Thuế không có chức năng điều tra nên việc thu thập thông tin làm căn cứ ấn định thuế gặp nhiều khó khăn. Điều này trong thực tế đã diễn ra khá phổ biến và Tổng cục Thuế cũng nhận được báo cáo của một số địa phương về việc đã chuyển hồ sơ qua cơ quan cảnh sát điều tra nhưng cơ quan điều tra chuyển lại cơ quan Thuế để xử lý hành chính vì không đủ căn cứ xác định hành vi trốn thuế.

Đáng chú ý, liên quan đến đất đai hiện có nhiều cơ quan quản lý (như: Bộ Tài nguyên và Môi trường hay Bộ Xây dựng...), Theo Tổng cục Thuế, văn bản quy phạm pháp luật của các bộ, ngành chưa đồng bộ, dữ liệu về đất đai của các cơ quan quản lý nhà nước chưa được đồng bộ, liên thông để trao đổi phục vụ quản lý thông tin liên quan đến đất, đặc biệt, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật chưa quy định cơ chế kiểm soát dòng tiền đối với các giao dịch chuyển nhượng BĐS.

Thêm vào đó, quy định về thời hạn liên thông giải quyết thủ tục hành chính đối với hoạt động chuyển nhượng BĐS đối với cơ quan thuế là 5 ngày làm việc trong khi hồ sơ đến cơ quan Thuế thường sát ngày hẹn trả kết quả hoặc chậm dẫn đến áp lực rất lớn về thời gian trả kết quả xác định nghĩa vụ tài chính về đất. Quan trọng hơn, các văn bản quy phạm pháp luật hiện nay chưa quy định cơ chế kiểm soát dòng tiền đối với các giao dịch chuyển nhượng BĐS nên sẽ tạo khoảng trống pháp lý để các tổ chức, cá nhân kê khai nộp thuế thấp hơn giá trị giao dịch thực tế.

Trước tình hình trên, trong thời gian vừa qua, Tổng cục Thuế đã tăng cường công tác phối hợp tham mưu về xây dựng chính sách, trong đó tập trung nghiên cứu sửa đổi, bổ sung đồng bộ các văn bản quy phạm pháp luật về thuế liên quan đến căn cứ tính thuế thu nhập cá nhân, lệ phí trước bạ và thu nhập doanh nghiệp. Bên cạnh đó, triển khai ý kiến chỉ đạo của Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế đã tham mưu cho Bộ Tài chính bổ sung quy định thanh toán qua ngân hàng đối với hoạt động chuyển nhượng BĐS tại Điều 16 Luật Kinh doanh BĐS số 66/2014/QH13 ngày 25/11/2014, đồng thời, kiến nghị bổ sung chức năng điều tra cho cơ quan Thuế.

Trong thời gian vừa qua, công tác quản lý thuế đối với hoạt động chuyển nhượng BĐS đã được ngành Thuế quan tâm, chú trọng. Tổng cục Thuế đã ban hành nhiều công văn chỉ đạo toàn ngành, đồng thời đẩy mạnh nhiều giải pháp quản lý thuế trong lĩnh vực BĐS như phối hợp với các cơ quan ban ngành quản lý về đất đai, đặc biệt là công tác phối hợp với cơ quan Công an các địa phương để phối hợp điều tra, xử lý những trường hợp sai phạm về trốn thuế, tránh thuế BĐS làm thất thu ngân sách nhà nước.

Để đảm bảo công bằng giữa các tổ chức, cá nhân nộp thuế, tránh thất thu thuế đối với hoạt động kinh doanh BĐS, hiện nay, Tổng cục Thuế đang tích cực nghiên cứu, tham mưu với các cơ quan chức năng sửa đổi, bổ sung đồng bộ các văn bản quy phạm pháp luật về thuế liên quan đến căn cứ tính thuế thu nhập cá nhân, lệ phí trước bạ và thu nhập doanh nghiệp; bổ sung quy định thanh toán qua ngân hàng đối với hoạt động chuyển nhượng BĐS tại Điều 16 Luật kinh doanh BĐS số 66/2014/QH13 ngày 25/11/2014 đồng thời bổ sung chức năng điều tra cho cơ quan Thuế.

Bên cạnh đó, Tổng cục Thuế sẽ tiếp tục chỉ đạo cơ quan Thuế các cấp tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật, đặc biệt là nội dung quy định về hành vi trốn thuế và xử lý vi phạm đối với hành vi trốn thuế trong pháp luật hình sự và chính sách thuế liên quan đến hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng BĐS để người dân, doanh nghiệp được biết thông qua các hình thức như: phát “Thư ngỏ” tại Văn phòng đăng ký đất đai và Bộ phận “Một cửa”; đăng tải các bài báo trên website của cục thuế, phóng sự tuyên truyền, thực hiện tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng và các kênh thông tin xã hội (Facebook, Zalo, … ); tuyên truyền qua hệ thống phát thanh, cổng thông tin điện tử quận/huyện/thị xã…

Đặc biệt, cơ quan Thuế các cấp sẽ chủ động phối hợp với sở Tư pháp chỉ đạo các tổ chức hành nghề công chứng trên địa bàn tuyên truyền, hướng dẫn người dân kê khai đúng thực tế giá mua bán trong các giao dịch chuyển nhượng BĐS; thu thập thông tin, rà soát cơ sở dữ liệu để xác định doanh thu, đôn đốc kê khai, nộp thuế theo quy định, đồng thời sẽ xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm, qua đó từng bước nâng cao hiệu quả công tác quản lý thuế đối với hoạt động mua bán, chuyển nhượng BĐS.