Rủi ro ẩn sau làn sóng NK máy “đào” bitcoin

Ảnh minh họa.

Liên quan đến việc quản lý đối với mặt hàng máy xử lý dữ liệu tự động giải mã bitcoin, litecoin NK (mã HS: 8471.50.90), Tổng cục Hải quan đã từng có văn bản đề nghị các bộ, ngành: Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Công Thương có ý kiến về vấn đề này.

Trên cơ sở ý kiến các bộ, Tổng cục Hải quan đã có văn bản hướng dẫn hải quan địa phương thực hiện.

Theo đó, mặt hàng máy xử lý dữ liệu tự động nêu trên không liên quan đến việc sử dụng tiền ảo dưới góc độ là phương tiện thanh toán và không thuộc Danh mục hàng hóa cấm NK quy định tại Nghị định 187/2013/NĐ-CP của Chính phủ.

Đồng thời, để đảm bảo thực hiện quy định tại Nghị định 101/2012/NĐ-CP của Chính phủ về thanh toán không dùng tiền mặt, Tổng cục Hai quan đã có công văn đề nghị Tổng cục An ninh phối hợp theo dõi, quản lý việc sử dụng đối với mặt hàng máy tính xử lý dữ liệu tự động giải mã bitcoin, litecoin.

Theo phản ánh của hải quan địa phương thì việc NK mặt hàng nêu trên có dấu hiệu ngày càng gia tăng. Như tại Chi cục Hải quan Chuyển phát nhanh (Cục Hải quan TP.HCM), tính đến 31/10/2017 đã tiếp nhận đăng ký 98 tờ khai NK với số lượng 1.478 bộ. DN NK là các công ty và một số cá nhân, tổ chức không có mã số thuế.

Trên thực tế, để sử dụng được bitcoin và các loại tiền ảo tương tự khác thì cần phải có phương tiện là máy xử lý dữ liệu tự động khai thác tiền ảo trên mạng.

Tuy nhiên, khi làm thủ tục NK, các tổ chức, cá nhân chỉ khai báo là máy xử lý dữ liệu tự động sử dụng cho việc giải mã, đào tiền ảo nên cơ quan Hải quan không thể xác định được hệ thống máy này có được sử dụng cho mục đích thanh toán hay không?

Để đảm bảo công tác quản lý về hải quan cũng như ngăn chặn kịp thời việc sử dụng máy xử lý dữ liệu tự động như một phương tiện thanh toán bất hợp pháp tại Việt Nam, Tổng cục Hải quan đề nghị Ngân hàng Nhà nước có ý kiến về việc NK mặt hàng máy xử lý dữ liệu tự động giải mã, khai thác tiền ảo trên mạng, đồng thời sớm có hướng dẫn quản lý chuyên ngành đối với việc NK mặt hàng này.

Thời gian qua, Ngân hàng Nhà nước đã có thông báo cáo chí khẳng định bitcoin và các loại tiền ảo tương tự không phải là phương tiện thanh toán hợp pháp tại Việt Nam. Hành vi phát hành, cung ứng, sử dụng bitcoin và các loại tiền ảo tương tự khác là hành vi bị cấm và sẽ bị truy cứu tránh nhiệm hình sự theo Bộ luật Hình sự (có hiệu lực kể từ ngày 1/1/2018).

Liên quan đến việc quản lý đối với mặt hàng là máy xử lý dữ liệu tự động giải mã bitcoin, litecoin, trong một văn bản gửi tới Tổng cục Hải quan, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam từng khẳng định tiền ảo nói chung và bitcoin, litecoin nói riêng không phải là tiền tệ và không phải là phương tiện thanh toán hợp pháp theo quy định của pháp luật Việt Nam. Việc phát hành, cung ứng và sử dụng tiền ảo nói chung và bitcoin, litecoin nói riêng (phương tiện thanh toán không hợp pháp) làm tiền tệ hoặc phương tiện thanh toán là hành vi bị cấm.

Ngân hàng Nhà nước cho rằng, mặt hàng máy tính xử lý dữ liệu tự động giải mã bitcoin, litecoin không liên quan đến việc sử dụng tiền ảo dưới góc độ là phương tiện thanh toán nên không thuộc chức năng, nhiệm vụ quản lý của Ngân hàng Nhà nước.