Quy hoạch TPHCM: Tạo không gian, động lực xứng với tiềm năng

Phát biểu tại cuộc họp Hội đồng thẩm định hồ sơ Quy hoạch TPHCM thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, tuy chỉ chiếm 0,6% diện tích cả nước, dân số 9,2 triệu người chiếm khoảng 9% dân số cả nước, nhưng TPHCM đã đóng góp gần 20% GDP và 25% thu ngân sách cả nước; GRDP của thành phố chiếm khoảng 54% GRDP của vùng Đông Nam Bộ.

Tuy nhiên, trong thời gian qua TPHCM đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Theo đó, tiềm năng, thế mạnh, năng lực đột phá, sáng tạo của TP chưa được khai thác hiệu quả. Vai trò đầu tàu, động lực dẫn dắt có chiều hướng chững lại trong những năm gần đây. Bên cạnh đó, mô hình tăng trưởng và cơ cấu kinh tế của TP chậm đổi mới; tốc độ tăng trưởng kinh tế GRDP thấp hơn trung bình cả nước và có xu hướng giảm dần trong những năm gần đây. Chất lượng tăng trưởng và năng suất lao động thấp. Tỷ trọng công nghiệp trong cơ cấu kinh tế giảm dần (từ 25% năm 2015 xuống 22,06% năm 2022); cơ cấu nội ngành công nghiệp lạc hậu, dựa chủ yếu vào các ngành thâm hụt lao động như điện tử (28%), da giầy (25%). Dịch vụ chủ yếu dựa vào thương mại, vận tải (44%); các ngành dịch vụ cao cấp mang tính chiến lược như: tài chính, y tế, giáo dục, du lịch… chưa đóng vai trò chủ đạo.

Bên cạnh đó, việc tổ chức không gian phát triển còn nhiều bất cập, hạ tầng chưa đồng bộ, quỹ đất phát triển công nghiệp ít, không gian phát triển các KCN chưa phù hợp, dẫn tới việc thu hút đầu tư hạ tầng các khu công nghiệp còn gặp khó khăn. Hệ thống giao thông kết nối nội vùng, liên vùng giữa TPHCM với các địa phương trong vùng Đông Nam Bộ, với vùng Đồng bằng sông Cửu Long và các vùng kinh tế của cả nước còn hạn chế. Công tác quy hoạch và thực hiện quy hoạch đô thị còn nhiều hạn chế; cấu trúc không gian đô thị chưa phù hợp với một đô thị cực lớn và siêu thành phố trong tương lai, chưa khai thác hết các tiềm năng, lợi thế của một đô thị ven sông, hướng biển.

“Do đó, cần có cơ chế, chính sách và đầu tư hạ tầng phù hợp để duy trì lợi thế cửa ngõ quốc tế của TPHCM khi sân bay Long Thành đi vào hoạt động”, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhấn mạnh.

Quang cảnh cuộc họp.

Theo ông Phan Văn Mãi, Chủ tịch UBND TPHCM, công tác quy hoạch có ý nghĩa rất lớn trong việc định hình và xây dựng các kế hoạch, chính sách phát triển kinh tế - xã hội nói chung và trong từng lĩnh vực nói riêng. Trong thời gian qua; với nhận thức như trên, lãnh đạo TPHCM đã tập trung đôc đốc triển khai công tác lập quy hoạch TP. Cụ thể, dự thảo Báo cáo quy hoạch đã tập trung thể hiện rõ các định hướng phát triển của thành phố trên 5 nội dung: kinh tế xanh; đô thị sáng tạo; hạ tầng thông minh; xã hội văn minh; môi trường bền vững.

Các trụ cột phát triển kinh tế chủ yếu của TPHCM dựa trên các ngành thương mại - dịch vụ chất lượng cao, công nghiệp công nghệ cao, xây dựng hiện đại, kinh tế biển bền vững, gắn với các mô hình kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế chia sẻ và kinh tế tuần hoàn. Phấn đấu tốc độ tăng trưởng GRDP bình quân đạt khoảng 9,0%/năm trong giai đoạn 2021 - 2030. Đến năm 2030, GRDP bình quân đầu người theo giá hiện hành đạt khoảng 14.700 - 15.400 USD. Tỷ trọng bình quân trong GRDP của khu vực dịch vụ trên 60%, khu vực công nghiệp - xây dựng khoảng 27%, khu vực nông - lâm - thủy sản dưới 0,5%. Đóng góp của năng suất nhân tố tổng hợp (TFP) vào tăng trưởng đạt trên 60%.

Về nội dung quy hoạch, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho rằng cần làm rõ những luận chứng để chọn kịch bản tăng trưởng 8,5-9%, trong đó giai đoạn 2026-2030 là 9,5-10% bởi đây là thách thức rất lớn. “TP HCM cần có những đột phá và giải pháp gì để quy hoạch đảm bảo tính khả thi, trong khi tỷ trọng cơ cấu khu vực công nghiệp và xây dựng rất khiêm tốn, đến năm 2030, chỉ chiếm 26,3-27,3%, tăng không đáng kể so với năm 2020 là 25%. Đáng chú ý, TPHCM có 2 hồ sơ quy hoạch cùng trình là quy hoạch TPHCM và quy hoạch chung xây dựng TPHCM. 2 hồ sơ quy hoạch này được thực hiện theo Luật Quy hoạch và Luật Quy hoạch đô thị. Bởi vậy, quy hoạch cần có sự thống nhất về quy mô dân số, định hướng phân bổ không gian, phân khu chức năng, hệ thống đô thị và nông thôn”, Bộ trưởng nhấn mạnh.