Facebook Twitter youtube Tiktok

Quản lý tuân thủ- phương pháp quản lý hải quan hiện đại

(HQ Online)- Quản lý rủi ro (QLRR) nói chung và quản lý tuân thủ (QLTT) nói riêng đang là công cụ hữu hiệu, quyết định tính hiệu quả, hiệu lực của môi trường thủ tục hải quan điện tử, hướng đến tự động hóa và thủ tục hải quan phi giấy tờ.

quan ly tuan thu phuong phap quan ly hai quan hien dai

Quản lý tuân thủ là công cụ hữu hiệu, quyết định tính hiệu quả, hiệu lực của môi trường thủ tục hải quan điện tử. (Trong ảnh: Hoạt động nghiệp vụ tại Chi cục Hải quan cửa khẩu Móng Cái, Cục Hải quan Quảng Ninh). (Ảnh: Q.H)

Hoàn thiện cơ sở pháp lý

Theo Cục QLRR (Tổng cục Hải quan- đơn vị được giao làm đầu mối xây dựng Đề án quản lý và khuyến khích DN tự nguyện tuân thủ pháp luật), từ năm 2014 đến nay, cơ quan Hải quan ngày càng hoàn thiện về hành lang pháp lý đối với công tác QLTT. Theo đó, các quy định, quy trình thực hiện QLTT DN được ban hành, giúp cho cơ quan Hải quan thực hiện hoạt động QLTT DN có hiệu quả hơn, chính xác hơn. Từ các quy định tại các văn bản Luật, Nghị định, Thông tư và Quyết định của Bộ Tài chính, các Bộ Tiêu chí được xây dựng và bổ sung các chỉ số tiêu chí đánh giá tuân thủ DN, xếp hạng DN được đầy đủ hơn, sát với tình hình hoạt động XNK của DN hơn. Nhờ đánh giá, phân loại mức độ tuân thủ của DN chính xác, cơ quan Hải quan xây dựng và áp dụng các chính sách rõ ràng hơn giữa DN tuân thủ và DN không tuân thủ. Các biện pháp, kỹ thuật QLTT DN được hình thành vừa đảm bảo kiểm soát chặt chẽ vừa đảm bảo tạo thuận lợi thương mại cho DN theo đúng triết lý QLRR gồm: Thu thập thông tin tổ chức, cá nhân XNK; đánh giá tuân thủ DN; quản lý DN tuân thủ; đánh giá phân loại mức độ rủi ro DN; đánh giá điều kiện áp dụng chính sách; quản lý hồ sơ DN trọng điểm và quan hệ hợp tác Hải quan-DN;

Lần đầu tiên ngành Hải quan đã xây dựng, trình Bộ Tài chính ban hành bộ tiêu chí QLRR và Tổng cục Hải quan ban hành bộ chỉ số tiêu chí QLRR, là các công cụ kỹ thuật quan trọng, khoa học và có hiệu quả trong phương pháp quản lý hải quan hiện đại phục vụ cho quản lý đánh giá tuân thủ DN một cách chính xác, minh bạch và công bằng. Đến nay, một bộ phận công chức trong lĩnh vực này đã vận hành thuần thục và hiệu quả các bộ tiêu chí đánh giá tuân thủ, bộ chỉ số tiêu chí QLRR để áp dụng chế độ quản lý hải quan, quản lý thuế, cũng như nhận thức của công chức Hải quan trong thực hiện và áp dụng QLTT được nâng lên rõ rệt. Bên cạnh đó, cơ sở dữ liệu DN được xây dựng và vận hành ổn định nằm trong cấu phần Hồ sơ DN thuộc Hệ thống thông tin QLRR (RiskMan2) và Hệ thống VCIS. Trong đó, cơ quan Hải quan đã thiết lập được mạng lưới thu thập thông tin DN từ tất cả các khâu nghiệp vụ hải quan (từ đăng ký tờ khai hải quan, thông quan hàng hóa, đến xử lý các vi phạm pháp luật về hải quan, kiểm tra sau thông quan, kết quả thanh, kiểm tra chuyên ngành, về quản lý thuế và kể cả thông tin từ các bộ, ngành khác có liên quan gửi đến theo Cơ chế một cửa quốc gia). Từ đó, phân công các cán bộ công chức từ cấp Chi cục, cấp Cục và Tổng cục ở tất cả các đơn vị nghiệp vụ chức năng hàng ngày phải cập nhật thông tin DN vào hệ thống.

DN tuân thủ được hưởng lợi

Theo số liệu thống kê từ Tổng cục Hải quan, tổng số DN được thu thập, cập nhật, bổ sung thông tin hồ sơ DN đến hết quý I-2016 là 1.484 DN. Trong số này có, 5.226 DN tuân thủ (chiếm 6,43%); 1.251 DN không tuân thủ. Kết quả đánh giá rủi ro, 2.528 DN rủi ro cao ( chiếm 3,11%); 37.606 DN rủi ro trung bình ( chiếm 46,26%) và 9.170 DN rủi ro thấp (chiếm 11,28%). Qua xử lý, cơ quan Hải quan phát hiện 2.088 DN bị xử lý về hành vi khai sai trong khi làm thủ tục hải quan; 1.513 DN bị xử phạt hành chính về thuế; 2.088 DN bị xử phạt do khai sai nhưng không ảnh hưởng đến số thuế phải nộp…

Trên thực tế, cơ quan Hải quan áp dụng các biện pháp tạo thuận lợi cho nhóm DN tuân thủ, đồng thời áp dụng các chế độ quản lý chặt chẽ, nghiêm ngặt đối với DN không tuân thủ, nhằm chủ động phòng ngừa, ngăn chặn, tiến tới giảm hẳn các hành vi vi phạm pháp luật của nhóm DN không tuân thủ, từ đó tạo động lực để cộng đồng DN thấy được cơ chế quản lý công bằng, minh bạch, rạch ròi của cơ quan Hải quan. DN đi đến nhận thức tốt và dần từng bước tự nguyện, tự giác tuân thủ pháp luật, tạo ra sự chuyển dịch dần cơ cấu DN từ chỗ số lượng DN đạt mức độ tuân thủ rất nhỏ, chỉ khoảng chưa được 10% trong tổng số DN hoạt động xuất nhập khẩu đi đến đạt được tỷ lệ chuẩn trong khu vực là 70-80% DN chấp hành, tuân thủ pháp luật. Mục tiêu trước tiên là giữ vững, bảo toàn được số DN tuân thủ không bị tụt hạng hoặc được chuyển sang các mức độ tuân thủ pháp luật cao hơn là DN ưu tiên, đồng thời giảm dần số lượng DN không tuân thủ để nâng hạng, chuyển sang nhóm DN được đánh giá tuân thủ.

Đơn cử như đối với DN tuân thủ, cơ quan Hải quan căn cứ vào hệ thống pháp luật thực hiện các cơ chế, chính sách ưu đãi về thủ tục hải quan, quản lý thuế cũng như các quy định pháp luật khác có liên quan. Cụ thể, trước khi thực hiện thủ tục hải quan: Đã được xác định đưa vào danh sách DN tuân thủ và khi thực hiện thủ tục hải quan điện tử được phân luồng miễn kiểm tra; áp dụng kiểm tra trước bằng thiết bị không xâm nhập thay vì kiểm tra thực tế; giảm tỷ lệ kiểm tra thực tế, phân luồng việc kiểm tra thực tế qua máy soi container, chuyển kiểm tra sau thông quan đối với các lô hàng phải kiểm tra chuyên ngành khi đã xác định được chất lượng ở các lần trước đó. Đồng thời, trong khi thực hiện thủ tục hải quan, cơ quan Hải quan giảm tỷ lệ kiểm tra đánh giá tuân thủ, giảm mức độ kiểm tra thực tế hàng hóa, áp dụng biện pháp kiểm tra bằng thiết bị không xâm nhập, giảm tỷ lệ kiểm tra chuyên ngành; áp dụng biện pháp giám sát hải quan: áp dụng biện pháp giám sát bằng thiết bị kỹ thuật, giảm giám sát trực tiếp. Cùng với đó, thực hiện thủ tục quản lý thuế như áp dụng thời hạn chậm nộp thuế (ân hạn nộp thuế), giảm kiểm tra hồ sơ thuế, giảm kiểm tra các cơ sở tính thuế, áp dụng biện pháp bảo lãnh nộp thuế; áp dụng mức xử phạt vi phạm hành chính thấp nhất trong khung chế tài xử lý vi phạm pháp luật về hải quan. Ngược lại, cơ quan Hải quan tập trung quản lý rất chặt chẽ, nghiêm ngặt đối với DN không tuân thủ, gồm: Đưa DN vào danh sách trọng điểm có rủi ro cao, không tuân thủ pháp luật; áp dụng các biện pháp giám sát chặt chẽ ngay từ khi phương tiện vận chuyển hàng hóa đưa vào khu vực quản lý của Hải quan; tổ chức thu thập thông tin, thiết lập hồ sơ rủi ro cao, lập hồ sơ DN theo dõi riêng…

Kinh nghiệm quản lý tuân thủ doanh nghiệp của Hải quan các nước:

Hải quan Hoa Kỳ: Hải quan Hoa Kỳ áp dụng Chương trình nhà nhập khẩu tự đánh giá ISA (Import Self-Assessment) là một phương pháp tiếp cận tự nguyện trong tuân thủ thương mại.

Để tham gia chương trình ISA, nhà nhập khẩu phải đáp ứng một số điều kiện như: Là thành viên C-TPAT (Chương trình hợp tác Hải quan – Doanh nghiệp chống khủng bố); Hoàn tất biên bản ghi nhớ và bộ câu hỏi ISA; Cam kết tuân thủ tất cả luật và quy định của Cục Hải quan và Bảo vệ biên giới; Duy trì hệ thống kiểm soát nội bộ có các đảm bảo phù hợp với quy định của Cục Hải quan và Bảo vệ biên giới; Thực hiện đánh giá rủi ro hàng năm để xác định rủi ro đối với việc tuân thủ luật và quy định của Cục Hải quan và Bảo vệ biên giới; Xây dựng, thực hiện kế hoạch tự kiểm tra thường niên để ứng phó với các rủi ro được xác định; Thực hiện điều chỉnh, sửa chữa đối với các lỗi, hạn chế trong hệ thống kiểm soát nội bộ được phát hiện sau khi tự kiểm tra…

Hải quan Úc: Có thể nói cơ quan Hải quan Úc là đơn vị đi đầu trong các thành viên Tổ chức Hải quan thế giới (WCO) nghiên cứu, áp dụng sớm nhất các nguyên tắc quản lý rủi ro và quản lý tuân thủ.

Mô hình quan lý tuân thủ cũng chỉ ra rằng cần có chiến lược tuân thủ để duy trì và phát triển doanh nghiệp tuân thủ luôn “sẵn sàng tuân thủ” cho mỗi một lần hợp tác diễn ra. Bởi vậy, chúng ta cần suy nghĩ rộng hơn về chiến lược quản lý tuân thủ và xem xét hàng loạt các biện pháp can thiệp tuân thủ trong tương lai sẽ ảnh hưởng đến mức độ tuân thủ tự nguyện tuân thủ như thế nào; Những chỉ dẫn về các chính sách có thể áp dụng đối với từng cấp độ tuân thủ và khi đưa ra chính sách quản lý phải nhận biết ta sẽ tạo ra môi trường mới cho doanh nghiệp thực thi và cái gì đang điều khiển hành vi của họ, hay nói cách khác lý do không tuân thủ của họ là gì, để chúng ta có thể đưa ra những biện pháp phù hợp với từng hành vi của họ.

Quang Hùng

Tin liên quan

Hải quan cảng Sài Gòn khu vực 4 đối thoại, gỡ vướng cho doanh nghiệp

Hải quan cảng Sài Gòn khu vực 4 đối thoại, gỡ vướng cho doanh nghiệp

Ngày 22/8, tại Hội nghị đối thoại với hơn 40 doanh nghiệp xuất nhập khẩu (XNK) và doanh nghiệp kinh doanh kho bãi cảng, Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 4 (Chi cục Hải quan khu vực II) đã thông tin nhiều nội dung quan trọng và giải đáp thỏa đáng các câu hỏi của doanh nghiệp.
Hải quan cửa khẩu Hoành Mô có trụ sở mới

Hải quan cửa khẩu Hoành Mô có trụ sở mới

Ngày 22/8/2025, trong không khí thi đua hướng tới kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống Hải quan Việt Nam (10/9/1945-10/9/2025), Chi cục Hải quan khu vực VIII long trọng tổ chức Lễ gắn biển công trình trụ sở Hải quan cửa khẩu Hoành Mô-một dấu mốc quan trọng trong tiến trình hiện đại hóa, đổi mới và hội nhập của ngành Hải quan.
Kim ngạch xuất nhập khẩu qua Bắc Phong Sinh tăng 30,72%

Kim ngạch xuất nhập khẩu qua Bắc Phong Sinh tăng 30,72%

Tính đến 19/8, tổng kim ngạch XNK hàng hóa qua cửa khẩu Bắc Phong Sinh (Quảng Ninh) đạt 54,12 triệu USD, tăng 30,72% so với cùng kỳ năm trước.
Hải quan Móng Cái chủ động tạo thuận lợi, thúc đẩy thông quan hàng hóa

Hải quan Móng Cái chủ động tạo thuận lợi, thúc đẩy thông quan hàng hóa

Với đặc thù địa bàn rộng, khối lượng công việc lớn, Hải quan cửa khẩu quốc tế Móng Cái luôn chủ động trong phương thức quản lý; đẩy mạnh cải cách hành chính, đơn giản hóa thủ tục, ứng dụng công nghệ để rút ngắn thời gian thông quan, giảm chi phí cho doanh nghiệp.
Hải quan khu vực V ghi nhận xuất nhập khẩu nhiều khởi sắc

Hải quan khu vực V ghi nhận xuất nhập khẩu nhiều khởi sắc

Qua ghi nhận của Chi cục Hải quan khu vực V, sau quá trình triển khai mô hình tổ chức hải quan mới và mô hình chính quyền 2 cấp, đến nay kim ngạch xuất nhập khẩu qua địa bàn giữ được mức tăng trưởng 2 con số, thu ngân sách xấp xỉ cán mốc 10.000 tỷ đồng.
Hơn nửa tỷ USD hàng hóa xuất nhập khẩu qua Hải quan Tà Lùng

Hơn nửa tỷ USD hàng hóa xuất nhập khẩu qua Hải quan Tà Lùng

Tính đến ngày 15/8, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu qua Hải quan cửa khẩu Tà Lùng (Chi cục Hải quan khu vực XVI) đạt hơn 551,1 triệu USD, tăng 49% so với cùng kỳ năm 2024.
Hải quan Tân Thanh: Bứt phá ngoạn mục trong công tác thu

Hải quan Tân Thanh: Bứt phá ngoạn mục trong công tác thu

Năm 2025, chỉ tiêu thu nộp NSNN của Hải quan cửa khẩu Tân Thanh (Chi cục Hải quan khu vực VI) là 680 tỷ đồng. Đây là nhiệm vụ không hề đơn giản nhưng với quyết tâm cùng triển khai những giải pháp phù hợp, tính đến ngày 14/8, số thu nộp NSNN qua địa bàn quản lý của Hải quan cửa khẩu Tân Thanh đã có những bứt phá ngoạn mục, chạm mốc trên 2.022 tỷ đồng.
Hải quan khu vực XVII: Duy trì hoạt động xuất nhập khẩu tăng trưởng ổn định

Hải quan khu vực XVII: Duy trì hoạt động xuất nhập khẩu tăng trưởng ổn định

Trong 8 tháng năm 2025, mặc dù tình hình thương mại toàn cầu còn nhiều khó khăn và thách thức nhưng hoạt động xuất nhập khẩu (XNK) tại Chi cục Hải quan khu vực XVII được duy trì ổn định và có sự tăng trưởng so với cùng kỳ năm trước.
Hải quan khu vực IV tập huấn “Bình dân học vụ số”

Hải quan khu vực IV tập huấn “Bình dân học vụ số”

Ngày 21/8/2025, Chi cục Hải quan khu vực IV đã tổ chức hội nghị tập huấn “Bình dân học vụ số” cho cán bộ, công chức của các đơn vị thuộc Chi cục.
Kinh nghiệm triển khai tổ chức bộ máy mới ở Hải quan khu vực III

Kinh nghiệm triển khai tổ chức bộ máy mới ở Hải quan khu vực III

Năm 2025 khi triển khai mô hình tổ chức bộ máy mới, Cục Hải quan Hải Phòng trước đây được tổ chức lại thành Chi cục Hải quan khu vực III. Dù các đơn vị thuộc, trực thuộc và quy mô số lượng công chức, địa bàn giảm, tuy nhiên công việc của Chi cục tăng hơn so với cùng kỳ các năm.
(INFOGRAPHICS): Nội dung nhãn gốc của hàng hóa xuất nhập khẩu

(INFOGRAPHICS): Nội dung nhãn gốc của hàng hóa xuất nhập khẩu

Nhiều DN thắc mắc nhãn gốc của hàng hóa XNK vào Việt Nam bắt buộc phải thể hiện các nội dung gì bằng tiếng nước ngoài hoặc tiếng Việt khi làm thủ tục thông quan?
Hải quan Ninh Bình đối thoại với doanh nghiệp xuất nhập khẩu

Hải quan Ninh Bình đối thoại với doanh nghiệp xuất nhập khẩu

Ngày 20/8, Hải quan Ninh Bình (Chi cục Hải quan khu vực IV) tổ chức Hội nghị đối thoại Hải quan - Doanh nghiệp năm 2025.
Hải quan khu vực III chủ động thực hiện quy định về thuế chống bán phá giá với một số sản phẩm thép cán nóng

Hải quan khu vực III chủ động thực hiện quy định về thuế chống bán phá giá với một số sản phẩm thép cán nóng

Chi cục Hải quan khu vực III chủ động triển khai các giải pháp để vừa phòng, chống gian lận vừa tạo thuận lợi cho doanh nghiệp trong xuất nhập khẩu hàng hóa, trong đó có nhập khẩu thép cán nóng.
Xem thêm
toan-phat-group
buu-dien-viet-nam
cong-ty-tnhh-vsl-viet-nam

Tin mới

Phương pháp xác định trị giá hải quan đối với hàng xuất nhập khẩu

Phương pháp xác định trị giá hải quan đối với hàng xuất nhập khẩu

Nghị định 167/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung khoản 1, khoản 2 Điều 20 Nghị định 08/2015/NĐ-CP quy định rõ nguyên tắc, phương pháp xác định trị giá hải quan đối với hàng hóa XNK.
Chiếc gối và bí mật của vị khách trên chuyến xe xuyên biên giới

Chiếc gối và bí mật của vị khách trên chuyến xe xuyên biên giới

Chiếc gối mà vị khách di chuyển trên chuyến xe hành trình từ Lào vào Việt Nam lại là bí mật của một đường dây vận chuyển ma túy hết sức tinh vi, xảo quyệt.
(INFOGRAPHICS): Quy trình 5 bước làm thủ tục NK mặt hàng xe nâng người

(INFOGRAPHICS): Quy trình 5 bước làm thủ tục NK mặt hàng xe nâng người

Xe nâng người – hàng hóa có khả năng gây mất an toàn được chứng nhận chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường sau khi thông quan và trước khi đưa ra thị trường.
Đề nghị truy tố nhóm đối tượng giấu ma tuý trong bịch rượu vang

Đề nghị truy tố nhóm đối tượng giấu ma tuý trong bịch rượu vang

Công an TP. Hà Nội đã hoàn tất hồ sơ và đề nghị truy tố nhóm đối tượng sử dụng thủ đoạn cất giấu gần 1 tạ ma túy trong bịch rượu vang.
Tài năng trẻ Việt Nam bứt phá cùng lĩnh vực blockchain và tài sản số

Tài năng trẻ Việt Nam bứt phá cùng lĩnh vực blockchain và tài sản số

Phiên Chung kết VietChain Talents 2025 vừa diễn ra vào 23/8 đã chính thức tìm ra 4 nhà vô địch, khẳng định sức sáng tạo và tiềm năng to lớn của thế hệ trẻ Việt Nam trong lĩnh vực blockchain và tài sản số
(INFOGRAPHICS): 7 tháng năm 2025: Xuất nhập khẩu tăng trưởng mạnh

(INFOGRAPHICS): 7 tháng năm 2025: Xuất nhập khẩu tăng trưởng mạnh

Tổng kim ngạch xuất khẩu đạt 262,44 tỷ USD, tăng 14,8% so với cùng kỳ năm 2024, nhập khẩu đạt 252,26 tỷ USD, tăng 17,9%.
(INFOGRAPHICS): Cơ cấu tổ chức Thuế tỉnh Đắk Lắk

(INFOGRAPHICS): Cơ cấu tổ chức Thuế tỉnh Đắk Lắk

Từ ngày 1/7/2025, ngành Thuế đã ổn định về tổ chức bộ máy, nhân sự của Thuế tỉnh, thành phố để hoạt động thông suốt theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Tạp chí Kinh tế - Tài chính giới thiệu đến bạn đọc thông tin cơ bản về nhân sự lãnh đạo, cơ cấu tổ chức Thuế tỉnh Đắk Lắk.
(INFOGRAPHICS): Cơ cấu tổ chức Thuế thành phố Hải Phòng

(INFOGRAPHICS): Cơ cấu tổ chức Thuế thành phố Hải Phòng

Tạp chí Kinh tế - Tài chính giới thiệu đến bạn đọc thông tin cơ bản về nhân sự lãnh đạo, cơ cấu tổ chức Thuế thành phố Hải Phòng.
Những nhóm hàng hóa dịch vụ tác động mạnh nhất đến CPI 7 tháng năm 2025

Những nhóm hàng hóa dịch vụ tác động mạnh nhất đến CPI 7 tháng năm 2025

Theo số liệu của Cục Thống kê , chỉ số giá tiêu dùng (CPI) 7 tháng năm 2025 tăng 3,26% so với cùng kỳ năm trước.
(INFORGRAPHICS): Biểu thuế lũy tiến từng phần áp dụng tính thuế TNCN theo đề xuất mới nhất

(INFORGRAPHICS): Biểu thuế lũy tiến từng phần áp dụng tính thuế TNCN theo đề xuất mới nhất

2 phương án về biểu thuế lũy tiến từng phần được đưa ra tại dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế).
Phiên bản di động