Phòng chống tác hại rượu bia: Chế tài đã đủ, vấn đề là thực thi

Việc thực thi Luật dự báo còn nhiều khó khăn song có cơ sở hi vọng sẽ giảm thiểu các vụ tai nạn giao thông thảm khốc do "ma men" gây ra Ảnh: ST

	Quy định cấm người sử dụng rượu, bia lái xe chuẩn bị có hiệu lực
	Uống rượu, bia vẫn tự lái xe về nhà: Phải xử phạt nghiêm minh
	Tiếp tục tranh luận về quảng cáo rượu, bia

Kỳ vọng vào hiệu quả ngăn chặn của Luật

Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia quy định các hành vi bị nghiêm cấm gồm: Xúi giục, kích động, lôi kéo, ép buộc người khác uống rượu, bia; nghiêm cấm cán bộ, công chức, sĩ quan, quân nhân, học sinh, sinh viên uống rượu, bia ngay trước, trong giờ làm việc, học tập và nghỉ ngơi giữa giờ làm việc, học tập; nghiêm cấm điều khiển phương tiện giao thông bao gồm cả xe máy mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn…

Bên cạnh đó, Luật nêu rõ những nơi không được uống rượu, bia, gồm 7 địa điểm công cộng mà việc sử dụng rượu, bia có thể tác động đến cộng đồng, ảnh hưởng trực tiếp đến các nhóm đối tượng cần được bảo vệ như người dưới 18 tuổi, người bệnh, học sinh, sinh viên và gây ảnh hưởng đến chất lượng lao động…

Đối với kiểm soát khuyến mại, quảng cáo, tài trợ rượu, bia, ngoài việc giữ vững quy định về cấm quảng cáo rượu từ 15 độ trở lên, Luật bổ sung biện pháp kiểm soát quảng cáo đối với rượu, bia dưới 15 độ để bảo đảm nhất quán quan điểm quản lý toàn diện đối với rượu, bia; khắc phục khoảng trống của pháp luật hiện hành đối với rượu, bia.

Ngay sau khi Luật Phòng, chống tác hại của rượu bia được thông qua, các chuyên gia đánh giá đây là một bước tiến lớn của Việt Nam trong việc hạn chế các tác hại do lạm dụng đồ uống có cồn.

Bà Trần Thị Trang, Phó vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Y tế cho rằng, việc xây dựng, ban hành Luật này là yêu cầu cấp thiết để góp phần giảm gánh nặng do tác hại của rượu, bia gây ra đối với cá nhân, gia đình, cộng đồng và xã hội, bảo đảm sự phát triển bền vững của đất nước.

Về quy định cấm uống rượu bia khi tham gia giao thông, theo bà Trang, đây là biện pháp phòng ngừa tai nạn giao thông liên quan đến sử dụng rượu, bia. Đồng thời quy định trách nhiệm của người đứng đầu cơ sở kinh doanh vận tải, chủ phương tiện trong phát hiện, ngăn chặn người điều khiển phương tiện vận tải uống rượu, bia.

Về phía người dân, rất nhiều ý kiến cho rằng, điều họ quan tâm nhất là quy định cấm uống rượu bia khi tham gia giao thông được thực thi một cách nghiêm túc trong cuộc sống để tránh các tai nạn giao thông thảm khốc do “ma men” gây ra. Tuy nhiên, một số ý kiến khác cũng lo ngại khi quy định này thực hiện triệt để trong cuộc sống vì nhiều nguyên nhân khác nhau.

Ông Nguyễn Trọng An, Tổ chức điều phối Liên minh Phòng chống các bệnh không lây nhiễm Việt Nam nhận định, hiện một số người dân ý thức thực hành pháp luật chưa cao, bên cạnh đó, các cơ quan quản lý được giao nhiệm vụ triển khai các quy định của Luật còn thực hiện không nghiêm. Do vậy, song song việc tuyên truyền thực hiện các quy định của Luật cần phải có chế tài xử phạt nghiêm minh, đánh vào “túi tiền” các cá nhân nào vi phạm pháp luật.

Phân tích ở một góc độ khác, ông Nguyễn Sỹ Cương, Phó Chủ nhiệm ủy ban đối ngoại của Quốc hội khẳng định, khâu yếu hiện nay của một bộ phận người dân là thực hiện nghiêm theo Luật. Ông dẫn chứng từ Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá, việc thực thi vẫn chưa đạt mức kỳ vọng. “Chẳng hạn, ở cơ quan một lãnh đạo ngồi trong phòng hút thuốc lá thì ai phạt? Bảo vệ hay văn phòng đi phạt? Vậy nên, bên cạnh việc phát hiện, xử phạt theo quy định, cần có sự tự giác. Nếu cứ trông chờ vào việc quyết liệt xử phạt thì sẽ rất khó khăn”, ông Cương nêu quan điểm.

Cần đưa vào chương trình học

Về các biện pháp để quy định của Luật được thực thi trong cuộc sống, ông Khuất Việt Hùng, Phó Chủ tịch chuyên trách Ủy ban An toàn giao thông quốc gia cho biết, để tăng hiệu quả tuyên truyền về tác hại của rượu bia, Ủy ban đã đề nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo bổ sung thêm nội dung này vào hệ thống kiến thức giáo dục pháp luật và kỹ năng bảo đảm an toàn giao thông cho học sinh trong chương trình chính khóa.

Bên cạnh đó, theo ông Hùng, để tăng hiệu quả thực hiện Luật, đội ngũ cán bộ công nhân viên chức tại các bộ, ngành phải thực hiện nghiêm túc Luật để làm gương. “Vấn đề không chỉ là vận động thực hiện nữa mà sẽ có chế tài, cả về hành chính, hình thức kỷ luật có liên quan đối với cán bộ công chức, viên chức, sỹ quan lực lượng vũ trang, đoàn viên thanh niên, thành viên các đoàn thể chính trị xã hội vi phạm quy định”, ông Hùng nhấn mạnh.

Ngoài ra, ông Khuất Việt Hùng cũng đề nghị Bộ Y tế, các bộ, ngành sớm ban hành thông tư hướng dẫn thực hiện Luật Phòng chống tác hại rượu bia, đặc biệt là Thông tư 26, thông tư liên tịch giữa Bộ Công an với Bộ Y tế để phối hợp thực hiện.

Về phía Bộ Y tế, theo bà Trang, trong bối cảnh chỉ còn hơn 2 tháng nữa Luật Phòng chống tác hại của rượu bia chính thức có hiệu lực, ngoài Bộ Y tế và các bộ, ngành, rất cần sự phối hợp và chủ động từ các Trung ương tới địa phương. Bà Trần Thị Trang khẳng định, Bộ Y tế sẽ có những hướng dẫn chi tiết về trách nhiệm, phân công nhiệm vụ, phối hợp liên ngành, như Đề án tuyên truyền trong ngành giao thông, vấn đề cấp phép sản xuất kinh doanh, vấn đề quản lý rượu thủ công.

Câu chuyện cấm rượu, bia khi tham gia giao thông hiện nay nhắc mọi người liên tưởng tới quy định áp dụng đội mũ bảo hiểm bắt buộc hơn mười năm trước. Hai quy định này đều nhằm bảo vệ sức khỏe, tính mạng người tham gia giao thông nhưng người dân chưa thể thông hiểu và chấp hành ngay. Việc thay đổi nhận thức của người tham gia giao thông về rượu bia xem ra cũng không thể nhanh chóng, dễ dàng, chưa thể thực hiện được hiệu quả ngay như quy định đội mũ bảo hiểm nhiều năm trước. Có thể nhiều người sẽ chấp hành (như kiểu đội mũ bảo hiểm để khỏi bị phạt), lỡ vi phạm thì tìm cách né phạt. Vậy nên, trong thời gian tới cần có thêm nhiều quy định cụ thể, chi tiết hơn nữa xung quanh việc cấm tiệt rượu bia khi lái xe.