Phải thật thông thoáng mới mở rộng được BHXH tự nguyện
BHXH tự nguyện là chính sách mới, ưu việt của Đảng và Nhà nước dành cho lao động khu vực phi chính thức. Vậy tại sao đã hơn 10 năm thực hiện nhưng số người tham gia vẫn chưa tương xứng với mong muốn, thưa ông?
Tôi đi giám sát ở nhiều địa phương thấy đúng là BHXH tự nguyện chưa hấp dẫn đối với người dân. Người dân vẫn so sánh BHXH bắt buộc có 5 chế độ (3 chế độ ngắn hạn và 2 chế độ dài hạn), nhưng BHXH tự nguyện chỉ có 2 chế độ (hưu trí và tử tuất). Người dân cũng không hiểu hết bởi để được hưởng 5 chế độ là do người lao động đã đóng cả 5 chế độ; còn việc BHXH tự nguyện chỉ có 2 chế độ là do người dân chỉ đóng 2 chế độ (đóng 22%). Sự so sánh này khập khiễng nhưng lại có cái lý của nó.
Thứ nhất, khi thiết kế Luật BHXH, tôi không nghĩ Chính phủ chỉ hỗ trợ 30% cho hộ nghèo, 25% cho cận nghèo và 10% cho các hộ khác. Tôi đã đề nghị mở rộng BHXH tự nguyện phải đẩy nhanh thông qua “kích cầu” của Nhà nước; đầu tiên hỗ trợ cao để mở rộng diện tham gia, sau đó mới thu hẹp dần mức hỗ trợ. Chúng ta chi trước hỗ trợ cho người dân thì sau này khi người dân đến tuổi 80, Nhà nước sẽ không phải hỗ trợ mức 270.000 đồng/tháng như hiện nay- đây là bài toán rất đầy đủ nhưng chúng ta không tính toán hết.
Bên cạnh đó, người dân hoàn toàn chưa hiểu về chính sách BHXH tự nguyện, đóng 22% ở mức chuẩn hộ nghèo là 700.000 đồng và đóng trong vòng 20 năm đến khi nam đủ 60 tuổi, nữ đủ 55 tuổi thì về hưu mỗi tháng được 400.000 đồng/tháng- với mức hưởng này lớn hơn rất nhiều mức trợ cấp xã hội (270.000 đồng/tháng). Không những vậy, người tham gia được hưởng lương ngay từ 55 tuổi đối với nữ, 60 tuổi đối với nam chứ không phải chờ đến 80 tuổi. Người dân quá lợi và chính sách tiếp tục thay đổi khi công chức nhà nước được tăng lương, người về hưu cũng được điều chỉnh lương hưu (năm nay mức lương tăng 7%, người về hưu được điều chỉnh tăng 19%)- chính sách lớn nhưng người dân chưa hiểu hết nên chúng ta phải suy nghĩ điều đó.
Thứ hai, trước đây chúng ta chưa “đến tận ngõ, gõ tận nhà”, chưa tuyên truyền để tạo chuyển biến nhận thức và chưa để người dân thấy được điều này. Bên cạnh đó, việc cải cách thủ tục hành chính thuận lợi trong việc đóng- hưởng là quan trọng và tôi đã nhiều lần đề xuất với BHXH Việt Nam thực hiện. Tôi đến đăng ký có thẻ, hôm nay đóng ở nơi này, tháng sau đóng ở nơi khác, cơ quan BHXH ghi thu… phải thật thông thoáng mới mở rộng được BHXH tự nguyện.
Một trong những nguyên nhân khiến người tham gia BHXH tự nguyện chưa mặn mà là sự “so bì” với BHXH bắt buộc. Vậy theo ông, cơ chế đóng- hưởng BHXH tự nguyện như hiện nay đã hấp dẫn người nghèo và cận nghèo?
Tôi cho rằng, trong lúc chúng ta ở giai đoạn đầu thực hiện chính sách BHXH tự nguyện thì rất cần phải nâng mức hỗ trợ “kích cầu” lên. Cần hỗ trợ 50-50, song với hộ cận nghèo và hộ nghèo thì cần hỗ trợ tăng thêm nữa để thời gian đầu phát triển diện rộng, sau đó từ từ điều chỉnh tỉ lệ này thì mới đạt mục tiêu. Nếu không làm như vậy thì mục tiêu của Nghị quyết 28 khó đạt được. Chúng ta lấy bài học từ chính sách BHYT, ban đầu hỗ trợ như vậy rất ít người tham gia, sau đó “nới lỏng” nên với chính sách BHXH tự nguyện cũng nên thực hiện theo phương án của BHYT.
Tôi đồng tình phải điều chỉnh chính sách hưởng BHXH tự nguyện như “nhập” BHYT với BHXH tự nguyện để người dân chỉ cần mua BHXH tự nguyện đương nhiên sẽ có BHYT. Hiện nay, đồng bào dân tộc, vùng núi nếu không có chế độ khi nghỉ sinh thì Nhà nước hỗ trợ 2 triệu đồng/người. Ốm đau, thai sản chúng ta đưa tiếp vào BHXH tự nguyện nhằm kích thích người dân tham gia và để khi về hưu không chỉ được lương hưu của BHXH tự nguyện mà còn có thẻ BHYT- mấu chốt cơ bản quyết định sức hấp dẫn của BHXH tự nguyện.
Nhà nước đã hỗ trợ mở rộng đối tượng tham gia BHXH tự nguyện nhưng thực ra mới bỏ ra được 40 tỷ đồng hỗ trợ. Tôi nghĩ, mỗi năm Nhà nước bỏ ra 2.000-3.000 tỷ đồng và giải quyết được 400.000-500.000 lao động tham gia BHXH- đây chính là nhằm mục tiêu an sinh xã hội. Vì vậy, Nhà nước cần phát triển kinh tế- xã hội gắn liền với an sinh xã hội, kéo giảm khoảng cách giàu nghèo giữa các vùng miền với nhau. Điều 34 của Hiến pháp quy định công dân Việt Nam có quyền được đảm bảo an sinh xã hội- làm được điều này phải thể hiện bằng hành động, bằng chiến lược và quyết tâm chính trị; song đạt được hay không cũng còn phụ thuộc hành động của Chính phủ.
Vậy Quốc hội và Chính phủ cần tập trung vào vấn đề gì để BHXH tự nguyện thực sự khiến người dân tham gia một cách tự nguyện đúng với bản chất của chính sách, thưa ông?
Tôi đánh giá cao BHXH Việt Nam đang đi đúng hướng, đúng trọng tâm, đang có cách làm rất xứng đáng. Song về phía cơ quan giám sát, tôi cho rằng, muốn giám sát và đánh giá tác động thì chính quyền địa phương phải giao chỉ tiêu phát triển BHXH, BHYT cho các đơn vị, các xã, phường nhằm mở rộng đối tượng tham gia BHXH tự nguyện. Trên cơ sở đó, phải tổ chức triển khai thực hiện; các cơ quan dân cử phải giám sát đánh giá tác động, tổng kết và rút ra bài học xử lý vấn đề mở rộng đối tượng.
Cá nhân tôi cho rằng làm nhân đạo không chỉ tặng các khoản tiền, giỏ quà… mà nên tặng 5 năm mua BHXH tự nguyện và 1 năm mua BHYT để góp phần “kích cầu” phát triển BHXH, BHYT. Vì vậy, tôi cũng mong muốn các tổ chức xã hội, nhà hảo tâm nên thực hiện tặng sổ BHXH; sau đó người dân tự đóng- làm như vậy sẽ tạo ra phong trào để người dân tham gia BHXH tích cực hơn.
Xin cảm ơn ông!
Tin liên quan
Chính sách đột phá phát triển nhà ở xã hội
20:34 | 21/11/2024 Kinh tế
GE Vernova Foundation hỗ trợ người dân Việt Nam bị ảnh hưởng bởi bão Yagi
15:14 | 21/11/2024 Sự kiện - Vấn đề
Sáng kiến tuyên truyền chính sách pháp luật bằng mã QR
13:15 | 19/11/2024 Hải quan
Cơ hội đột phá cho giáo dục khi ứng dụng trí tuệ nhân tạo
20:13 | 22/11/2024 Sự kiện - Vấn đề
Tuân thủ FTA thế hệ mới, cần cách làm mới về tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật
20:08 | 22/11/2024 Sự kiện - Vấn đề
Tuyên bố chung giữa Thủ tướng Việt Nam và Tổng thống Cộng hòa Dominicana
09:17 | 22/11/2024 Sự kiện - Vấn đề
Tuyên bố chung nâng cấp quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện Việt Nam-Malaysia
09:17 | 22/11/2024 Sự kiện - Vấn đề
Minh bạch và giảm thiểu rủi ro nhờ ESG
08:25 | 22/11/2024 Sự kiện - Vấn đề
Cần giới hạn quy mô, diện tích trong thí điểm thực hiện dự án nhà ở thương mại
20:24 | 21/11/2024 Sự kiện - Vấn đề
Bộ Chính trị, Ban Bí thư xem xét sai phạm của ông Vương Đình Huệ
20:01 | 21/11/2024 Sự kiện - Vấn đề
Tổng Bí thư Tô Lâm hội đàm với Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim
20:00 | 21/11/2024 Sự kiện - Vấn đề
Việt Nam-Malaysia nâng cấp quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện
19:50 | 21/11/2024 Sự kiện - Vấn đề
Thông qua Luật Dược sửa đổi: Quản chặt giá thuốc, cho phép bán thuốc online
19:40 | 21/11/2024 Sự kiện - Vấn đề
Press cup 2024: Sự kiện thể thao được mong đợi hàng năm của báo giới cả nước
15:40 | 21/11/2024 Sự kiện - Vấn đề
Giá xăng RON95-III về sát 20.500 đồng/lít
15:16 | 21/11/2024 Sự kiện - Vấn đề
Ban hành kế hoạch hành động quốc gia về phát triển kinh tế số giai đoạn 2024 - 2025
15:01 | 21/11/2024 Sự kiện - Vấn đề
Vấn đề Bạn quan tâm
Tin mới
Thách thức chuyển đổi số trong chống hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ
Xuất khẩu dệt may lạc quan nhờ cơ hội thị trường
Cơ hội để 500 triệu người thoát nghèo
Ra mắt Bộ quy tắc đạo đức, ứng xử nghề nghiệp môi giới bất động sản
Sẽ có nhiều điểm mới quản lý loại hình gia công, sản xuất xuất khẩu
Chương trình Chuyển động Hải quan kỳ 2 tháng 11/2024
14:31 | 21/11/2024 Hải quan
(LONGFORM) Sứ mệnh phát triển quan hệ đối tác Hải quan- Doanh nghiệp
10:58 | 11/11/2024 Hải quan
Podcast Hải quan Online tổng hợp tuần 2 tháng 11/2024 (từ ngày 4/10 đến 10/11/2024)
08:52 | 11/11/2024 Multimedia
(INFOGRAPHICS): Thu ngân sách tại 10 đơn vị hải quan tăng 11,86%
14:03 | 04/11/2024 Infographics
(INFOGRAPHICS) 32 tỷ USD kim ngạch xuất nhập khẩu nửa đầu tháng 10
09:14 | 29/10/2024 Infographics