Nóng trở lại chuyện thu phí hạ tầng cảng biển tại Hải Phòng

Hàng hóa XNK tại khu vực cảng Hải Phòng Ảnh: T.Bình

Sẽ cưỡng chế nếu không nộp phí

Ngày 21/8 vừa qua, UBND quận Hải An, TP. Hải Phòng ra Thông báo số 1088/TB-UBND, theo đó sẽ áp dụng biện pháp xử lý vi phạm hành chính đối với các DN không nộp phí hạ tầng cảng biển trước ngày 15/9/2017. Điều này một lần nữa làm nóng lên câu chuyện về thu phí hạ tầng cảng biển vốn đã âm ỉ trong 8 tháng qua. Tại thông báo này, UBND quận Hải An cho biết, trong quá trình triển khai thu phí, hầu hết DN chấp hành, tuy nhiên vẫn còn một số DN cố tình chây ỳ, chưa nộp phí theo quy định, do đó quận yêu cầu các DN có lô hàng đã XNK qua các cảng của Hải Phòng từ ngày 1/1/2017 đến nay chưa nộp phí phải khẩn trương thực hiện nộp phí những lô hàng này trước 15/9/2017. Sau ngày này, nếu DN vẫn chưa nộp, UBND quận Hải An sẽ tiến hành xử lý vi phạm hành chính và trường hợp các DN không tự giác chấp hành Quyết định xử phạt vi phạm hành chính, quận sẽ áp dụng biện pháp cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt hành chính theo quy định của pháp luật, đồng thời dừng cho hàng hóa XNK ra vào cảng.

Trước đó, những ngày đầu năm 2017, dư luận xã hội nóng ran xung quanh câu chuyện về Nghị quyết số 148/2016/NQ-HĐND ngày 13/12/2016 của HĐND TP. Hải Phòng về việc quy định mức thu, nộp, quản lý và sử dụng phí sử dụng công trình kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ, tiện ích công cộng trong khu vực cửa khẩu cảng biển Hải Phòng. Theo nội dung Nghị quyết 148, mức phí hạ tầng cảng biển đối với hàng tạm nhập tái xuất, chuyển khẩu, gửi kho ngoại quan đối với container 20 feet hàng khô là 2,2 triệu đồng, đối với container 40 feet hàng khô là 4,4 triệu đồng. Mức phí đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu là 250.000 đồng (đối với container 20 feet) và 500.000 đồng (đối với container 40 feet). Cho rằng Nghị quyết này được ban hành không đúng với trình tự, nội dung bất hợp lý, gây thêm gánh nặng cho DN, hàng loạt kiến nghị của các hiệp hội, tổ chức đại diện cho quyền lợi DN đã được gửi lên Chính phủ yêu cầu bãi bỏ nghị quyết của HĐND TP. Hải Phòng.

Tuy nhiên, điều đáng nói là, chỉ 3 ngày sau khi UBND quận Hải An ra thông báo này, Văn phòng Chính phủ có Công văn số 9014/VPCP –KTTH ngày 24/8/2017 gửi Bộ Tài chính và UBND TP. Hải Phòng truyền đạt ý kiến của Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ về việc phí sử dụng công trình, kết cấu hạ tầng cảng biển Hải Phòng. Theo đó, Phó Thủ tướng yêu cầu các cơ quan này thực hiện theo đúng ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công văn số 5036/VPCP-KTTH ngày 16/5/2017 của Văn phòng Chính phủ. Được biết, tại Công văn 5036, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ yêu cầu UBND TP. Hải Phòng tổ chức rà soát, đánh giá việc thu phí sử dụng công trình kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ, tiện ích công cộng trong khu vực cửa khẩu cảng biển Hải Phòng đối với hàng hóa XNK; tổng hợp ý kiến, kiến nghị của các hiệp hội, DN và trình HĐND TP. Hải Phòng tại kỳ họp gần nhất để cân nhắc, xem xét điều chỉnh mức thu phí, đảm bảo tuân thủ quy định của pháp luật phí, lệ phí và pháp luật khác có liên quan, phù hợp với khả năng đóng góp và tính cạnh tranh của các DN hoạt động XNK, tạo môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi tại Việt Nam theo như chỉ đạo của Chính phủ tại các Nghị quyết số 19-2016/NQ-CP ngày 28/4/2016 và số 35/NQ-CP ngày 16/5/2016.

Liên quan đến vấn đề này, tháng 2/2017, Tổng cục Hải quan đã có công văn yêu cầu Hải quan Hải Phòng không được phép yêu cầu DN phải trình các loại giấy tờ ngoài chuyên ngành hải quan, trong đó có giấy chứng nhận liên quan đến việc nộp phí hạ tầng cảng biển để thông quan hàng hóa theo đề nghị của quận Hải An.

Kiến nghị Hải Phòng đối thoại với DN

Trao đổi với Báo Hải quan về vấn đề này, ông Nguyễn Tương, Phó Tổng thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam cho biết, mới đây, Hiệp hội nhận được công văn của Sở Tài chính Hải Phòng, theo đó, mức thu phí theo Nghị quyết số 148/2016/NQ-HĐND có thay đổi giảm đối với hàng lỏng, hàng rời, mức phí giảm từ 20 nghìn đồng/tấn xuống còn 16 nghìn đồng/tấn. Đại diện Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam cho biết, rất hoan nghênh Sở Tài chính đã lắng nghe ý kiến của DN và các chỉ thị của Phó Thủ tướng để xem xét giảm phí sau 8 tháng kể từ thời điểm Nghị quyết có hiệu lực. Tuy nhiên, ông Nguyễn Tương cũng cho biết, Hiệp hội không đồng tình với mức giảm này, lý do không đồng tình là việc giảm phí không có căn cứ. “Theo Nghị định số 120/2016/NĐ-CP ngày 23/8/2016 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn số điều của Luật Phí và lệ phí thì khi ban hành mức phí, tăng hay giảm phí phải dựa trên căn cứ, lý luận và giải trình cụ thể, nhưng ở đây không nêu rõ căn cứ cụ thể nên không ai hiểu vì sao lại có mức phí đó, mức phí đó đúng hay sai, vì sao lại giảm và vì sao lại chỉ giảm đối với hàng lỏng, hàng rời, trong khi mặt hàng này chủ yếu đi qua địa bàn tỉnh Quảng Ninh, rất ít đi qua khu vực cảng Hải Phòng. Chưa kể, tại khu vực cảng Hải Phòng, lượng container vận chuyển qua đây hàng năm rất lớn, năm 2016 ước tính có hơn 3 triệu container được vận chuyển qua đây, vì thế lượng phí phát sinh là rất lớn”, ông Nguyễn Tương nói.

Cũng theo ông Nguyễn Tương, hiện nay, theo Quyết định 200/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về Phê duyệt Kế hoạch hành động nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển dịch vụ logistics Việt Nam đến năm 2025, trong đó có đề ra mục tiêu phải giảm chi phí dịch vụ logistics trong khi những chi phí này đã và đang làm tăng phí dịch vụ logistics. Bên cạnh đó, đại điện Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ logistics cũng nhấn mạnh, Thủ tướng Chính phủ trong phiên họp tháng 7 vừa qua đã quyết định lấy năm 2017 là năm giảm chi phí cho DN. Từ những vấn đề trên, ông Nguyễn Tương nhấn mạnh, Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ logistics vẫn kiên quyết kiến nghị với các cấp lãnh đạo, cơ quan chức năng và HĐND TP. Hải Phòng xem xét bãi bỏ nghị quyết này, như nội dung công văn hồi tháng 1/2017 Hiệp hội đã kiến nghị về vấn đề này.

Theo ông Đào Huy Giám, Tổng thư ký Diễn đàn kinh tế Tư nhân Việt Nam (VPSF), về quy trình ban hành Nghị quyết 148, khối DN tư nhân cho rằng Hải Phòng ban hành không đúng quy định, các mức phí quá cao so với giá thành dịch vụ và chi phí thực tế có thực tại thời điểm cung ứng dịch vụ. “Các hiệp hội DN và Diễn đàn Kinh tế tư nhân sẽ tiếp tục kiến nghị với Hải Phòng, theo đó đề nghị UBND TP. Hải Phòng đối thoại với các DN về quy trình ban hành văn bản quy phạm pháp luật và tính hợp lý của mức phí”, ông Đào Huy Giám nói. Đồng thời, đại điện VPSF cũng thông tin thêm, sau khi TP. Hải Phòng ban hành Nghị quyết 148, Diễn đàn Kinh tế tư nhân và các Hiệp hội DN đã có văn bản chính thức gửi đến UBND và HĐND TP. Hải Phòng nhưng cả hai đơn vị này đều từ chối nhận công văn. Theo ông Giám, đây là hành động không phù hợp và trong quản lý thì đây là hành động không dũng cảm, là hành động chưa từng xảy ra trong các mối quan hệ thực hiện pháp luật. Đồng thời, đại điện VPSF cho rằng, các ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng về vấn đề này cần phải được thực hiện nghiêm túc.

Cũng tại thông báo của UBND quận Hải An, lãnh đạo quận cho biết từ ngày 21/8/2017, cơ quan Hải quan và DN kinh doanh cảng, kho bãi của Hải Phòng sẽ dừng cho hàng hóa XNK ra vào cảng biển nếu DN chưa chấp hành nghĩa vụ nộp phí. UBND quận sẽ thông báo danh sách các lô hàng này để cơ quan Hải quan và DN kinh doanh cảng, kho bãi phối hợp thực hiện. Về vấn đề này, theo Cục Hải quan Hải Phòng, thực hiện Quyết định 1637/QĐ-UBND ngày 27/6/2017 của UBND TP. Hải Phòng về việc ban hành Quy chế thực hiện thu phí sử dụng công trình kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ, tiện ích công cộng trong khu vực của khẩu cảng biển Hải Phòng, Cục Hải quan Hải Phòng có trách nhiệm phối hợp, hỗ trợ các cơ quan chức năng thực hiện việc thu phí, việc cho phép hàng hóa XNK ra/vào cảng thuộc thẩm quyền DN kinh doanh cảng.