Những điều ít biết về Bảo tàng Hồ Chí Minh- Nơi gìn giữ cho muôn đời sau

Bảo tàng Hồ Chí Minh

Nhiều năm trôi qua, nhưng tôi vẫn nhớ mãi lần đầu tiên được vào thăm Bảo tàng. Đó là mùa Hè năm 1990, khi ấy Bảo tàng vừa được khánh thành. Thật may mắn khi bố con tôi được đi cùng một đoàn khách tham quan và đã được nghe cô hướng dẫn viên giới thiệu về Bảo tàng.

Tôi thực sự xúc động như được “mắt thấy, tai nghe” về cuộc đời hoạt động cách mạng và tấm gương đạo đức của Bác Hồ. Sau này tôi còn có nhiều dịp vào thăm Bảo tàng, được thấy nội dung trưng bày ngày càng phong phú, nhiều hiện vật thường xuyên được sưu tầm, bổ sung mới đã chứng tỏ sự cố gắng, nỗ lực của các cán bộ Bảo tàng, làm cho Bảo tàng Hồ Chí Minh thực sự là trung tâm lưu giữ và giới thiệu những di sản văn hoá về cuộc đời và sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đây cũng là những tài sản vô giá của các thế hệ người Việt Nam trong việc giáo dục lòng yêu nước, tự hào dân tộc, mãi mãi học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức trong sáng của Người.

Tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh tại gian mở đầu

Công trình Bảo tàng do kiến trúc sư trưởng người Nga Garôn Ixacôvích thiết kế và được xây dựng với sự giúp đỡ chí tình của nhân dân Liên Xô (cũ). Tòa nhà bảo tàng là khối hình vuông vát góc, cao 3 tầng gần 20m, mỗi chiều dài 70m mang biểu tượng một bông sen trắng thanh tao, gợi nhớ tới Làng Sen, quê hương của Người.

Bốn khối hình vuông ở tầng trên cùng vừa là cánh sen, vừa là 4 khuôn cửa hướng trông ra đường Hùng Vương, nhà sàn của Bác, đường Ngọc Hà, phố Nguyễn Thái Học. Chính những sự cách điệu từ 4 khối hình vuông này đã gắn kết kiến trúc của công trình với cảnh quan thiên nhiên chung quanh. Từ đường Hùng Vương theo phố Chùa Một Cột dẫn tới cửa chính của Bảo tàng, con đường như gạch nối giữa truyền thống lịch sử với thời đại Hồ Chí Minh.

Một phần tổ hợp hình tượng Pác Bó - Tân Trào, nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập Mặt trận Việt Minh tháng 5-1941, quyết định Tổng khởi nghĩa Tháng Tám năm 1945

Mặt trước Bảo tàng, trên hình vuông 8m mỗi cạnh là bức phù điêu lớn hình quốc kỳ và búa liềm đan quyện vào nhau thể hiện tư tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội - mục tiêu con đường mà Đảng, Bác Hồ và nhân dân ta đã lựa chọn và đang đi tới.

Hồ nước tròn nhân tạo có đường kính 18m với hòn non bộ bằng đá thiên nhiên vùng Hoa Lư (Ninh Bình) cao hơn 7m cạnh tòa nhà tạo thêm khung cảnh khu bảo tàng thêm sống động, gần gũi. Với diện tích 18.000m², trong đó có 13.000m² sử dụng, Bảo tàng Hồ Chí Minh trở thành bảo tàng lớn nhất và hiện đại nhất nước ta.

Bảo tàng có hơn 12 vạn tài liệu và hiện vật về Chủ tịch Hồ Chí Minh đang được bảo quản, trưng bày, đã giới thiệu cho đồng bào cả nước và khách quốc tế về thời đại Hồ Chí Minh với 3 nội dung chính: Cuộc đời, sự nghiệp cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh và nhân dân Việt Nam thực hiện Di chúc của Người. Đây là nội dung chính gồm có 8 chủ đề: Đất nước và con người Việt Nam trong cuộc đấu tranh chống ngoại xâm bảo vệ độc lập dân tộc trong thời đại Hồ Chí Minh (gồm 6 tổ hợp hình tượng). Các mốc lịch sử thế giới có ảnh hưởng lớn đến Việt Nam từ giữa thế kỷ XIX đến ngày nay (gồm 8 gian chuyên đề).

Gian trung tâm của Bảo tàng là nơi đặt tượng đồng toàn thân đứng của Hồ Chủ tịch. Tượng cao 3,5m, trên bệ 0,6m. Tượng Bác Hồ đặt trên nền cây đa, mặt trời, biểu tượng của ánh sáng và sự trường tồn của dân tộc.

Hai biểu tượng nổi bật “dựng nước” và “giữ nước” với “bọc trăm trứng, ngựa Gióng và Rùa vàng dâng gươm”, cùng với lời dạy của Bác Hồ vĩ đại về truyền thống yêu nước, kiên cường bất khuất của tổ tiên: “Các vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước...”, thể hiện sâu sắc mối liên hệ giữa dân tộc, non sông đất nước sinh ra Người và chính Người đã làm rạng rỡ non sông đất nước Việt Nam.

Toàn bộ hiện vật, tài liệu, tranh ảnh được trưng bày tại Bảo tàng là sự kết hợp giữa thủ công và hiện đại, sự gắn kết hài hòa giữa cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của Bác Hồ với dân tộc và thời đại, trong đó những cống hiến lớn lao của Người được thể hiện ở vị trí trung tâm và đậm nét nhất.

Từ ngày khánh thành và đưa vào sử dụng (ngày 19-5-1990) cho đến nay, mỗi năm Bảo tàng đã đón tiếp khoảng 1 triệu lượt người đến tham quan, trong đó có hàng trăm nghìn lượt khách quốc tế đến từ khắp các châu lục.

Bảo tàng có kho tư liệu phong phú hơn 20.000 cuốn sách viết về Chủ tịch Hồ Chí Minh được hiện đại hóa bằng công nghệ thông tin, đã và đang trở thành một địa chỉ tin cậy và hấp dẫn nhiều nhà khoa học, nhà nghiên cứu.

Bằng kho tư liệu sách, ảnh, tài liệu... phong phú, Bảo tàng đã giúp đỡ nhiều địa phương, nhiều ngành, nhiều tổ chức quần chúng trong cả nước viết công trình nghiên cứu sách, kỷ yếu Bác Hồ với địa phương, đơn vị mình.

Trần Quang