Nghị định mới và ca khúc cũ

Giờ đây, với Nghị định mới, một tín hiệu tích cực là bỏ khái niệm “ca khúc trước năm 1975”. Nghĩa là mọi ca khúc đều được đối xử như nhau trên con đường tiếp cận khán giả. Và Cục Nghệ thuật biểu diễn cũng không phải đầu mối duy nhất cấp phép lưu hành ca khúc. Việc cải tiến thủ tục hành chính này, dù tạo ra chuyển biến mới, nhưng cũng tồn tại không ít băn khoăn.

Nhiều nghệ sĩ cho rằng, lâu nay vấn đề xin phép biểu diễn ca khúc trước năm 1975 tốn khá nhiều công sức nhưng vẫn còn có danh mục ca khúc để dựa vào đấy mà chọn lựa. Nếu bỏ quy định này, sẽ không còn danh mục ca khúc. Quyền hạn và trách nhiệm thẩm định ca khúc được giao về các địa phương mà lực lượng cán bộ quản lý văn hóa các địa phương đang có nhiều hạn chế. Nếu không cẩn thận sẽ giống như thay một giấy phép chung thành rất nhiều giấy phép con.

Thực tế cho thấy, từ nhiều chục năm trước, khi đưa đoàn đi lưu diễn các tỉnh, cùng một chương trình nhưng tỉnh này đồng ý, tỉnh khác thì không. Khi giao quyền về cho địa phương, trình độ, quan điểm cán bộ mỗi nơi một khác. Nếu không có các tiêu chí rõ ràng về ca khúc bị cấm, nghệ sĩ, nhà tổ chức biểu diễn có khi còn mệt hơn.

Bên cạnh e ngại phát sinh tiêu cực trong quá trình thẩm định, cấp phép biểu diễn thì điều khiến nghệ sĩ, nhà tổ chức lo lắng hơn nữa là để đảm bảo an toàn, sẽ có nhiều cán bộ địa phương sẽ giới hạn ca khúc được cấp phép biểu diễn chặt hơn cả trung ương. Mặt khác, khi quan điểm và trình độ cán bộ giữa các địa phương “vênh” nhau, xảy ra tranh cãi, cán bộ bị cho là vi phạm quy định thì nghệ sĩ, nhà tổ chức biểu diễn cũng không tránh khỏi lo lắng bị liên quan.

Đã có không ít trường hợp, ca khúc hoặc chương trình được Cục Nghệ thuật biểu diễn cấp giấy phép nhưng ngành văn hóa địa phương lại không đồng ý cho bán vé. Tình trạng “phép vua thua lệ làng” đã khó ứng phó, mà để “lệ làng” giữ vai trò quyết định thì còn nan giải hơn. Giới biểu diễn không phải không có lý khi đề nghị, các ca khúc quen thuộc với số đông công chúng, đã được thử thách qua thời gian thì không nên và không cần xin cấp phép biểu diễn, dù là cấp địa phương hay trung ương.

Để Nghị định mới góp phần thúc đẩy hoạt động biểu diễn, cách hay nhất là Bộ VH-TT&DL đưa ra một danh sách các ca khúc cấm phổ biến, thì những tác phẩm khác sẽ được thoải mái trình diễn mà không cần xin giấy phép nữa.