Ngăn chặn rủi ro từ việc công ty chứng khoán huy động tiền của nhà đầu tư

Ông Đỗ Bảo Ngọc, Phó Tổng giám đốc Công ty Chứng khoán Kiến thiết Việt Nam.

Theo ông, vì sao UBCKNN đưa ra quy định nói trên? Ông có nhận định gì về động thái này?

Trong 2 năm vừa qua, đã có những hành vi vi phạm trên thị trường chứng khoán liên quan đến trái phiếu và liên quan đến các hoạt động thao túng thị trường. Do đó, ở giai đoạn này, UBCKNN rà soát và thấy một số hoạt động của các công ty chứng khoán trong việc huy động tiền của khách hàng phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh của công ty chứng khoán có thể tạo ra một số rủi ro.

Ví dụ, công ty chứng khoán sử dụng tiền đó để cung cấp sản phẩm margin (cho vay giao dịch ký quỹ) cho khách hàng mà không thu hồi được vốn hoặc công ty chứng khoán sử dụng tiền để phục vụ hoạt động đầu tư mà đầu tư thua lỗ, không trả lại được vốn, đó cũng là rủi ro cho nghiệp vụ họ đang làm. Tất cả những cái đó gây ra thiệt hại cho khách hàng, và đây là lí do UBCKNN đưa ra quy định để ngăn chặn ngay từ đầu những rủi ro có thể xảy ra.

Quy định này sẽ tác động như thế nào đến hoạt động của công ty chứng khoán, thưa ông?

Động thái này của UBCKNN sẽ tác động trực tiếp đến công ty chứng khoán. Cụ thể, thời gian qua, công ty chứng khoán cung cấp sản phẩm dịch vụ này mong đem đến lợi ích cho khách hàng. Theo đó, những khách hàng có tiền gửi nhàn rỗi nhưng chưa đầu tư trên thị trường chứng khoán được công ty chứng khoán huy động và có thể cung cấp lại cho các nhà đầu tư khác, những khách hàng đang sử dụng margin thì có thể sử dụng nhiều hơn hoặc công ty chứng khoán đầu tư có hiệu quả hơn sẽ đem lại cho khách hàng lợi ích về lợi nhuận. Tuy nhiên, hiện nay, hoạt động này bị cấm nên việc hưởng chênh lệch trung gian của công ty chứng khoán sẽ bị ảnh hưởng, theo đó công ty chứng khoán sẽ giảm doanh thu từ mảng môi giới và cũng có thể giảm đi phần lợi nhuận từ hoạt động tự doanh của công ty chứng khoán. Trong ngắn hạn, tôi cho rằng quy định này có thể tác động trực tiếp đến công ty chứng khoán, nhưng nhìn về dài hạn, chúng ta sẽ có một thị trường an toàn, lành mạnh hơn.

Theo thông lệ quốc tế, các công ty chứng khoán có được phép huy động tiền của nhà đầu tư không, thưa ông?

Theo thị trường chứng khoán Mỹ hoặc một số thị trường chứng khoán châu Âu thì các công ty chứng khoán không được phép huy động tiền của nhà đầu tư dưới dạng tiền gửi mà họ có thể cung cấp các sản phẩm, dịch vụ trung gian. Tôi lấy ví dụ như, họ có thể hợp tác với các ngân hàng để cung cấp dịch vụ kết nối nhanh và gửi tiết kiệm từ tài khoản công ty chứng khoán chuyển sang tài khoản ngân hàng thay vì công ty chứng khoán đứng ra làm toàn bộ quá trình đó. Đương nhiên khi đó công ty chứng khoán và ngân hàng sẽ chia sẻ lợi ích với nhau, qua đó công ty chứng khoán vẫn có thể có một phần nguồn thu từ hoạt động này.

Về cơ bản tôi cho rằng, trong tương lai, các công ty chứng khoán có thể làm hai việc. Thứ nhất, họ có thể tăng nguồn vốn của mình lên để phục vụ sản xuất kinh doanh. Thứ hai, họ phải tăng hợp tác với các ngân hàng, các tổ chức trung gian khác để có thể cung cấp sản phẩm, dịch vụ đúng giấy phép hoạt động, qua đó nâng cao được doanh thu và có thể giảm thiểu tác động của quy định mới này lên hoạt động của công ty chứng khoán.

Thưa ông, nếu nghiệp vụ này bị cấm thì các nhà đầu tư cần có cách thức như thế nào để tối ưu hóa nguồn vốn?

Thực ra, chúng ta thấy rằng sản phẩm công ty chứng khoán cung cấp cho khách hàng có tiện ích giúp khách hàng có thể xử lý khâu gửi tiết kiệm ngay trên tài khoản chứng khoán, còn bây giờ nếu như công ty chứng khoán không được làm việc đó thì đương nhiên nhà đầu tư sẽ phải mất công hơn một chút. Họ sẽ phải chuyển tiền từ tài khoản chứng khoán sang tài khoản ngân hàng, quá trình này thực hiện khá nhanh, họ có thể thực hiện toàn bộ quá trình gửi tiết kiệm thông qua app của ngân hàng.

Quy định này đã được đưa ra và các công ty chứng khoán tuân thủ quy định này chắc chắn phải tìm cách hợp tác rất chặt chẽ với các ngân hàng để có thể cung cấp những sản phẩm, dịch vụ đó trên app của công ty chứng khoán nhưng lại kết nối với các ngân hàng. Điều này cũng không khó khăn quá nhiều đối với nhà đầu tư. Tôi tin rằng để nhà đầu tư cảm thấy an toàn hơn, đúng pháp luật hơn thì họ cũng sẵn sàng làm điều đó.

Về phía công ty chứng khoán, theo ông, họ cần có chiến lược gì để có thêm nguồn thu khi hiện tại không còn dòng tiền từ các nhà đầu tư để đi đầu tư?

Đối với công ty chứng khoán, công ty nào dài vốn thì công ty đó sẽ có lợi thế, công ty nào có nhiều khách hàng và tận dụng được nguồn vốn từ khách hàng cũng là một lợi thế. Hiện tại, khi lợi thế từ việc tận dụng vốn từ khách hàng không còn nữa thì trước hết, công ty chứng khoán phải tập trung vào việc gia tăng năng lực vốn của họ lên để có thể cung cấp sản phẩm, dịch vụ cho khách hàng. Cùng với đó, họ có thể hợp tác với các tổ chức tài chính trung gian như ngân hàng để có thể có những sản phẩm hợp tác cho vay, có nghĩa là hợp tác với ngân hàng để có vốn cho khách hàng vay; hoặc phối hợp với ngân hàng để cung cấp các sản phẩm, dịch vụ gửi tiết kiệm nhanh, cùng với các sản phẩm khác để nhà đầu tư có thể nhanh chóng thao tác trên app của công ty chứng khoán. Tôi cho rằng, đây là hai giải pháp các công ty chứng khoán phải làm ngay lập tức.

Xin cảm ơn ông!