Nâng chất để gia tăng xuất khẩu rau quả vào Trung Quốc

Ông Trần Phú Lữ, Giám đốc Trung tâm Xúc tiến thương mại và đầu tư TPHCM (ITPC):

Ông Trần Phú Lữ.

Việt Nam và Trung Quốc đã có nhiều thỏa thuận hợp tác song phương cũng như các hiệp định đa phương như Hiệp định Thương mại tự do ASEAN-Trung Quốc (ACFTA), Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP); giai đoạn tới, Trung Quốc cũng đang thúc đẩy việc tham gia vào Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP). Bên cạnh đó, sự gần gũi về địa lý, tập quán tiêu dùng của người dân Trung Quốc có một số nét tương đồng với người Việt Nam, mối quan hệ giao thương truyền thống có từ lâu đời… cũng tạo lợi thế rất lớn cho xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sang thị trường này.

Ông Đinh Vĩnh Cường, Chủ tịch Tập đoàn 365 Group:

Ông Đinh Vĩnh Cường.

Việt Nam đã có 13 mặt hàng nông sản xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc, gồm tổ yến, khoai lang, thanh long, nhãn, chôm chôm, xoài, mít, dưa hấu, chuối, măng cụt, vải, chanh dây và sầu riêng. Để việc xuất chính ngạch thành cơ hội gia tăng thị phần, chúng ta nên xây dựng chiến lược phát triển ngành, xây dựng thương hiệu song song với xây dựng vùng sản xuất, vùng nuôi trồng chuyên canh tập trung, quy mô lớn dựa theo tín hiệu thị trường. Doanh nghiệp cần thường xuyên cập nhật và tuân thủ quy định về tiêu chuẩn chất lượng, kiểm nghiệm, kiểm dịch, bao bì đóng gói, truy xuất nguồn gốc của thị trường Trung Quốc… Có chiến lược về vấn đề logistics, xây dựng được các kho bảo quản nông sản ở các địa phương biên giới. Điều này sẽ giúp bảo quản lâu hơn, giữ được chất lượng tốt khi đến thời hạn giao hàng.

Hoàn thiện cơ sở pháp lý về mã số vùng trồng để xuất khẩu bền vững

Ông Hoàng Trung.

Ông Hoàng Trung, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn chia sẻ về những giải pháp đang được Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn triển khai nhằm tiếp tục phát huy những thành quả đã đạt được về xuất khẩu rau quả sang thị trường Trung Quốc, đặc biệt là công tác quản lý mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói.

Thưa ông, tình hình xuất khẩu nhiều loại trái cây của Việt Nam sang Trung Quốc đã đạt kết quả rất tích cực từ sau khi hai nước ký kết các Nghị định thư về kiểm dịch thực đối với sầu riêng, chanh leo, chuối xuất khẩu từ Việt Nam sang Trung Quốc. Để giữ vững kết quả này, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang và sẽ triển khai những giải pháp gì?

Để có được kết quả như thời gian qua, nông dân, DN và các cán bộ kỹ thuật đã trải qua rất nhiều khâu kiểm tra của cơ quan chuyên môn hai nước. Theo đó, đã đáp ứng được các yêu cầu về sinh vật gây hại, đặc biệt là các đối tượng kiểm dịch thực vật mà phía Trung Quốc quan tâm cũng như công tác an toàn vệ sinh thực phẩm, không có dư lượng thuốc bảo vệ thực vật vượt mức cho phép; thực hiện đúng quy cách về đóng gói, đảm bảo truy xuất nguồn gốc…

Tuy nhiên, đây mới chỉ là thành quả bước đầu. Thời gian tới, cần bảo đảm duy trì tốt các điều kiện để có thêm nhiều lô hàng trái cây chủ lực khác xuất khẩu một cách bền vững sang thị trường Trung Quốc, tiến tới tạo dựng một nền nông nghiệp minh bạch, trách nhiệm đối với người tiêu dùng Việt Nam và người tiêu dùng thế giới. Để làm được những điều này, không còn cách nào khác là mọi thành phần trong chuỗi giá trị ngành hàng phải đồng lòng hợp tác cùng nhau để hướng tới một mục tiêu chung.

Hiện cả nước có khoảng hơn 6.500 mã số vùng trồng được cấp cho khoảng 25 sản phẩm cây trồng trong cả nước. Riêng quả sầu riêng đã có gần 300 mã số vùng trồng, chiếm khoảng 20% tổng diện tích trồng sầu riêng trong cả nước. Cục Bảo vệ thực vật đã phối hợp với Tổng cục Hải quan tiếp tục gửi hồ sơ xin cấp mã số của gần 600 vùng trồng và 76 cơ sở đóng gói cho phía Trung Quốc, đồng thời phối hợp chặt chẽ trong việc kiểm tra trực tuyến các vùng trồng và cơ sở đóng gói. Tất cả các địa phương đã được thông báo trong kế hoạch kiểm tra trực tuyến của phía Tổng cục Hải quan Trung Quốc cần sẵn sàng chuẩn bị các điều kiện cần thiết, các yêu cầu kỹ thuật và sẵn sàng trả lời các câu hỏi để minh chứng về sự sẵn sàng đáp ứng các yêu cầu kiểm dịch và an toàn thực phẩm của phía Trung Quốc.

Ngoài ra, các địa phương cần tạo điều kiện chủ động và đảm bảo sự hợp tác giữa các bên trong chuỗi giá trị sản xuất sầu riêng, tránh sự cạnh tranh không lành mạnh, ảnh hưởng đến uy tín, chất lượng của trái sầu riêng cũng như ảnh hưởng đến cái uy tín ngành hàng sầu riêng của Việt Nam.

Hiện Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang chỉ đạo đang tiếp tục đàm phán đối với quả bưởi và dừa. Trước đó, Trung Quốc đã cho phép 2 loại quả được xuất khẩu tạm thời là chanh leo và ớt. Các đơn vị thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang xúc tiến nhanh chóng để sớm ký kết Nghị định thư. Điều này sẽ là căn cứ pháp lý cho các DN và đối tác ký kết hợp đồng, giúp các DN yên tâm đầu tư và đảm bảo sự bền vững cho xuất khẩu.

Thời gian qua đã xảy ra tình trạng mạo danh mã số vùng trồng, có nguy cơ đe dọa tới kết quả xuất khẩu rau quả của Việt Nam. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có giải pháp gì đối với vấn đề này?

Đúng là thời gian qua có hiện tượng mượn mã số vùng trồng, mạo danh mã số vùng trồng và mã số vùng trồng không đạt chất lượng. Theo đó, với những mã số vùng trồng không đạt chất lượng, khi hàng đến cửa khẩu, kiểm tra phát hiện vẫn còn ruồi, rệp sẽ lập tức bị yêu cầu quay đầu, không được xuất khẩu. Đồng thời Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ lập tức thông báo những mã số vi phạm cho các địa phương để chấn chỉnh, khắc phục ngay.

Đối với việc mạo danh mã số và mượn mã số, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn yêu cầu các DN hay người dân, hợp tác xã có mã số phải chủ động bảo quản mã số của mình. Bên cạnh đó, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã làm việc với Cục An ninh Kinh tế (A04) - Bộ Công an để xử lý triệt để tình trạng mạo danh mã số, không để xảy ra tái phạm trong thời gian tới. Ngoài ra, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng đang làm việc với Bộ Tư pháp để xây dựng 2 Nghị định, gồm Nghị định về cấp quản lý, hướng dẫn mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói và Nghị định về chế tài xử phạt. Đây sẽ là cơ sở pháp lý để bảo vệ những DN, hợp tác xã làm ăn chân chính, đảm bảo chất lượng của các vùng trồng, cơ sở đóng gói để đáp ứng yêu cầu của nước nhập khẩu.

Xin cảm ơn ông!

Nguyễn Hiền (thực hiện)