Nắm bắt cơ hội trong xu thế “cạnh tranh xanh”

	Cơ hội phục hồi từ tăng trưởng xanh
	Hải quan xanh: Góp phần "xanh hóa" hoạt động thương mại, bảo vệ môi trường
	Tăng trưởng xanh sẽ là ưu tiên hàng đầu trong bối cảnh mới

Chuyển đổi xanh càng sớm, Việt Nam càng có nhiều lợi thế trong cuộc "cạnh tranh xanh". Ảnh: ST

Lợi thế xanh

Phát biểu tại Diễn đàn Nhịp cầu phát triển Việt Nam 2022 được tổ chức mới đây, TS Tạ Đình Thi, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, công nghệ và môi trường của Quốc hội đã đưa ra khái niệm “cạnh tranh xanh” trong xu thế cạnh tranh của toàn cầu hiện nay và cả trong tương lai. Theo đó, trong chuỗi giá trị toàn cầu, mục tiêu tăng trưởng xanh đã được cụ thể hóa bằng các quy định, các tiêu chí cần đáp ứng trong nhiều Hiệp định thương mại thế hệ mới song phương và đa phương mà Việt Nam tham gia ký kết. Điều này thể hiện rõ nét và khẳng định mạnh mẽ rằng tăng trưởng xanh không chỉ là xu hướng lâu dài mà chính là nhu cầu, là yêu cầu trước mắt và cấp thiết của thực tiễn hiện nay.

“Nếu nền kinh tế chúng ta chậm “xanh hóa” các ngành hàng, nếu các DN chậm “chuyển đổi xanh” từ mô hình hoạt động đến quy trình sản xuất, đầu tư, thương mại, chúng ta sẽ bỏ lỡ nhiều cơ hội hợp tác và phát triển. Thập kỷ này và nhiều thập kỷ tới, chắc chắn xu hướng cạnh tranh trên toàn cầu sẽ là “cạnh tranh xanh”” – ông Tạ Đình Thi nhấn mạnh. Do đó, những câu chuyện thành công và dẫn dắt xu hướng này sẽ thuộc về các nền kinh tế, các địa phương, DN và người dân biết nắm bắt sớm, hành động ngay và không ngừng thúc đẩy chuyển đổi xanh.

Ông Alain Cany, Chủ tịch Hiệp hội DN châu Âu (EuroCham) tại Việt Nam cũng đánh giá, dù không phải là nước gây ô nhiễm nhất, nhưng Việt Nam không thể không hành động ngay. Cần có những giải pháp để tiết kiệm năng lượng, tích trữ năng lượng và tái sử dụng rác thải thành điện năng. Ông Alain Cany cũng đánh giá rất cao cam kết của Chính phủ Việt Nam tại Hội nghị lần thứ 26 Các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về Biến đổi khí hậu (COP26). Đồng hành với cam kết này của Việt Nam, các DN châu Âu đầu tư tại Việt Nam cũng đang tích cực triển khai nhiều dự án “xanh” như hãng đồ chơi Lego đang xây dựng một nhà máy ỏ Bình Dương với cam kết hoàn toàn không phát thải cacbon bằng cách sử dụng năng lượng hoàn toàn từ điện mặt trời áp mái. Một DN khác của Bỉ cũng đang đầu tư nhà máy ở phía Bắc và cũng cam kết mức phát thải bằng 0 bằng việc sử dụng điện gió, xử lý hệ thống nước thải…

Ông Nguyễn Đình Thọ, Viện trưởng Viện Chiến lược chính sách Tài nguyên môi trường – Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng cho biết, sau Hội nghị COP26, cộng đồng các nước trên thế giới, các nhà tài trợ song phương và đa phương đã có rất nhiều cam kết hỗ trợ Việt Nam hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng xanh và phát triển bền vững. Điển hình như Ngân hàng phát triển châu Á (ADB) cam kết tài trợ 635 triệu USD và có thể nâng lên đến 7 tỷ USD, Nhật Bản cam kết tài trợ 10 tỷ USD cho các nước ở khu vực châu Á trong việc giảm phát thải cacbon… Hiện Bộ Tài nguyên và Môi trường đang làm việc với các nhà tài trợ để tìm cách khơi thông nguồn lực này.

Nguyên tắc công bằng cho các bên

Bàn về những giải pháp cần triển khai nhằm thực hiện thành công chiến lược tăng trưởng xanh cũng như những cam kết của Chính phủ với cộng đồng quốc tế, ông Thọ cho biết, theo quy định hướng dẫn thi hành luật Bảo vệ môi trường, đến cuối năm 2022 sẽ ban hành Danh mục xanh – danh mục cụ thể để DN biết rằng với từng lĩnh vực cụ thể thì cần làm gì để đạt được tiêu chí xanh và khi đạt được tiêu chí xanh thì sẽ tiếp cận được với trái phiếu xanh, tín dụng xanh. Tiếp đó, đến cuối năm 2023, Chính phủ sẽ ban hành Chương trình quốc gia về kinh tế tuần hoàn, nhằm thực hiện 4 mục tiêu: giảm tiêu dùng nguyên liệu đầu vào, đặc biệt là nguyên liệu hóa thạch; đảm bảo kéo dài vòng đời sản phẩm; giảm phát thải và không gây nguy hại cho môi trường. Theo đó, các bộ, ngành, địa phương cần lồng ghép kinh tế tuần hoàn vào quy hoạch chiến lược, còn DN cần lồng ghép vào chuỗi sản xuất, từ khai thác, chế biến, sản xuất, phân phối, tiêu dùng, xả thải, xử lý chất thải, chậm chí là tái khai thác chất thải.

Ông Thọ cũng đặt ra khái niệm “nguyên tắc công bằng” nhằm đảm bảo không ai bị bỏ lại phía sau trong định hướng tăng trưởng xanh thời gian tới. “Các DN phát thải sẽ phải trả tiền cho các DN có khả năng hấp thu cacbon, các khu vực công nghiệp đô thị có phát thải sẽ phải trả tiền cho các khu vực miền núi để bảo tồn những khu vực hấp thụ cacbon. Đó là nguyên tắc công bằng để định hướng trong thời gian tới” – ông Thọ nhấn mạnh.

Ở cấp độ địa phương, bà Cao Xuân Thu Vân, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bạc Liêu đặc biệt quan tâm tới vấn đề giáo dục. “Bên cạnh nguồn lực về tài chính còn có vai trò quan trọng của nguồn lực con người. Phải làm sao cho thế hệ trẻ yêu quê hương mình, cho các em hiểu được tại sao phải bảo vệ môi trường, phải phát triển bền vững. Từ sự nhận thức này, các em sẽ cùng chúng ta hành động một cách quyết liệt và hiệu quả hơn để bảo vệ môi trường nhưng vẫn đảm bảo mục tiêu phát triển kinh tế” – bà Thu Vân đặt vấn đề.

Bà Thu Vân cũng chia sẻ thực tế tại Bạc Liêu thời gian qua đã triển khai các chương trình đưa lớp trẻ đi tham quan điện gió, các ô sản xuất tôm, các khu di tích gắn với sản xuất để nâng cao tình yêu quê hương. Từ đó, nhiều người trẻ sau khi học xong đã quay về quê sản xuất tôm, phát triển mô hình du lịch sinh thái và đạt được thành công. Theo đó, ngân sách cần quan tâm hơn nữa cho vấn đề giáo dục để nâng cao nhận thức cho thế hệ trẻ về vấn đề tăng trưởng xanh và phát triển bền vững.