Mục tiêu xanh hóa năng lượng còn nhiều thách thức

Quy hoạch điện 8 ưu tiên phát triển mạnh các nguồn năng lượng tái tạo phục vụ sản xuất điện sẽ đạt tỉ lệ khoảng 30,9 - 39,2% vào năm 2030; định hướng đến năm 2050, tỉ lệ năng lượng tái tạo lên đến 67,5 - 71,5%. Theo ông có những khó khăn gì trong việc thực hiện mục tiêu này?

Thực hiện Quy hoạch điện 8 là yếu tố tác động quyết định cho việc thực hiện chuyển đổi xanh và hiện thực hóa mục tiêu giảm lượng phát thải khí nhà kính về 0 (Net Zero) của Việt Nam vào năm 2050, trong đó phát triển năng lượng tái tạo như: điện gió, điện mặt trời có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Tuy vậy, việc thực hiện các dự án điện gió, điện mặt trời hiện còn nhiều khó khăn, nhất là đối với điện gió, điện gió ngoài khơi. Vấn đề này liên quan đến quy hoạch, thu hút đầu tư và quá trình thực hiện. Chẳng hạn như câu chuyện phát triển điện khí dần thay thế điện than, để chuyển đổi được đòi hỏi phải thay đổi nhiều yếu tố từ thay đổi cấu trúc, tiếp đến là vấn đề thực hiện, tốc độ thực thi trong khoảng thời gian còn rất ngắn. Đây là một thách thức vô cùng lớn.

Bên cạnh đó, trong lĩnh vực phát triển năng lượng tái tạo, do tính ổn định không cao nên cần phải có một hệ thống lưới điện hay mạng điện để kết nối, hòa nhập. Đây cũng là thách thức đặt ra đối với việc phát triển năng lượng tái tạo. Ngoài ra, năng lực công nghệ cũng là một vấn đề mà ngay cả trên thế giới cũng phải đối mặt, đó là phát triển công nghệ lưu trữ năng lượng.

Với tiềm năng hiện có và thách thức đặt ra, theo ông giải pháp để thực hiện các mục tiêu là gì?

Xét về tiềm năng và kinh nghiệm của Việt Nam thì mục tiêu điện gió, điện mặt trời có thể thực hiện được, nhưng đó là tổng công suất, còn làm thế nào để hiện thực hóa một cách hiệu quả thì lại là câu chuyện khác và liên quan đến nhiều lĩnh vực. Theo đó những vấn đề cần sớm được tháo gỡ như: cơ cấu năng lượng; thu hút nguồn lực, nguồn vốn đầu tư, cũng như giải ngân. Đặc biệt là vấn đề thực thi, cơ chế và tốc độ thực thi để đảm bảo thời gian thực hiện Quy hoạch điện 8, cũng như mục tiêu chuyển đổi xanh đối với ngành năng lượng và cả nền kinh tế Việt Nam.

Trong quá trình chuyển đổi năng lượng xanh có nhiều lĩnh vực mới, chẳng hạn như điện gió ngoài khơi, đây là lĩnh vực còn rất mới mẻ với Việt Nam. Do đó, sẽ có những khó khăn, vướng mắc liên quan đến quy hoạch; đầu tư, cấp phép đầu tư; điều kiện tiếp cận thị trường; quy định pháp luật về biển… Ông đánh giá như thế nào về những khó khăn này?

Triển khai một lĩnh vực khá mới mẻ đối với nước ta chắc chắn là một vấn đề khó khăn, nhưng phát triển điện gió ngoài khơi không phải mới hoàn toàn trên thế giới. Do đó khi triển khai chúng ta cần học hỏi và đúc rút kinh nghiệm của các nước trên thế giới thì sẽ xử lý được bài toán đó.

Tuy vậy, việc phát triển điện gió ngoài khơi không chỉ là vấn đề công nghệ, tài chính mà vấn đề thách thức hiện nay là quy hoạch đối với việc phát triển lĩnh vực điện này. Vì thế, theo tôi cách làm là thực hiện thí điểm một vài dự án. Việc phát triển năng lượng, trong đó có điện gió ngoài khơi sẽ rất có tiềm năng, nên có cơ chế vừa làm vừa hoàn thiện chính sách, pháp luật, cùng với học hỏi kinh nghiệm của các nước trên thế giới.

Xin cảm ơn ông!