Mong đợi giảm tải sách giáo khoa

Sách giáo khoa hiện đang tạo ra gánh nặng học tập cho học sinh Ảnh:ST

Giảm tải thời gian và lượng kiến thức

Bắt đầu từ năm học 2011-2012, Bộ sẽ thực hiện giảm tải chương trình sách giáo khoa các bậc học, từ lớp 1 đến lớp 12 ở nhiều môn. Bộ sẽ tập hợp đầy đủ và ban hành chính thức trước năm học mới để giáo viên biết. Việc triển khai cũng đơn giản bằng cách gửi qua hệ thống mạng. - Ông Nguyễn Vinh Hiển- Thứ trưởng Bộ GD&ĐT cho biết:

Từ trước đến nay, Bộ GD&ĐT đã nhiều lần tổ chức thực hiện cải cách nội dung chương trình sách giáo khoa các cấp. Tuy nhiên, các chương trình SGK hiện tại vẫn đang tạo ra gánh nặng học tập cho học sinh và tạo áp lực lên các thầy cô giáo. Do đó, dự thảo “Hướng dẫn thực hiện điều chỉnh nội dung dạy học các môn học” đề xuất việc giảm tải chương trình SGK là chủ trương đang được đông đảo dư luận ủng hộ và cần được thực hiện sớm. Các thầy cô giáo, các bậc phụ huynh và học sinh là những người trông chờ nhiều nhất vào hiệu quả của dự thảo, đặc biệt là nội dung giảm tải ra sao, đã phù hợp hay chưa so với đặc thù từng môn học, cấp học.

Tuy nhiên, theo PGS. Văn Như Cương-Hiệu trưởng Trường PTDL Lương Thế Vinh-Hà Nội: Hiện nay, tất cả các trường từ bậc Tiểu học đến bậc PTTH đều đã bắt đầu học từ ngày 15-8. Như vậy, việc Bộ GD&ĐT triển khai lấy ý kiến đóng góp cho bản dự thảo được xem ra là quá muộn. Theo ông Cương, Bộ nên lấy ý kiến từ trước kì nghỉ hè để giáo viên, phụ huynh cùng tất cả mọi người có thêm thời gian đóng góp ý kiến. Thời gian lấy ý kiến ngắn, sau đó lại áp dụng ngay nên nhiều người còn băn khoăn. Mặt khác, theo ông Cương xét riêng môn Toán, thì thấy nội dung giảm tải rất ít và vụn vặt, chủ yếu là bỏ ý này, không làm bài tập kia, bỏ một số thao tác... Vì vậy, việc điều chỉnh giảm tải theo hướng “tinh giản, thiết thực” vẫn chưa cụ thể. Dự thảo có thể xem xét lược bỏ hẳn một số bài hoặc cả một chương vì nhiều nội dung đến bậc đại học các em mới cần học.

Cùng với môn Toán, việc cắt giảm nội dung vụn vặt cũng lặp lại ở một số môn khác. Một giáo viên dạy môn Văn tại trường PTDL Nguyễn Siêu-Hà Nội chia sẻ: Sau nhiều lần sửa đổi, chương trình SGK môn Văn hiện nay đã giảm tải được khá nhiều nội dung so với những bộ sách trước đó.

Tuy nhiên, việc xây dựng nội dung dạy môn Văn khối cấp 3 theo thể loại hiện nay cũng đang bộc lộ hạn chế khi đưa vào chương trình những tác phẩm không hay, không hấp dẫn. Bên cạnh đó, nhiều học sinh không có hứng thú học môn Văn, khi ở lớp các em không chú trọng việc học, trong khi vẫn đi học thêm, học phụ đạo nhiều. Do đó, hiệu quả từ việc đổi mới nội dung khó phát huy được trong trường hợp này. Vì thế, cần chú trọng vào khâu đánh giá, kiểm tra chất lượng học sinh. Ví dụ như trong kì thi vào lớp 10 vừa qua, đầu vào của nhiều trường lấy điểm rất cao nhưng thực tế các em sau khi vào học thì kĩ năng làm bài nghị luận văn học lại rất kém do câu hỏi trong đề thi vào lớp 10 được tách bạch quá nhiều. Từ đó dẫn tới tình trạng đạt điểm cao khi thi trắc nghiệm thì dễ nhưng khi làm một bài văn hoàn chỉnh lại rất khó khăn.

Không chỉ riêng môn Văn, nhiều môn học khác cũng cần xây dựng nội dung giảm tải thiết thực hơn. Nhiều ý kiến cho rằng, song song với việc giảm tải nội dung SGK, Bộ nên xây dựng tiêu chí kiểm tra, khảo sát, đánh giá chất lượng hợp lí. Nếu làm phép so sánh, nhiều chương trình dạy học cấp Tiểu học của nước ngoài mặc dù giáo trình dày hơn so với Việt Nam nhưng học sinh không bị quá áp lực về chương trình học, thậm chí các em học nhàn hơn nhiều so với chương trình tương đương ở trong nước.

Cần biện pháp đồng bộ

Theo GS. Phạm Minh Hạc - Chủ tịch Hội Cựu giáo chức Việt Nam, nguyên Bộ trưởng Bộ GD&ĐT: Đã gọi là giảm tải thì chắc chắn nội dung chương trình phải giảm đi một phần gánh nặng kiến thức cho học sinh. Dự thảo này chứng tỏ Bộ đã và đang lắng nghe tâm tư, ý kiến của các thầy cô giáo, các em học sinh trong toàn ngành để giảm bớt gánh nặng học tập, nhất là tình trạng học thêm tràn lan. Tuy nhiên, trong quá trình giảm tải, Bộ cần chú trọng đến 3 yếu tố cơ bản của nội dung SGK là có tri thức, có kĩ năng, có đạo đức. Một yếu tố không kém phần quan trọng nữa là các thầy cô phải đổi mới phương pháp dạy học để không “hành chính hóa giờ lên lớp”, tạo hứng thú tiếp nhận kiến thức cho học sinh.

Bên cạnh đó, nội dung giảm tải không nên chỉ giảm tải ở SGK nâng cao mà nên giảm tải đồng đều ở cả những bộ sách cơ bản. Những nội dung chưa cần thiết hoặc trùng lặp thì nên lược bỏ bớt, hoặc bỏ hẳn những phần kiến thức mà khi vào đại học các em mới cần học. Do đó, để việc giảm tải mang lại hiệu quả thiết thực, dự thảo cần nhiều ý kiến đóng góp của toàn xã hội và cả những biện pháp đồng bộ góp phần giảm gánh nặng học tập cho các em.

Ông Nguyễn Mậu Bành- Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hội Cựu giáo chức Việt Nam: Chỉ nên cung cấp kiến thức cơ bản cho học sinh Việc giảm tải là thực sự cần thiết nhưng không phải cứ 1, 2 năm lại có Đề án đổi mới, giảm tải. Bộ GD-ĐT nên đánh giá lại những kiến thức nào là cơ bản, từ đó mới đề xuất phương pháp giảm tải. Học tập ở nhà trường chỉ nên cung cấp cho học sinh những kiến thức cơ bản, do vậy giảm tải nhưng vẫn đảm bảo cung cấp cơ bản kiến thức cho học sinh. Học sinh không phải chỉ học ở nhà trường mà còn học ngoài xã hội, học tập phải suốt đời. Hiện nay, điểm yếu của đội ngũ giáo viên nước ta là chưa được chuẩn bị cho việc giảm tải. Thực tế hiện nay cho thấy việc bồi dưỡng kiến thức cho giáo viên vẫn mang tính hình thức. Việc bồi dưỡng kiến thức cho giáo viên cần thiết thực, chứ không phải cứ mùa hè là bắt giáo viên đi học thêm 120 tiết học mà không kiểm định được là việc học những kiến thức này là thực sự cần thiết. Ông Phạm Huy Thụ- nguyên Ủy viên Ban chấp hành Hội khuyến học Việt Nam: Giảm tải ra sao, giảm tải thế nào mới là vấn đề cần quan tâm Việc thực hiện giảm tải không chỉ là đòi hỏi của học sinh mà còn là của chính những giáo viên. Vấn đề mà dư luận quan tâm là việc thực hiện giảm tải ra sao, giảm tải nội dung, chương trình như thế nào cho phù hợp? Tôi cho rằng cần phải lắng nghe ý kiến đóng góp của những người thực hiện chương trình (tức giáo viên) ở nhiều vùng miền khác nhau, chứ không nên lắng nghe những người viết chương trình. Chỉ có người thực hiện chương trình mới biết chương trình hiện nay thiếu chỗ nào, chỗ nào cần phải lược bỏ, chỗ nào cần phải cô đọng và gộp lại trong một nội dung giảng dạy chung. Ông Nguyễn Công Hinh-Vụ trưởng Vụ Giáo dục thường xuyên- Bộ Giáo dục - Đào tạo: Giảm tải là thực sự cần thiết Tôi cho rằng hiện nay Dự thảo mà Bộ GD-ĐT đưa ra còn gặp phải nhiều luồng dư luận khác nhau, nhưng trên hết, giảm tải là thực sự cần thiết. Đây là chủ trương nhằm đề cao vai trò chủ động của người dạy theo khung chương trình, dạy học theo đối tượng, áp dụng linh hoạt theo điều kiện địa phương và lớp học để nâng cao chất lượng giáo dục. Nhất là ở vùng nông thôn khi điều kiện kinh tế còn nhiều khó khăn nên việc giảm tải sẽ giúp nhà trường, giáo viên đi sâu vào thực học nhiều hơn, phù hợp thực tế hơn. Thực tế trong chương trình hiện nay có những bài học nội dung ít nhưng dành thời gian nhiều, ngược lại có những bài nội dung nhiều nhưng thời gian rất ít, vì vậy chủ trương giảm tải đã tháo gỡ được khó khăn này. Đặc biệt là chủ trương giảm tải của Bộ đã góp phần tạo điều kiện cho giáo viên giảng dạy phù hợp với đối tượng học sinh và điều kiện của địa phương. Dương Ngân (ghi)

Tô Anh