Mô hình nào phát triển logistics cho vùng Đồng bằng sông Cửu Long?

	Thiếu trung tâm logistics trọng điểm tại Đồng bằng sông Cửu Long
	Phát triển logistics, giảm chi phí xuất khẩu cho vùng Đồng bằng sông Cửu Long
	Nút thắt hạ tầng, logistics ở Đồng bằng sông Cửu Long

Cảng quốc tế Long An góp phần hỗ trợ hoạt động XNK hàng hóa, giảm chi phí cho doanh nghiệp ĐBSCL. Ảnh: T.H

Phát triển hệ thống cảng lớn

Ông Nguyễn Chí Hùng, Trưởng phòng kế hoạch đầu tư, Cục Hàng hải Việt Nam cho rằng, điểm yếu của ĐBSCL là cảng biển nằm sâu trong sông, luồng hàng hải hạn chế, tiếp nhận tàu nhỏ, trong khi xu thế đội tàu ngày càng tăng về kích cỡ, hệ thống cảng biển phân tán. Hệ thống cảng cạn, trung tâm logistics, khu công nghiệp chưa hoàn thiện. Năng lực vận tải của mạng giao thông kết nối chưa cao, nguồn nhân lực chất lượng còn thiếu… Do đó, việc phát triển cảng biển cần được phát triển hơn nữa để nâng tầm hệ thống logistics của ĐBSCL, góp phần chung cho việc phát triển toàn vùng.

Đứng ở góc độ doanh nghiệp xuất khẩu, ông Trương Đình Hòe, Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam cho biết, muốn giảm chi phí cho hàng hóa XNK, cần thiết lập cảng biển đủ lớn tại khu vực ĐBSCL, đặc biệt là Cần Thơ để tiếp nhận hàng hóa XK trực tiếp của các tỉnh lân cận. Từ ngày 1/4/2022, TPHCM thực hiện thu phí hạ tầng cảng biển đối với các container hàng hóa XNK qua các cảng của thành phố. Đây sẽ là thách thức lớn cho các doanh nghiệp XNK hàng hóa, chính vì thế, phát triển cảng biển tại Cần Thơ là vấn đế cấp bách hơn. Hy vọng các lô hàng thủy sản sẽ được xuất khẩu trực tiếp tại cảng tại Cần Thơ.

Nhận định về hạn chế đối với hàng xuất khẩu qua cảng, ông Nguyễn Phương Lam, Giám đốc VCCI Cần Thơ cho biết, đối với hệ thống cảng hiện tại ĐBSCL, tỷ lệ hàng hóa lưu thông qua các cảng chỉ chiếm khoảng 3% lượng hàng hóa xuất khẩu, riêng hàng container chưa được 1%. Theo ông Lam, đây là câu chuyện rất lớn và khó đặt ra cho các tỉnh ĐBSCL trong việc phát triển hệ thống cảng, đồng thời cần những chính sách đặc thù. “Nếu như có hệ thống cảng đủ lớn, đón được tàu container, cũng như được kết nối tốt sẽ giải được bài toán giảm chi phí cho hàng hóa XNK của các doanh nghiệp vùng ĐBSCL”- ông Nguyễn Phương Lam nhấn mạnh.

Là hãng tàu tiên phong mở cốt tại cảng Cái Cui từ tháng 7/2021 đến nay, ông Hoàng Cao Đỉnh- đại diện hãng tàu Maersk Việt Nam chia sẻ, vào tháng 7/2021 khi TPHCM thực hiện cao điểm chống dịch Covid-19, chuỗi cung đứt gãy, để hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu gạo tại ĐBSCL, Maersk Việt Nam đã cung cấp dịch vụ container rỗng từ cảng Cái Cui để tiếp nhận hàng hóa của doanh nghiệp, vận chuyển xà lan đi cảng TPHCM, Cái Mép... giúp doanh nghiệp tiết kiệm rất nhiều chi phí. Hiện hãng tàu này đang tăng sản lượng thông qua cảng Cái Cui, đề nghị cảng nâng cao năng lực sửa chữa container rỗng, năng lực đóng hàng.

Nhiều giải pháp, mô hình mới

Vị trí địa lý của ĐBSCL thuận lợi gồm mạng lưới đường thủy dài và chất lượng cao, có khả năng khai thác vận tải, có 2 tuyến đường thủy huyết mạch từ TPHCM đi Kiên Giang, Cà Mau và kênh Quan Chánh Bố cho tàu tải trọng lớn ra-vào sông Hậu... ĐBSCL hiện đang được quan tâm và đầu tư phát triển hệ thống logistics bài bản và vững vàng, phát huy tiềm năng trung tâm đầu mối xuất khẩu hàng hóa và là cửa ngõ tích hợp nhiều dịch vụ cảng biển tiện ích của vùng.

Ông Đinh Xuân Khánh, Giám đốc Công ty CP vận tải thủy Tân cảng Sài Gòn cho biết, trong thời gian qua, giá nhiên liệu tăng rất cao, cùng với đó việc khan hiếm, tăng giá thuê container rỗng khiến các doanh nghiệp XNK khá vất vả. Việc thu phí hạ tầng, các trạm BOT giao thông cũng làm tăng thêm chi phí giá thành của doanh nghiệp. Nhằm tránh các chi phí này, ông Khánh nêu giải pháp, doanh nghiệp tăng cường vận tải bằng đường thủy. Hiện Tân cảng Sài Gòn đang phát triển đội xà lan vận chuyển hàng hóa từ ĐBSCL kết nối thẳng đến Cái Mép không phải qua TPHCM; đồng thời các doanh nghiệp XNK nên kiến nghị TPHCM xem xét đối với hàng hóa kết nối từ ĐBSCL bằng đường thủy lên TPHCM được miễn phí hạ tầng cảng biển, bởi không sử dụng hệ thống hạ tầng đường bộ của TPHCM.

Bên cạnh đó, theo ông Nguyễn Xuân Khánh, hiện Tân cảng Sài Gòn đang triển khai kết nối hàng hóa từ ĐBSCL đi Campuchia và ngược lại; triển khai kết nối hàng hóa từ ĐBSCL đi Campuchia qua cảng Thường Phước; kết nối xà lan vận chuyển hàng từ ĐBSCL đi thẳng Cái Mép, rút ngắn thời gian vận chuyển...

Theo ông Võ Quốc Thắng, Chủ tịch HĐQT Đồng Tâm Group, cảng quốc tế Long An hiện nay đang tập trung triển khai xây dựng và chuẩn bị cho kế hoạch lắp đặt các thiết bị cẩu hiện đại, tiên tiến nhất nhập khẩu từ Nhật Bản, mục tiêu là sẽ hoàn thành vào năm 2023. Từ cảng quốc tế Long An, sẽ có các sà lan, các chuyến tàu liên kết mật thiết với các cảng khác từ Mỹ Tho, Bến Tre, Trà Vinh, Vĩnh Long, Cao Lãnh, Hồng Ngự, Long Xuyên cho đến cảng Ngã Bảy… Mô hình chung là các cảng đều nhận hàng và liên kết với nhau, khách hàng khắp nơi đều có thể gửi hàng ở các cảng để chuyển về một đầu mối. Các cảng liên kết với nhau theo từng chuyến vận chuyển cố định hàng ngày như mô hình xe bus, khi đó sẽ phát huy được tối đa hiệu quả của các cảng trong vùng. Đây là mô hình mới được xây dựng với hy vọng đưa Long An trở thành trung tâm logistics quan trọng trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.

Hiện cảng quốc tế Long An cũng đang phát triển hệ thống kho lạnh và đang được rất nhiều khách hàng đánh giá cao. Theo ông Thắng, việc phát triển hệ thống kho lạnh tại cảng hiện nay sẽ là tiền đề để có thể liên kết mạng lưới "bus container".

Theo đề án này, các cảng sông nội địa trong khu vực sẽ trở thành các trạm "tàu bus", là "nhà chờ các tàu chở container" một cách đúng giờ, trật tự, kết nối liên lạc với nhau để vận chuyển hàng hóa trong các container tập trung về bến cuối là Cảng quốc tế Long An và từ đó tiếp tục lưu thông với quốc tế.