Năm 2021, công tác tài chính - ngân sách chịu sức ép lớn khi dịch Covid-19 bùng phát lần thứ 4 đã tác động tiêu cực tới tăng trưởng kinh tế, ảnh hưởng tới nguồn thu trong khi vẫn phải đảm bảo các nhiệm vụ chi. Trong bối cảnh đó, là cơ quan giữ trọng trách “tay hòm chìa khóa” NSNN, ngành Tài chính đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Nhân dịp năm mới Nhâm Dần 2022, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc đã dành thời gian chia sẻ với Tạp chí Hải quan về sự chủ động của ngành Tài chính trong một năm đầy khó khăn này và những thành quả đạt được nhờ sự nỗ lực không ngừng nghỉ của toàn thể cán bộ, nhân viên ngành Tài chính.

Thưa Bộ trưởng, chúng ta vừa trải qua năm 2021, năm đầu nhiệm kỳ 2021-2025 khá đặc biệt khi dịch Covid-19 bùng phát lần thứ 4 đã tác động tiêu cực tới tăng trưởng kinh tế, qua đó tạo sức ép lớn đối với công tác tài chính - ngân sách. Tại hội nghị triển khai công tác tháng 6/2021, Bộ trưởng đã nhấn mạnh “Tuyệt đối không để bị động trong điều hành ngân sách nhà nước”. Với những kết quả đạt được đến thời điểm này, xin cho biết đánh giá của Bộ trưởng về sự chủ động, nỗ lực trong điều hành tài chính - ngân sách năm 2021 và những kết quả đạt được trong thu - chi NSNN, hỗ trợ phục hồi nền kinh tế?

Trong bối cảnh chịu tác động của đại dịch Covid-19, Bộ Tài chính đã quản lý, điều hành thu, chi NSNN chặt chẽ, triệt để tiết kiệm chi thường xuyên; chủ động xây dựng và triển khai các phương án điều hành đảm bảo cân đối NSNN các cấp, tập trung ưu tiên nguồn lực cho phòng, chống dịch Covid-19, đảm bảo an sinh xã hội, ổn định đời sống nhân dân, hỗ trợ phục hồi nền kinh tế.

Cụ thể, về thu NSNN, Bộ Tài chính chủ động đề xuất cấp có thẩm quyền kịp thời có những điều chỉnh về chính sách tài khóa nhằm tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ cho DN, hộ gia đình và người dân, như: giảm 30% mức thuế bảo vệ môi trường đối với nhiên liệu bay trong cả năm 2021; cho phép tính vào chi phí các khoản chi ủng hộ, tài trợ (tiền, hiện vật) cho công tác phòng, chống dịch Covid-19 khi xác định thu nhập chịu thuế của DN; gia hạn thời hạn nộp thuế, tiền thuê đất từ quý I/2021 cho các đối tượng gặp khó khăn do ảnh hưởng dịch Covid-19; miễn giảm trên 30 loại phí, lệ phí trong năm 2021. Trước tác động nghiêm trọng của đợt dịch Covid-19 lần thứ 4 ảnh hưởng nặng nề tới DN, người dân, Bộ Tài chính đã khẩn trương trình cấp có thẩm quyền giảm 30% tiền thuê đất phải nộp năm 2021 cho các đối tượng gặp khó khăn do ảnh hưởng của dịch Covid-19; ban hành một số giải pháp về miễn, giảm thuế.

Kết quả trong năm 2021, đã thực hiện miễn, giảm, giãn khoảng 119,4 nghìn tỷ đồng tiền thuế, phí, lệ phí và tiền thuê đất để hỗ trợ DN, hộ kinh doanh, người dân vượt qua khó khăn do tác động của dịch Covid-19, gồm: 96,9 nghìn tỷ đồng gia hạn thời hạn nộp thuế và tiền thuê đất theo các Nghị định số 52/2021/NĐ-CP và số 104/2021/NĐ-CP của Chính phủ; 22,5 nghìn tỷ đồng miễn, giảm thuế, phí, lệ phí. Tính cả số thực hiện các chính sách đã ban hành trong năm 2020 nhưng tiếp tục được thực hiện trong năm 2021 là 16,8 nghìn tỷ đồng và hỗ trợ từ Quỹ bảo hiểm thất nghiệp là 38 nghìn tỷ đồng, thì tổng số đã thực hiện miễn, giảm, giãn trong năm 2021 khoảng 174,2 nghìn tỷ đồng.

Trong tổ chức thực hiện các luật thuế và nhiệm vụ thu NSNN năm 2021, cơ quan Thuế, Hải quan đã tranh thủ sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền địa phương, phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng làm tốt công tác quản lý thu NSNN trên địa bàn, nhất là các lĩnh vực, địa bàn trọng điểm, đảm bảo thu đúng, thu đủ, thu kịp thời các khoản phát sinh; đẩy mạnh chống thất thu, chuyển giá, gian lận thương mại, trốn thuế, tăng cường thanh tra, kiểm tra hồ sơ khai thuế của DN, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật về thuế; quyết liệt xử lý, thu hồi nợ đọng thuế. Đồng thời, tập trung triển khai các giải pháp chính sách thu NSNN tháo gỡ khó khăn cho sản xuất - kinh doanh, với phương châm đơn giản hóa, tạo điều kiện thuận lợi cho DN, hộ kinh doanh được thụ hưởng đầy đủ, kịp thời chính sách; đồng thời, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, tránh việc lợi dụng chính sách để trục lợi. Cơ quan Hải quan cũng triển khai nhiều giải pháp tạo thuận lợi về thủ tục hải quan, kiểm tra, giám sát hải quan đối với hàng hóa XNK.

Với các giải pháp chính sách tài khóa nêu trên, kết hợp đồng bộ với chính sách tiền tệ và các chính sách kinh tế khác, đồng thời, từ cuối tháng 9/2021, tình hình kiểm soát dịch Covid-19 đã có chuyển biến tích cực; các địa phương đã triển khai Nghị quyết số 128/NQ-CP ngày 11/10/2021 của Chính phủ về quy định tạm thời thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19; từng bước khôi phục các hoạt động sản xuất - kinh doanh, ổn định đời sống cho người dân trong trạng thái bình thường mới, tổng số thu NSNN năm 2021 ước đạt 1.523,4 nghìn tỷ đồng, vượt 13,4% (180 nghìn tỷ đồng) so với dự toán, trong đó chủ yếu tăng thu từ dầu thô, thu từ hoạt động xuất nhập khẩu và thu tiền sử dụng đất; cả ngân sách Trung ương (NSTƯ) và ngân sách địa phương (NSĐP) đều vượt dự toán, tỷ lệ động viên vào NSNN đạt 17,94% GDP ước thực hiện (vượt mục tiêu kế hoạch đề ra là 15,5% GDP).

Về công tác điều hành chi NSNN, ngay từ đầu năm, Bộ Tài chính đã ban hành văn bản hướng dẫn các bộ, cơ quan trung ương và địa phương tổ chức triển khai thực hiện dự toán NSNN năm 2021, đảm bảo chủ động, triệt để tiết kiệm chi thường xuyên, tập trung ưu tiên nguồn lực cho phòng, chống dịch Covid-19, kiểm soát dịch bệnh và đảm bảo an sinh xã hội, ổn định đời sống nhân dân.

Trong quá trình điều hành, trước diễn biến phức tạp của dịch bệnh Covid-19, Bộ Tài chính đã đề xuất cấp có thẩm quyền nhiều chế độ, chính sách chi NSNN cho phòng, chống dịch Covid-19, đảm bảo nguồn kinh phí đẩy nhanh tiến độ mua vắc-xin tiêm phòng Covid-19 cho nhân dân và hỗ trợ lao động và người sử dụng lao động bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19; yêu cầu các bộ, cơ quan trung ương và địa phương thực hiện cắt giảm tối thiểu 50% kinh phí hội nghị, công tác trong và ngoài nước và tiết kiệm thêm 10% chi thường xuyên khác còn lại của năm 2021; thu hồi các khoản chi thường xuyên chưa thực sự cần thiết, chậm triển khai để bổ sung dự phòng NSTƯ và NSĐP, tập trung kinh phí chi phòng, chống dịch Covid-19. Theo đó, đã bổ sung dự phòng NSTƯ 14,6 nghìn tỷ đồng từ nguồn kinh phí cắt giảm, tiết kiệm này.

Để có thêm nguồn kinh phí mua và tiêm vắc-xin, Bộ Tài chính đã báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ thành lập Quỹ vắc-xin phòng Covid-19 để huy động nguồn tài trợ, hỗ trợ của các tổ chức, cá nhân. Đến nay, Quỹ đã huy động được 8,8 nghìn tỷ đồng; Thủ tướng Chính phủ đã quyết định chi gần 8 nghìn tỷ đồng từ Quỹ vắc-xin phòng Covid-19 để mua vắc-xin tiêm phòng cho người dân.

Nhờ chủ động trong điều hành, các nhiệm vụ chi NSNN năm 2021 đã đáp ứng kịp thời nhiệm vụ chi phát sinh theo tiến độ thực hiện của đơn vị sử dụng ngân sách; ưu tiên bố trí kinh phí cho công tác phòng, chống dịch Covid-19, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh, đảm bảo quốc phòng, an ninh, an sinh xã hội và thanh toán đầy đủ các khoản nợ đến hạn; NSNN đã chi 74 nghìn tỷ đồng cho phòng chống dịch và hỗ trợ người dân gặp khó khăn do ảnh hưởng của dịch Covid-19, cùng với đó đã kịp thời xuất cấp vật tư, trang thiết bị dự trữ quốc gia cho công tác phòng, chống dịch; xuất cấp 158,2 nghìn tấn gạo dự trữ quốc gia hỗ trợ người dân khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh và hỗ trợ trong dịp Tết và giáp hạt đầu năm 2021 (trong đó, xuất cấp 141,97 nghìn tấn gạo dự trữ quốc gia hỗ trợ cho người dân bị ảnh hưởng của dịch Covid-19 ở 33 địa phương).

Về cân đối ngân sách, với kết quả thu, chi NSNN nêu trên, cân đối ngân sách Trung ương và ngân sách địa phương được đảm bảo. Ước tính năm 2021, bội chi NSNN thực hiện đạt dưới 4% GDP.

Bộ Tài chính đã chủ động điều hành việc phát hành trái phiếu Chính phủ để vừa sử dụng có hiệu quả ngân quỹ nhà nước, vừa đảm bảo nguồn thanh toán, chi trả kịp thời các khoản nợ gốc đến hạn và góp phần định hướng sự phát triển của thị trường, cơ cấu lại nợ công. Lũy kế đến ngày 31/12/2021 đã thực hiện phát hành được 318,2 nghìn tỷ đồng trái phiếu Chính phủ với kỳ hạn bình quân 13,92 năm, lãi suất bình quân 2,3%/năm. Bên cạnh đó, tiếp tục trao đổi thông tin về kế hoạch, thời điểm, kỳ hạn và lãi suất phát hành trái phiếu Chính phủ để tăng cường phối hợp chặt chẽ giữa công tác phát hành trái phiếu Chính phủ với việc điều hành chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước.

Năm 2021, trong bối cảnh đại dịch Covid-19 tác động nặng nề tới hầu hết các nền kinh tế trên thế giới, với tư cách là “người gác cửa nền kinh tế”, Hải quan Việt Nam phải chịu áp lực không nhỏ trong việc vừa phải đảm bảo số thu, vừa phải đồng hành tạo điều kiện cho DN thông quan nhanh hàng hóa, nhưng vẫn phải đảm bảo nhiệm vụ chống buôn lậu, gian lận thương mại. Bộ trưởng đánh giá như thế nào về kết quả đạt được của Hải quan Việt Nam trong năm qua và đâu là nguyên nhân để Hải quan Việt Nam đạt được kết quả ấn tượng đó?

Trước hết phải khẳng định, thành công chung của việc thực hiện nhiệm vụ tài chính ngân sách của Bộ Tài chính trong năm 2021 vừa qua có sự đóng góp quan trọng của ngành Hải quan. Vượt qua những khó khăn do đại dịch Covid-19 gây ra cho nền kinh tế toàn cầu cũng như kinh tế trong nước, các lĩnh vực công tác của Tổng cục Hải quan đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận. Theo đó, tổng kim ngạch XNK hàng hoá của Việt Nam năm 2021 do ngành Hải quan làm thủ tục thông quan dự kiến đạt 668,5 tỷ USD, tăng 22,6%, tương đương tăng tới 123 tỷ USD so với năm 2020. Kết quả trên là có sự đóng góp tích cực của ngành Hải quan trong việc tạo thuận lợi, tháo gỡ khó khăn, đồng hành với DN vượt qua đại dịch Covid-19. Đặc biệt, số thu ngân sách từ hoạt động XNK do ngành Hải quan thực hiện cũng đạt kết quả ấn tượng với con số ước đạt 370.000 tỷ đồng, bằng 117,46% dự toán, bằng 110,45% chỉ tiêu phấn đấu, tăng 19,2% so với cùng kỳ năm trước. Có được kết quả nổi bật đó là nhờ ngay từ đầu năm, Hải quan Việt Nam đã bám sát chỉ đạo, điều hành kịp thời của Chính phủ và Bộ Tài chính, nhận định, đánh giá đúng tình hình, lượng trước những khó khăn, thách thức và đề ra các giải pháp triển khai nhiệm vụ đúng với diễn biến thực tế với quan điểm kiên quyết không lùi bước trước khó khăn, thách thức, phát huy sáng tạo, nỗ lực vượt qua khó khăn.

Đặc biệt, Tổng cục Hải quan đã chỉ đạo các đơn vị tích cực, chủ động triển khai nhiều biện pháp phòng, chống dịch bệnh hiệu quả vừa đảm bảo công tác quản lý hải quan vừa tạo thuận lợi cho DN, trong đó, tập trung thực hiện tốt cải cách thủ tục hành chính, hiện đại hóa hải quan, ứng dụng công nghệ thông tin vào các khâu nghiệp vụ. Năm 2021, Tổng cục Hải quan cũng tiếp tục dẫn đầu khối tổng cục về chỉ số kết quả cải cách hành chính năm 2020. Đây cũng là năm Tổng cục Hải quan xây dựng kế hoạch và tích cực triển khai thuê dịch vụ CNTT thực hiện Hải quan số, Hải quan thông minh, bước tiến quan trọng để tạo thuận lợi hơn nữa cho cộng đồng DN, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về hải quan, sớm đưa Hải quan Việt Nam hiện đại ngang tầm các nước phát triển trên thế giới.

Cùng với kết quả ấn tượng trong công tác thu ngân sách, trên mặt trận chống buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa... Hải quan Việt Nam tiếp tục thể hiện vai trò quan trọng. Đây cũng là năm Hải quan Việt Nam đã chủ trì, phối hợp triệt phá hàng trăm vụ vận chuyển trái phép chất ma túy, trong đó có những chuyên án lớn; liên tiếp phát hiện, xử lý một số vụ việc buôn lậu vật tư y tế phòng chống dịch, thuốc tân dược điều trị Covid -19… Kết quả ấn tượng này thể hiện bước trưởng thành của lực lượng Hải quan trên mặt trận chống buôn lậu cũng như quyết tâm “tích cực, chủ động trong phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả”, đấu tranh trực tiếp, kiên quyết, không khoan nhượng với tội phạm buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới.

Năm 2022 còn không ít khó khăn, thách thức, nhưng với bề dày truyền thống, thành tích, với sự đoàn kết, nhất trí, nỗ lực, phấn đấu của toàn lực lượng, tôi tin tưởng Hải quan Việt Nam sẽ hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ năm 2022 và những năm tiếp theo.

Công cuộc cải cách hành chính của ngành Tài chính đã diễn ra mạnh mẽ, đặc biệt là trong chuyển đổi số, được Chính phủ, các bộ, ngành và DN ghi nhận. Theo Bộ trưởng, trong thời gian tới, công tác cải cách thủ tục hành chính, chuyển đối số trong lĩnh vực Hải quan cần được triển khai như thế nào để nâng cao chất lượng phục vụ, đáp ứng được kỳ vọng của người dân và DN, qua đó góp phần quan trọng cho tiến trình phục hồi nền kinh tế?

Thực hiện Nghị quyết đại hội XIII của Đảng, bám sát chỉ đạo điều hành của Chính phủ với mục tiêu vừa đảm bảo triển khai quyết liệt các biện pháp chống dịch Covid-19, vừa tích cực hỗ trợ khơi thông hoạt động XK, NK trong năm 2021, Bộ Tài chính đã chỉ đạo các đơn vị Hải quan tích cực, chủ động triển khai nhiều biện pháp đảm bảo công tác quản lý hải quan, tạo thuận lợi cho DN, trong đó tập trung tăng cường cải cách hành chính, hiện đại hóa, ứng dụng công nghệ thông tin vào các khâu nghiệp vụ, đẩy mạnh đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại, tăng cường kỷ luật, kỷ cương. Nổi bật là tổng kim ngạch XNK hàng hóa của Việt Nam đã cán mốc 600 tỷ USD, góp phần cân đối cán cân thanh toán, ổn định kinh tế vĩ mô, tỷ giá và kiểm soát lạm phát.

Năm 2022, kinh tế thế giới đứng trước những khó khăn và thuận lợi đan xen, nền kinh tế toàn cầu được dự báo tiếp tục phục hồi nhưng còn tiềm ẩn nhiều rủi ro, thách thức. Cạnh tranh chiến lược, căng thẳng thương mại giữa các nước lớn vẫn diễn biến phức tạp. Thiên tai, dịch bệnh ngày càng gia tăng về cả tác động và cường độ… Tác động của CMCN lần thứ tư vừa là thời cơ, vừa là thách thức cho các quốc gia trên thế giới. Tiếp tục chủ trương “Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19”, bảo vệ tối đa sức khỏe, tính mạng của nhân dân cùng với tập trung tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, kinh doanh, tận dụng mọi cơ hội để thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, Bộ Tài chính luôn xác định cải cách hành chính là nhiệm vụ trọng tâm, cần được thực hiện thường xuyên với các giải pháp đồng bộ, lấy sự hài lòng của người dân và DN làm mục tiêu phục vụ.

Thứ nhất, về cải cách thủ tục hành chính hải quan, tiếp tục rà soát sửa đổi, bổ sung toàn diện hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật hải quan. Theo đó, tập trung xây dựng, hoàn thiện dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 08/2015/NĐ-CP và Nghị định số 59/2018/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Hải quan về thủ tục hải quan, kiểm tra, giám sát hải quan; dự thảo Nghị định quy định về cơ chế quản lý, phương thức, trình tự, thủ tục kiểm tra chất lượng và kiểm tra an toàn thực phẩm đối với hàng hóa NK; dự thảo Nghị định quy định quản lý hải quan đối với hàng hóa NK giao dịch qua thương mại điện tử; dự thảo Nghị định quy định thực hiện kết nối và chia sẻ thông tin trong lĩnh vực XK, NK, xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh hàng hóa, người và phương tiện vận tải theo cơ chế một cửa quốc gia; dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung Thông tư số 38/2015/TT-BTC về thủ tục hải quan, kiểm tra, giám sát hải quan; dự thảo Thông tư thay thế Thông tư 38/2018/TT-BTC và Thông tư số 62/2019/TT-BTC về xác định xuất xứ hàng hóa XK, NK… Trong đó tập trung rà soát sửa đổi các quy trình, thủ tục hải quan theo hướng cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, yêu cầu, điều kiện kinh doanh; đẩy mạnh phân cấp giải quyết thủ tục hành chính; giải quyết triệt để các vướng mắc phát sinh; áp dụng các chuẩn mực quản lý hải quan hiện đại; tối ưu hóa quy trình giải quyết thủ tục hành chính; ứng dụng triệt để công nghệ thông tin trong quản lý và giải quyết thủ tục hải quan, tạo nền tảng cho xây dựng Hải quan số, Hải quan thông minh; giảm thời gian thông quan và chi phí kinh doanh, tạo thuận lợi tối đa cho DN trong bối cảnh đại dịch bệnh Covid-19.

Cùng với đó, đẩy mạnh hoạt động kiểm soát thủ tục hành chính nhất là hoạt động đánh giá tác động của thủ tục hành chính tại các dự thảo văn bản quy phạm pháp luật để bảo đảm thủ tục hành chính được ban hành là cần thiết, hợp pháp, hợp lý; tổ chức thực hiện hiệu quả thủ tục hành chính theo yêu cầu của cá nhân, tổ chức, DN theo quy định của pháp luật; tăng cường tính công khai, minh bạch trong giải quyết thủ tục hải quan; tiếp nhận, giải quyết kịp thời các phản ánh, kiến nghị của DN về thủ tục hành chính; đẩy mạnh kiểm soát việc thực hiện thủ tục hải quan để bảo đảm mục đích của quy định thủ tục đạt hiệu quả cao nhất trên thực tế.

Đồng thời, tinh giản bộ máy tổ chức Hải quan tại các cấp hướng tới xây dựng mô hình Hải quan tập trung, phù hợp với địa bàn quản lý và yêu cầu công việc, giảm bớt các khâu trung gian, hạn chế sự chồng chéo, tăng cường đào tạo nâng cao năng lực công chức Hải quan; tăng cường hợp tác quốc tế, phối hợp trao đổi thông tin để tiếp cận với mô hình quản lý của một số nước tiên tiến… nhằm đáp ứng yêu cầu cải cách, thực hiện thủ tục hải quan nhanh gọn, hiệu lực, hiệu quả.

Thứ hai, về chuyển đổi số trong lĩnh vực hải quan, tiếp tục quán triệt tuyên truyền nâng cao nhận thức về chuyển đổi số cho cán bộ, công chức Hải quan. Đẩy mạnh đào tạo nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu triển khai Hải quan số, chuyển đổi số và yêu cầu ứng dụng công nghệ thông tin. Thực hiện mạnh mẽ chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ của Cách mạng Công nghiệp 4.0 trong quản lý nhà nước về hải quan. Triển khai thành công tái thiết kế tổng thể hệ thống công nghệ thông tin ngành Hải quan trên cơ sở ứng dụng những thành tựu mới nhất về công nghệ, phù hợp với chuẩn mực quốc tế tiên tiến, hướng tới Hải quan số, đáp ứng yêu cầu quản trị thông minh. Xây dựng và phát triển cơ sở dữ liệu tập trung đáp ứng chỉ đạo điều hành xử lý nghiệp vụ phục vụ triển khai Hải quan thông minh hiệu quả; phục vụ kết nối, tích hợp, chia sẻ dữ liệu với một số đơn vị trong và ngoài ngành Tài chính.

Cùng với đó, hoàn thiện Cơ chế một cửa quốc gia, Cơ chế một cửa ASEAN. Nâng cao về chất và mở rộng về lượng trong triển khai Cơ chế một cửa quốc gia, Cơ chế một cửa ASEAN và tạo thuận lợi thương mại, trong đó tập trung hoàn thiện hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến Cơ chế một cửa quốc gia, Cơ chế một cửa ASEAN, phát triển hệ thống công nghệ thông tin đáp ứng yêu cầu kết nối, trao đổi, chia sẻ thông tin thực hiện các cam kết quốc tế theo quy định tại các hiệp định thương mại tự do và các hiệp định mà Việt Nam ký kết theo đúng lộ trình, đồng thời cung cấp nền tảng cung cấp dịch vụ trao đổi thông tin giữa DN và DN trong dây chuyền cung ứng thương mại quốc tế và các dịch vụ khác như thanh toán, nộp lệ phí...

Đồng thời, tập trung nâng cao chất lượng dịch vụ công trực tuyến cho người dân, DN và các bên liên quan đáp ứng yêu cầu quản lý và thực hiện thủ tục hải quan của người dân, DN thông qua các API; cung cấp dịch vụ công trực tuyến và cung cấp thông tin trên Cổng thông tin điện tử Hải quan phục vụ người dân và DN trong quá trình làm thủ tục hải quan trên nền tảng ứng dụng di động, trong đó đảm bảo cung cấp ít nhất 80% dịch vụ công trực tuyến mức độ 4. Phát triển hệ thống quản lý nội ngành hiệu quả thông qua việc điện tử hóa tối đa các quy trình thủ tục quản lý nội ngành, xây dựng môi trường làm việc Hải quan điện tử, phi giấy từ theo định hướng Chính phủ điện tử. Đảm bảo an ninh thông tin đối với các hệ thống công nghệ thông tin của ngành Hải quan.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dự và chỉ đạo Hội nghị Tổng kết năm 2021, triển khai nhiệm vụ năm 2022 của ngành Tài chính.

Bước sang năm 2022, xin Bộ trưởng cho biết nhận định của Bộ trưởng về tình hình tài chính – NSNN cũng như dư địa tăng trưởng của tài chính – NSNN? Những giải pháp đột phá, trọng tâm nào trong công tác điều hành tài chính – ngân sách sẽ được ngành Tài chính ưu tiên chỉ đạo trong năm tới, thưa Bộ trưởng?

Năm 2021, trong bối cảnh đất nước gặp nhiều khó khăn, thách thức mới, đặc biệt là diễn biến phức tạp của đại dịch Covid-19 nhưng dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo điều hành quyết liệt của Chính phủ, các cấp, các ngành, các địa phương; sự đồng tình, ủng hộ, chia sẻ, tham gia tích cực của các tầng lớp nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp, tăng trưởng kinh tế đạt 2,58%, các cân đối lớn được đảm bảo, trong đó nhiệm vụ thu, chi NSNN của ngành Tài chính cũng đạt và vượt mục tiêu đề ra.

Sang năm 2022, kinh tế thế giới và Việt Nam được kỳ vọng phục hồi hơn so với năm 2021 khi các nước từng bước mở cửa nền kinh tế, chương trình phân phối, tiêm chủng vắc xin ngừa Covid-19 mang lại hiệu quả, giúp các hoạt động thu hút đầu tư FDI, xuất nhập khẩu hàng hoá của Việt Nam thuận lợi hơn và mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm 2022 được Chính phủ đề ra là 6%-6,5%. Tuy nhiên, năm 2022, ngành Tài chính nhận diện những khó khăn của nền kinh tế Việt Nam sẽ tiếp tục kéo dài do ảnh hưởng của dịch Covid-19 với những biến thể mới, phức tạp. Kinh tế toàn cầu vẫn còn nhiều rủi ro như lạm phát tăng cao, khủng hoảng năng lượng, bất ổn vĩ mô từ kinh tế Trung Quốc, bong bóng tài sản, xu hướng thắt chặt chính sách tiền tệ tại Hoa Kỳ và các quốc gia khác… sẽ tác động đến kinh tế Việt Nam. Do đó, việc phục hồi và phát triển kinh tế là nhiệm vụ hết sức quan trọng cần sự phối hợp của nhiều bộ, ngành nhằm tháo gỡ các vướng mắc về cơ chế, chính sách và đưa ra các biện pháp hỗ trợ cho DN, người dân.

Trong năm 2022, Bộ Tài chính đặt ra mục tiêu hoàn thành tốt các nhiệm vụ được Đảng, Quốc hội và Chính phủ giao với trọng tâm huy động, phân bổ các nguồn lực cho phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội. Theo đó, Bộ Tài chính sẽ tập trung thực hiện các nhiệm vụ sau: Tập trung xây dựng, hoàn thiện thể chế, chính sách tài chính - NSNN; sắp xếp tổ chức bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực hiệu quả; đẩy mạnh cải cách hành chính; đẩy nhanh xây dựng chính phủ số. Tiếp tục nghiên cứu, đề xuất, triển khai kịp thời các chính sách thu, chi ngân sách hỗ trợ cho các đối tượng chịu tác động nặng nề của dịch Covid-19, tạo động lực mới cho quá trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội.

Cùng với đó, tổ chức điều hành chi NSNN năm 2022 theo dự toán, chặt chẽ, tiết kiệm, hiệu quả, dành nguồn lực cho phòng, chống dịch Covid-19, hỗ trợ phục hồi kinh tế và dự phòng cho những trường hợp bất khả kháng, thiên tai, dịch bệnh... phát sinh. Quản lý chặt chẽ bội chi NSNN; kiểm soát chặt chẽ nợ công, các nghĩa vụ nợ dự phòng của NSNN, nợ của chính quyền địa phương; đảm bảo mức vay nợ trong hạn mức được duyệt, kiểm soát các chỉ tiêu an toàn nợ công trong phạm vi ngưỡng, trần theo quy định.

Bên cạnh đó, phát triển bền vững, vận hành an toàn, thông suốt thị trường tài chính và dịch vụ tài chính; Thực hiện quản lý giá theo nguyên tắc thị trường, thúc đẩy cạnh tranh bình đẳng giữa các thành phần kinh tế, nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực, ổn định các cân đối lớn, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế; Đẩy mạnh tái cấu trúc, cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại DN; nâng cao hiệu quả hoạt động của các tập đoàn, tổng công ty nhà nước; Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát và công khai, minh bạch trong quản lý thu, chi NSNN, tài sản công, đất đai, tài nguyên; Tích cực, chủ động hội nhập tài chính quốc tế, nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại.

Trong dài hạn, để đảm bảo chính sách tài chính luôn đi trước một bước, góp phần khai thông và sử dụng hiệu quả các nguồn lực tài chính phục vụ công cuộc phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, xin Bộ trưởng cho biết những định hướng chính sách lớn sẽ được ngành Tài chính thực hiện trong giai đoạn sắp tới?

Trong năm 2021, Bộ Tài chính đã tiến hành đánh giá việc thực hiện Chiến lược tài chính (CLTC) đến năm 2020 và các chiến lược ngành. Đồng thời, đã xây dựng để trình Thủ tướng Chính phủ ban hành CLTC giai đoạn 2021-2030 và các chiến lược ngành bao gồm các lĩnh vực Thuế, Hải quan, Kho bạc, Nợ công, Dự trữ, Chứng khoán, Bảo hiểm, Kế toán - kiểm toán giai đoạn 2021-2030 và các chiến lược ngành đã cụ thể hóa các mục tiêu, nhiệm vụ của Chiến lược phát triển kinh tế-xã hội 10 năm 2021-2030, Kế hoạch tài chính quốc gia và vay, trả nợ công 5 năm 2021-2025, hướng tới xây dựng nền tài chính quốc gia phát triển bền vững, hiện đại và hội nhập, góp phần thúc đẩy tăng trưởng, tăng cường khả năng chống chịu của nền kinh tế, bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô và an ninh tài chính quốc gia.

Theo đó, trong giai đoạn tới, Bộ Tài chính sẽ tập trung thực hiện các định hướng, chính sách lớn như sau: Một là, nghiên cứu hoàn thiện chính sách về thu NSNN, động viên hợp lý nguồn lực phục vụ các mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội. Mở rộng cơ sở thu, nuôi dưỡng và chống xói mòn nguồn thu. Tập trung nghiên cứu, sửa đổi một số luật thuế, nhất là thuế GTGT, thuế TTĐB, thuế TNDN. Hạn chế tối đa việc lồng ghép chính sách xã hội trong pháp luật về thuế, tiếp tục triển khai cải cách thủ tục hành chính về thuế, đẩy mạnh điện tử hóa quản lý thuế.

Hai là, nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Luật NSNN nhằm bảo đảm vai trò chủ đạo của NSTƯ, tăng cường tính chủ động của NSĐP và nâng cao hiệu quả quản lý, phân bổ sử dụng NSNN. Tiếp tục cơ cấu lại chi NSNN theo hướng bền vững, hỗ trợ phục hồi tăng trưởng. Ưu tiên dành nguồn thực hiện các chính sách an sinh xã hội, bảo đảm các nhiệm vụ về an ninh, quốc phòng. Đẩy mạnh cơ cấu lại chi đầu tư công, tập trung tháo gỡ các nút thắt, các ưu tiên chiến lược. Nâng cao hiệu lực, hiệu quả phân bổ, giải ngân vốn đầu tư công, tránh thất thoát, lãng phí, phát huy vai trò đầu tư công làm vốn mồi để thu hút các nguồn lực xã hội.

Ba là, hoàn thiện đồng bộ khung pháp lý về cơ chế tự chủ, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập, trên cơ sở tính đúng tính đủ giá dịch vụ sự nghiệp công theo lộ trình. Tiếp tục hoàn thiện cơ chế cho phép cổ phần hóa đối với đơn vị sự nghiệp công lập đủ điều kiện, gắn với giải quyết tốt các vấn đề xã hội. Sửa đổi, bổ sung các cơ chế, chính sách để thu hút các nguồn lực ngoài NSNN tham gia cung cấp dịch vụ công và đảm bảo quyền lợi của người sử dụng dịch vụ công.

Bốn là, đẩy mạnh phát triển các thị trường tài chính, chứng khoán ổn định, cấu trúc hoàn chỉnh, đồng bộ về các yếu tố cung - cầu, tiếp tục thực hiện mở cửa thị trường tài chính một cách hiệu quả, phù hợp với cam kết quốc tế; chủ động tham gia thị trường tài chính quốc tế.

Năm là, chú trọng cải cách hành chính, xây dựng môi trường kinh doanh thuận lợi, cạnh tranh, minh bạch, đặc biệt là trong lĩnh vực thuế, hải quan, kho bạc nhà nước. Tăng cường ứng dụng CNTT, xây dựng nền tài chính số phù hợp với phát triển Chính phủ số, tăng tính công khai, minh bạch, giảm tối đa chi phí cho người dân và DN.

Trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!