Luật Kinh doanh bảo hiểm: Nền tảng phát triển bền vững thị trường bảo hiểm Việt Nam

	Luật Kinh doanh bảo hiểm: Tạo môi trường pháp lý thông thoáng để thu hút nhà đầu tư trong và ngoài nước
	Quản chặt hơn hoạt động đầu tư kinh doanh của doanh nghiệp bảo hiểm

Thị trường bảo hiểm có sự tăng trưởng đáng kể và góp phần ổn định chính sách kinh tế vĩ mô. Ảnh: ST

Phát triển hết tiềm năng của thị trường

Theo ông Nguyễn Quang Huyền, Phó Cục trưởng Cục quản lý, giám sát bảo hiểm (Bộ Tài chính) bảo hiểm hiện là kênh huy động vốn quan trọng của nền kinh tế. Trước đây, cơ quan quản lý dự báo đến năm 2020, tổng vốn đầu tư trở lại nền kinh tế của ngành bảo hiểm ước đạt 200.000 tỷ đồng, nhưng thực tế, đến hết tháng 8/2022, các doanh nghiệp bảo hiểm đã đầu tư trở lại nền kinh tế hơn 645.800 tỷ đồng. Điều này cho thấy thị trường bảo hiểm có sự tăng trưởng đáng kể và góp phần ổn định chính sách kinh tế vĩ mô, kiềm chế lạm phát, tăng tích lũy cho nền kinh tế.

Chiến lược phát triển thị trường bảo hiểm đến năm 2030 đã đặt ra mục tiêu doanh thu ngành bảo hiểm tăng trưởng bình quân giai đoạn 2021-2025 là 15%/năm; đến năm 2025, quy mô đạt 3%-3,3% GDP; tăng trưởng bình quân giai đoạn 2026-2030 là 10%/năm; đến năm 2030 quy mô đạt 3,3% - 3,5% GDP. Cùng với đó, đến năm 2025 có 15% dân số tham gia bảo hiểm nhân thọ; đến năm 2030 có 18% dân số tham gia bảo hiểm nhân thọ. Tốc độ tăng trưởng bình quân về tổng tài sản, tổng số tiền đầu tư, tổng dự phòng nghiệp vụ, tổng nguồn vốn chủ sở hữu tăng bình quân 15%/năm giai đoạn 2021-2025 và 10%/năm giai đoạn 2026-2030.

Để đạt được mục tiêu này, ngày 16/6/2022, tại kỳ họp thứ ba Quốc hội khóa XV đã thông qua Luật Kinh doanh bảo hiểm (Luật số 08/2022/QH15), có hiệu lực từ ngày 1/1/2023. Luật Kinh doanh bảo hiểm được ban hành sẽ có tác động đến thị trường bảo hiểm, tạo nền tảng phát triển bền vững thị trường bảo hiểm Việt Nam để thực hiện các mục tiêu tại Chiến lược phát triển thị trường bảo hiểm đến năm 2030, bởi lẽ những quy định tại Luật đã nâng cao chất lượng, sản phẩm dịch vụ bảo hiểm; đáp ứng ứng nhu cầu về sản phẩm bảo hiểm linh hoạt, đa dạng và toàn diện của tổ chức, cá nhân. Luật Kinh doanh bảo hiểm đã cho phép doanh nghiệp bảo hiểm chủ động hơn trong thiết kế, xây dựng và triển khai sản phẩm bảo hiểm. Doanh nghiệp bảo hiểm chỉ phải đăng ký với Bộ Tài chính phương pháp, cơ sở tính phí bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm sức khỏe, bảo hiểm xe cơ giới (trừ bảo hiểm bắt buộc) thay vì phải được Bộ Tài chính phê chuẩn quy tắc, điều khoản, biểu phí sản phẩm bảo hiểm như trước đây.

Ngoài ra, Luật Kinh doanh bảo hiểm đã có các quy định nhằm hạn chế cạnh tranh không lành mạnh như cấm đe dọa, cưỡng ép giao kết hợp đồng bảo hiểm, bổ sung quy định về điều kiện hoạt động, nguyên tắc hoạt động của đại lý bảo hiểm, nguyên tắc hoạt động môi giới bảo hiểm để nhằm chuẩn hoá hoạt động phân phối bảo hiểm...

Bên cạnh đó, nhằm đáp ứng yêu cầu của việc đổi mới mô hình quản lý giám sát theo hướng hiện đại, đáp ứng theo các chuẩn mực quốc tế, Luật Kinh doanh bảo hiểm đã bổ sung quy định đổi mới quản lý tài chính doanh nghiệp bảo hiểm bao gồm yêu cầu doanh nghiệp bảo hiểm tự xác định vốn trên cơ sở rủi ro và doanh nghiệp bảo hiểm phải duy trì vốn thực có cao hơn so với vốn trên cơ sở rủi ro theo quy định của Bộ Tài chính; bổ sung các quy định về chuẩn hóa cơ cấu tổ chức của doanh nghiệp bảo hiểm, người quản lý, người giám sát; yêu cầu doanh nghiệp xây dựng và thực hiện quản trị rủi ro, kiểm tra, kiểm soát nội bộ, quản trị tài chính; tăng cường công khai thông tin....

Cũng theo Bộ Tài chính, nếu như trước đây, các quy định về công khai, minh bạch thông tin chưa đầy đủ, còn thiếu các thông tin mang tính cập nhật hoặc thông tin về các tình huống có thể ảnh hưởng đến quyền lợi của khách hàng, thông tin nhằm đáp ứng các yêu cầu về phòng, chống rửa tiền theo khuyến cáo của Nhóm châu Á - Thái Bình Dương về phòng chống rửa tiền (APG), thì nay Luật Kinh doanh bảo hiểm đã hoàn thiện các quy định về công khai thông tin của doanh nghiệp bảo hiểm nhằm nâng cao tính minh bạch và dễ tiếp cận của thông tin. Theo đó, Luật phân nhóm và yêu cầu doanh nghiệp bảo hiểm công khai thông tin định kỳ, công khai thông tin thường xuyên, công khai thông tin bất thường; quy định về các phương thức công khai thông tin và thời hạn công khai thông tin. Bên cạnh đó, Luật cũng bổ sung quy định về nội dung công khai thông tin nhằm đáp ứng các yêu cầu của APG.

Cân bằng lợi ích giữa các chủ thể

Một trong những điểm đáng chú ý tại Luật Kinh doanh bảo hiểm là bảo vệ quyền lợi của các bên được cân bằng và hợp lý, Luật đã sửa đổi một số quy định về quyền và nghĩa vụ của cả doanh nghiệp bảo hiểm và bên mua bảo hiểm. Thêm vào đó, để đảm bảo tính thống nhất với Bộ luật Dân sự, Luật lần này đã bổ sung các quy định về hủy bỏ hợp đồng bảo hiểm, hợp đồng vô hiệu, đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng. Đặc biệt, Luật đã bãi bỏ quy định về thời hiệu khởi kiện, thời điểm phát sinh trách nhiệm của hợp đồng... Bên cạnh việc bảo vệ quyền lợi và lợi ích của các bên tham gia bảo hiểm, Luật cũng chú trọng đến vai trò của các bên liên quan tham gia vào việc phòng, chống gian lận bảo hiểm.

Trên cơ sở đó, Luật đưa ra những quy định phân loại rõ các loại hợp đồng bảo hiểm tương ứng với các loại hình bảo hiểm và đối tượng được bảo hiểm, quyền lợi được bảo hiểm đối với từng loại hợp đồng bảo hiểm, từ đó nâng cao trách nhiệm của các chủ thể tham gia hợp đồng bảo hiểm trong việc cung cấp thông tin.

Theo ông Nguyễn Quang Huyền, Luật Kinh doanh bảo hiểm đã bổ sung các quy định về nguyên tắc giao kết và thực hiện hợp đồng bảo hiểm, quyền thỏa thuận giao kết nhiều loại hợp đồng bảo hiểm, bổ sung thời gian cân nhắc tham gia bảo hiểm nhân thọ,... Mục đích là bảo đảm quyền tự thỏa thuận giữa các bên trong giao kết hợp đồng bảo hiểm. Về giải quyết tranh chấp, Luật cũng bổ sung quy định về hình thức giải quyết tranh chấp thông qua hòa giải, trọng tài hoặc tòa án.

Bên cạnh đó, lãnh đạo Cục Quản lý giám sát bảo hiểm cũng cho biết, các sửa đổi, bổ sung của Luật sẽ nâng cao yêu cầu về quản lý nhà nước. Cụ thể, Luật đã bổ sung nhiệm vụ, quyền hạn của Bộ Tài chính trong quản lý, giám sát, thanh tra, xử lý vi phạm pháp luật về hoạt động kinh doanh bảo hiểm.

"Luật quy định rõ Bộ Tài chính có trách nhiệm phối hợp với các cơ quan quản lý bảo hiểm nước ngoài trong việc quản lý, giám sát, thanh tra, kiểm tra đối với các chi nhánh của doanh nghiệp bảo hiểm nước ngoài tại Việt Nam đồng thời thiết lập cơ chế chia sẻ thông tin quản lý, giám sát cùng với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và các bộ, ngành khác có liên quan đến hoạt động kinh doanh bảo hiểm“ ông Nguyễn Quang Huyền chia sẻ.