Linh hoạt, nhịp nhàng phối hợp chính sách hỗ trợ tăng trưởng
Để các chính sách tài chính hỗ trợ doanh nghiệp đi đúng hướng | |
LONGFORM: Điều hành chính sách tài khóa linh hoạt, tạo động lực phục hồi, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế |
Sản xuất bóng đèn tại Công ty Cổ phần Bóng đèn Điện Quang. Ảnh: Thanh Vũ/TTXVN |
Đồng bộ hỗ trợ phục hồi kinh tế
Mới đây nhất, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái đã ký ban hành Nghị định 12/2023/NĐ-CP ngày 14/4/2023 của Chính phủ gia hạn thời hạn nộp thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân và tiền thuê đất trong năm 2023. Nghị định có hiệu lực đến hết tháng 12/2023. Ngay sau đó, Chính phủ cũng đã có thông báo đồng ý về nguyên tắc Bộ Tài chính báo cáo Chính phủ để trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cho phép xây dựng, ban hành Nghị quyết của Quốc hội về giảm thuế giá trị gia tăng (GTGT) theo trình tự, thủ tục rút gọn. Nếu được Quốc hội thông qua, thuế GTGT sẽ được giảm 2% đối với tất cả hàng hóa, dịch vụ thuộc đối tượng áp dụng thuế suất 10% đến hết năm 2023.
Chuyên gia kinh tế TS. Cấn Văn Lực: Điều hành chủ động, linh hoạt, thích ứng
Các cơ quan quản lý cần nâng cao hơn nữa hiệu quả trong phối hợp chính sách, đặc biệt giữa chính sách tiền tệ, chính sách tài khóa, chính sách giá cả và các chính sách vĩ mô khác, nhằm đảm bảo thực hiện tốt các cân bằng giữa kiểm soát lạm phát và tăng trưởng, giữa cân đối ngân sách và hỗ trợ doanh nghiệp, người dân. Các bộ, ngành cần tiếp tục điều hành chính sách tiền tệ theo hướng chủ động, linh hoạt, thích ứng và nới lỏng phù hợp, đồng bộ các công cụ nhằm bình ổn tỷ giá, giảm lãi suất, điều hành tăng trưởng tín dụng, cho phép cơ cấu lại nợ ở mức độ phù hợp; phối hợp chặt chẽ, hài hòa với chính sách tài khóa mở rộng có trọng tâm, trọng điểm… nhằm có thêm nguồn lực hỗ trợ người dân, doanh nghiệp, thúc đẩy tăng trưởng. |
Về tiền tệ, cùng với những giải pháp về giảm lãi suất điều hành, khuyến khích ngân hàng giảm lãi suất cho vay, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa ban hành thông tư quy định về việc tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ nhằm hỗ trợ khách hàng gặp khó khăn. Thông tư có hiệu lực đến hết tháng 6/2024, được kỳ vọng giúp doanh nghiệp kéo dài thời gian vay, tạo điều kiện tiếp tục quay vòng vốn và tiếp cận vốn vay mới phục vụ sản xuất kinh doanh, phục vụ đời sống, tiêu dùng, qua đó góp phần phát triển sản xuất, thúc đẩy phát triển kinh tế theo các mục tiêu đề ra của năm 2023 và cả giai đoạn 2021-2025.
Có thể nói, đây đều là những chính sách được các doanh nghiệp rất mong đợi, nhất là trong bối cảnh kinh tế đương đầu nhiều khó khăn như hiện nay. Bởi ngay từ đầu năm 2023, nhận định doanh nghiệp còn chịu nhiều ảnh hưởng tiêu cực, ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng thư ký kiêm Trưởng ban Pháp chế Liên đoàn Công nghiệp và Thương mại Việt Nam (VCCI) đã nhấn mạnh đến những hỗ trợ từ chính sách tài khóa và tiền tệ, trong đó chính sách giảm thuế GTGT là chính sách phát huy hiệu quả cao nhất, đi vào thực tế nhanh nhất. Bởi nếu so sánh với các giải pháp khác, nhất là gói hỗ trợ lãi suất 2% của các ngân hàng thương mại còn triển khai chậm, doanh nghiệp khó thụ hưởng, thì chính sách về thuế được thực hiện rất nhanh, tác động trực tiếp.
Thực tế là nhiều năm qua, chính sách tài khóa và tiền tệ đã có sự phối hợp tương đối đồng bộ, giúp kiểm soát lạm phát, giữ ổn định tỷ giá, cung cấp tín dụng phù hợp cho nền kinh tế… Điều này có được là nhờ việc xuyên suốt các chỉ đạo của Chính phủ tới Bộ Tài chính và NHNN là phải phối hợp chặt chẽ, đồng bộ giữa chính sách tiền tệ với chính sách tài khóa và các chính sách khác, góp phần giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, ổn định thị trường tiền tệ, ngoại hối, thúc đẩy tăng trưởng.
Mới đây, tại Nghị quyết số 58/NQ-CP ngày 21/4/2023 về một số chính sách, giải pháp trọng tâm hỗ trợ doanh nghiệp chủ động thích ứng, phục hồi nhanh và phát triển bền vững đến năm 2025, Chính phủ cũng đã yêu cầu Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan tiếp tục đẩy mạnh công tác dự báo, phối hợp hiệu quả giữa chính sách tiền tệ, tài khoá với các chính sách vĩ mô khác và cân đối nguồn ngân sách Trung ương hỗ trợ một số đối tượng chịu ảnh hưởng nặng nề của giá xăng dầu như hỗ trợ ngư dân bám biển, hỗ trợ doanh nghiệp vận tải, người thu nhập thấp theo quy định. Nghị quyết cũng yêu cầu Bộ Tài chính tiếp tục triển khai các giải pháp hỗ trợ về thuế, phí, lệ phí và tiền thuê đất; rà soát trình Chính phủ điều chỉnh mức thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu đối với nguyên vật liệu đầu vào phục vụ sản xuất nhằm hỗ trợ sản xuất kinh doanh trong nước…
Đánh giá đúng tác động, điều hành đúng đắn
Mặc dù nhận được nhiều nhận xét tích cực cho sự phối hợp đồng bộ này, nhưng theo các chuyên gia, bối cảnh mới và liên tục biến động đòi hỏi chính sách tài khóa và tiền tệ phải có sự thay đổi phù hợp, cũng như có giải pháp để phối hợp thêm hiệu quả.
Hiện thị trường trong nước và thế giới vẫn đang đối mặt với hàng loạt thách thức liên quan đến tài chính như sự đổ vỡ của một số ngân hàng tại Mỹ, Thụy Sỹ làm tăng rủi ro thị trường tài chính - ngân hàng toàn cầu, rủi ro nợ xấu và vỡ nợ trên thế giới gia tăng; giá cả, lạm phát toàn cầu còn ở mức cao làm suy giảm nhu cầu tiêu dùng, ảnh hưởng mạnh đến xuất khẩu… Chuyên gia kinh tế TS. Võ Trí Thành nhận định, trong phối hợp chính sách thì chính sách tài khóa nên là “trụ cột”, do dư địa tài khóa ngân sách của Việt Nam tương đối tốt, thâm hụt ngân sách và tỷ lệ nợ công ở mức khả quan nên đã giảm áp lực về lạm phát, tuy nhiên việc thực hiện chính sách cần gắn với đầu tư trung hạn, để đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công hiệu quả.
Cùng với những giải pháp mang tính căn cơ nêu trên, việc hóa giải những vấn đề tiêu cực trong thị trường tài chính cũng rất cần thiết. Đó là việc xử lý hiệu quả những vướng mắc còn tồn tại trong các thị trường tài sản như bất động sản, chứng khoán, đặc biệt là trái phiếu doanh nghiệp. Hiện Bộ Tài chính và cả NHNN đều đã và đang tiến hành sửa đổi những quy định liên quan đến quản lý thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Thông tư 03/2023/TT-NHNN quy định ngưng hiệu lực thi hành khoản 11 Điều 4 Thông tư số 16/2021/TT-NHNN ngày 10/11/2021 quy định việc tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài mua, bán trái phiếu doanh nghiệp vừa được ban hành, theo đó đã mở đường cho tổ chức tín dụng tham gia mua trái phiếu doanh nghiệp, phần nào giảm áp lực đáo hạn trong năm 2023.
Nhìn chung, chính sách nào cũng cần sự phối hợp hài hòa, đảm bảo tính ổn định, khả năng tiên lượng và linh hoạt trước mọi biến động. PGS.TS. Lê Xuân Trường, Trưởng Khoa Thuế và Hải quan (Học viện Tài chính) cho rằng, khi điều chỉnh chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ cần nghiên cứu, xem xét kỹ lưỡng các điều kiện thực tiễn và đánh giá tác động đến các bên liên quan, đồng thời phải có tính toán ngắn hạn và dài hạn để cân bằng trong bối cảnh vĩ mô. “Chính sách tài khóa và tiền tệ đúng đắn có thể dẫn dắt nền kinh tế vượt qua khó khăn; ngược lại, chính sách không phù hợp sẽ làm chậm quá trình tăng trưởng”, PGS.TS. Lê Xuân Trường nhấn mạnh.
Chính sách tiền tệ cần phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa GS.TS. Tô Trung Thành, Trưởng Phòng Quản lý khoa học và nghiên cứu giảng dạy tại Khoa Kinh tế học, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân cho rằng, trước sức ép lớn từ chính sách tiền tệ trên thế giới, chính sách tiền tệ và chính sách tài khóa trong nước cũng chịu nhiều ảnh hưởng.
Theo ông, tăng trưởng kinh tế vĩ mô đang và sẽ phải đối mặt với những vấn đề gì? Mới đây, trường Đại học Kinh tế Quốc dân đã công bố ấn phẩm thường niên “Kinh tế Việt Nam năm 2022 và triển vọng năm 2023: Ổn định và phát triển thị trường bất động sản”. Nghiên cứu từ ấn phẩm cho thấy, những diễn biến kinh tế thế giới năm 2022 và những tháng đầu năm 2023 đã tác động mạnh mẽ đến kinh tế Việt Nam. Mặc dù kinh tế Việt Nam phục hồi nhanh nhưng chất lượng tăng trưởng của nền kinh tế còn thấp, thể hiện ở năng suất và chất lượng lao động còn thấp, đóng góp của kinh tế số và mức độ đổi mới sáng tạo còn khiêm tốn, hiệu quả môi trường của tăng trưởng đang ở mức báo động. Khu vực doanh nghiệp cũng đang gặp nhiều khó khăn, tiềm lực tài chính cũng như quy mô còn rất nhỏ bé. Hiện doanh nghiệp gặp khó, đơn hàng giảm sút do nhu cầu tiêu dùng và đầu tư suy giảm trên toàn cầu; chi phí đầu vào gia tăng, những biến động trên thị trường năng lượng làm tăng sức ép về chi phí đối với các doanh nghiệp; biến động trên thị trường bất động sản ảnh hưởng đến niềm tin của các nhà đầu tư khiến kênh huy động trái phiếu trở nên khó khăn cho các doanh nghiệp nói chung... Đâu sẽ là động lực tăng trưởng cho kinh tế Việt Nam trước những vấn đề trên, thưa ông? Hiện đầu tư công vẫn là trụ cột tăng trưởng chính. Đầu tư công đang được quyết liệt đẩy mạnh và sẽ tiếp tục được đẩy mạnh trong năm 2023, đóng góp lớn vào đầu tư xã hội. Đầu tư công cũng bổ trợ cho khu vực tư nhân – khu vực này còn khó khăn trong mô hình tăng trưởng còn phụ thuộc lớn vào đầu tư và tín dụng. Vấn đề là làm thế nào để giải ngân đầu tư công hiệu quả hơn, nên cần những giải pháp tháo gỡ về thủ tục, giải phóng mặt bằng… cũng như tăng cường trách nhiệm người đứng đầu. Về dài hạn, việc đẩy nhanh giải ngân đầu tư công cần sự phối hợp đồng bộ, liên thông giữa hệ thống các luật về xây dựng, đấu thầu, đầu tư công… Ngoài ra, kinh tế Việt Nam còn có động lực đến từ các yếu tố cơ bản có triển vọng tốt, như ngành công nghiệp chế biến, chế tạo – chiếm tỷ trọng khoảng 25% GDP – đang có sức bật trở lại, với sự hỗ trợ của khu vực FDI; sự khôi phục của ngành dịch vụ du lịch và lưu trú cùng hiệu quả từ các chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội. Mới đây, chính sách hỗ trợ gia hạn về thuế, tiền thuê đấy đã được ban hành, cùng với đó là dự kiến tiếp tục giảm thuế GTGT, đây đều là những chính sách quan trọng giúp hỗ trợ và tăng động lực cho các doanh nghiệp phục hồi và phát triển. Có thể thấy, những vấn đề nêu trên không mới, diễn biến từ năm này sang năm khác, nên theo ông, đâu sẽ là những thay đổi cần chú ý? Trước sức ép lớn từ chính sách tiền tệ trên thế giới, chính sách tiền tệ và chính sách tài khóa trong nước cũng chịu nhiều ảnh hưởng. Nghiên cứu của chúng tôi đã chỉ ra “bộ ba bất khả thi” gồm: ổn định tỷ giá, tự do lưu chuyển vốn và tính độc lập của chính sách tiền tệ. Với nền kinh tế có độ mở lớn cả về thương mại và tài chính như hiện nay, Việt Nam cần lựa chọn ưu tiên chính sách tiền tệ độc lập là mục tiêu quan trọng nhất. Chính sách tiền tệ của Việt Nam là chính sách đa mục tiêu, vừa thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, vừa kiểm soát giá cả, lạm phát, ổn định đồng tiền. Vì thế, trong dài hạn, khi theo đuổi chính sách lạm phát mục tiêu thì Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cần chuyển sang cơ chế quản lý tỷ giá linh hoạt hơn. Tuy nhiên, trong ngắn hạn, khi khó có thể thả nổi tỷ giá, việc điều hành tỷ giá cần được cân nhắc kỹ lưỡng, bám sát diễn biến quan hệ cung - cầu ngoại tệ trên thị trường, tránh những cú sốc trong bối cảnh các nền tảng vĩ mô chưa thực sự ổn định. Tháng 3 vừa qua, NHNN đã 2 lần giảm lãi suất điều hành để hỗ trợ nền kinh tế, nhưng nếu thời gian tới tiếp tục có những tác động lớn từ nền kinh tế thế giới thì chính sách tiền tệ lại phải giữ ổn định tỷ giá, tăng lãi suất nên không độc lập để hỗ trợ kinh tế. Vì thế, NHNN cần lựa chọn một mô hình “trung dung”, chấp nhận ổn định tỷ giá ở một mức độ nhất định, gia tăng mạnh dự trữ ngoại hối đi kèm với các biện pháp trung hòa có hiệu lực mạnh và chấp nhận được các chi phí phát sinh và mấu chốt là phải lựa chọn cách thức kiểm soát vốn hiệu quả. Ngoài ra, chính sách tiền tệ cần phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa, đó là tăng cường khả năng tiếp cận vốn tín dụng cũng như tháo gỡ những khó khăn cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp và thị trường chứng khoán để mở ra các kênh huy động vốn, tăng niềm tin của doanh nghiệp vào các thị trường vốn. Đồng thời, cơ quan quản lý nên cân nhắc dừng gói hỗ trợ lãi suất 2% qua hệ thống ngân hàng, chuyển nguồn lực ngân sách sang các gói hỗ trợ khác. Chính sách tài khóa thời gian tới cần chi tiêu đúng trọng tâm, tiết kiệm. Trong quá trình thực thi chính sách, các chính sách hỗ trợ cần tăng cường hơn nữa và minh bạch, giảm thiểu những phiền hà về thủ tục và quy trình tiếp cận các gói hỗ trợ. Cùng với những giải pháp về tiền tệ - tài khóa, nền kinh tế cần thực hiện những cải thiện nào, thưa ông? Để nền kinh tế phục hồi và phát triển bền vững thì đổi mới thể chế vẫn là quan trọng nhất, đây là giải pháp mang tính dài hạn, đảm bảo cho những rủi ro trong tương lai. Nền kinh tế phải tạo được nền tảng thì mới phản ứng tích cực trước những cú sốc từ kinh tế thế giới. Do đó, đổi mới thể chế ở đây là phải xây dựng Chính phủ kiến tạo, kiên trì cải thiện môi trường kinh doanh thông thoáng và bình đẳng, đảm bảo lợi ích của các nhà đầu tư và doanh nghiệp. Thể chế tốt cũng sẽ góp phần giảm chi phí cho doanh nghiệp, khôi phục niềm tin cho doanh nghiệp trước những biến động của thị trường. Xin cảm ơn ông! Hương Dịu (thực hiện) |
Tin liên quan
Nhiều nền tảng và động lực cho kinh tế tăng trưởng mạnh mẽ
14:19 | 01/11/2024 Kinh tế
9 tháng đầu năm, thị trường nước ngoài đóng góp gần 8.350 tỷ đồng cho Vinamilk
16:46 | 31/10/2024 Doanh nghiệp - Doanh nhân
Lao động rời phố, về quê
07:51 | 29/10/2024 Người quan sát
Chính sách về thuỷ sản chưa sát thực tế, lo doanh nghiệp xuất khẩu bế tắc
20:15 | 04/11/2024 Kinh tế
Đại biểu Quốc hội đề nghị gỡ khó cho điều nhập khẩu, cải thiện hạ tầng cho xuất khẩu
16:23 | 04/11/2024 Kinh tế
Giá căn hộ chung tại Hà Nội tiếp tục tăng ở cả dự án mới và cũ
15:30 | 04/11/2024 Kinh tế
Xuất nhập khẩu 10 tháng đạt gần 650 tỷ USD
15:29 | 04/11/2024 Xuất nhập khẩu
Xuất khẩu nông sản đòi hỏi sự linh hoạt của doanh nghiệp
08:43 | 04/11/2024 Kinh tế
The Trinity Forum 2024: Cơ hội cho ngành hàng không và thương mại bán lẻ Việt Nam
20:43 | 03/11/2024 Kinh tế
Hoa Kỳ khởi xướng điều tra kép với sản phẩm đúc bằng sợi nhập khẩu từ Việt Nam
15:28 | 03/11/2024 Kinh tế
Lạng Sơn đẩy mạnh triển khai các dự án trọng điểm phát triển kinh tế cửa khẩu
10:26 | 03/11/2024 Kinh tế
Sản phẩm làng nghề chinh phục thế giới
07:33 | 03/11/2024 Kinh tế
Doanh nghiệp cần gì cho công cuộc chuyển đổi số?
19:31 | 02/11/2024 Kinh tế
Mỗi ngày dệt may xuất khẩu mang về hơn 100 triệu USD
12:40 | 02/11/2024 Xuất nhập khẩu
Tối ưu hóa chuỗi cung ứng, thúc đẩy giao thương Việt Nam - Trung Quốc
12:39 | 02/11/2024 Kinh tế
Cơ hội bứt tốc xuất khẩu nông sản sang Trung Quốc
08:35 | 02/11/2024 Kinh tế
Vấn đề Bạn quan tâm
Tin mới
Kiến nghị “cởi trói” thủ tục cho các “anh cả đỏ” về tăng vốn
FTSE Rusell và Morgan Stanley làm việc với Uỷ ban Chứng khoán về nâng hạng thị trường
Những thông tin hấp dẫn trên Tạp chí Hải quan số 89 phát hành ngày 5/11/2024
Chính sách về thuỷ sản chưa sát thực tế, lo doanh nghiệp xuất khẩu bế tắc
Cuộc đua sít sao chưa từng có
Tuyên bố chung giữa Việt Nam và UAE về nâng cấp quan hệ lên Đối tác Toàn diện
08:35 | 29/10/2024 Sự kiện - Vấn đề
(INFOGRAPHICS) 32 tỷ USD kim ngạch xuất nhập khẩu nửa đầu tháng 10
09:14 | 29/10/2024 Infographics
Phiên họp Ủy ban Kỹ thuật thường trực WCO tại Bỉ: Dấu ấn điều hành của đại diện Hải quan Việt Nam
09:25 | 29/10/2024 Hải quan
Hành vi buôn lậu “khí cười” tại Công ty Hoa Việt diễn ra thế nào?
10:18 | 29/10/2024 An ninh XNK