Lạng Sơn trước bài toán xử lý tình trạng ùn ứ hàng hóa ở cửa khẩu

Dưa hấu XK tại cửa khẩu Tân Thanh. Ảnh: H.Nụ

Cụ thể là các biện pháp tạo điều kiện cho xe vận tải hàng hóa từ phía Việt Nam sang giao nhận hàng (tăng thời gian làm việc mở cửa khẩu, bến bãi, bốc xếp hàng hóa, công tác phối hợp giữa hai bên).

Tuy nhiên, theo nhiều đơn vị thì biện pháp đó chỉ là phần ngọn, còn để giải quyết dứt điểm được tình trạng này thì cần phải có chiến lược lâu dài, không thể để đến “mùa lại tắc”.

Tạo điều kiện tối đa

Theo báo cáo của Cục Hải quan Lạng Sơn về việc giải tỏa, thông quan nhanh cho hàng hóa XK tại địa bàn tỉnh Lạng Sơn theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, UBND tỉnh Lạng Sơn và Tổng cục Hải quan, đơn vị đã chỉ đạo Chi cục Hải quan Tân Thanh và các chi cục hải quan cửa khẩu triển khai các biện pháp nghiệp vụ tạo điều kiện thuận lợi về thủ tục, thời gian thông quan, đẩy nhanh thời gian giao nhận hàng, phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng chủ động đưa ra nhiều giải pháp để tạo điều kiện cho việc XK của DN.

Trao đổi với phóng viên Báo Hải quan, ông Đoàn Tuấn Anh, Phó chi cục trưởng Chi cục Hải quan Tân Thanh cho biết, từ ngày 29/1 lượng phương tiện vận tải chở hàng hóa XK đến tại cửa khẩu Tân Thanh tăng đột biến khoảng 350 xe/ngày, trong khi năng lực xếp dỡ của các bến, bãi phía Trung Quốc chỉ đáp ứng được khoảng 200 - 220 xe/ ngày, dẫn đến tình trạng xe chở hoa quả chờ XK kéo dài từ khu vực ngã 3 Pắc Luống đến TP. Lạng Sơn, trên đường dẫn vào cửa khẩu Tân Thanh, có những đoạn các phương tiện chở hàng xếp hàng 2, hàng 3, phải chờ nhiều ngày mới sang được Trung Quốc để xuất hàng.

Nguyên nhân tình trạng lượng xe tăng đột biến do đang vào vụ mùa thu hoạch dưa hấu, thanh long, ngoài ra qua nắm tình hình việc giao nhận hàng của các thương nhân gặp nhiều khó khăn, khi giao hàng đối tác chọn hàng rất kỹ lưỡng thậm chí tuyển chọn từng quả dưa hấu đóng gói trước khi bốc xếp sang tải sang phương tiện vận tải của Trung Quốc, do vậy thời gian kiểm tra bốc xếp rất lâu ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc giao nhận hàng và ùn ứ trong bến bãi.

"Trong khi đó, lượng hoa quả được xuất sang Trung Quốc chủ yếu theo loại hình XK biên giới (không theo các hợp đồng ngoại thương). Các DN làm thủ tục đưa hàng sang Trung Quốc, sau đó mới tìm đối tác để bán hàng nên việc tiêu thụ hàng rất chậm, khi lượng hàng hóa lên cửa khẩu nhiều dẫn đến tình trạng hàng hóa không bán được làm cho tình trạng ùn ứ càng thêm nghiêm trọng", ông Đoàn Tuấn Anh lý giải.

Liên hệ với đại diện Chi cục Hải quan Cốc Nam được biết, từ ngày 1 đên 10/2, đơn vị cũng đã giải quyết thông quan cho hơn 2.000 lượt xe XK (trung bình 200 xe/ngày). Để giải quyết thông quan nhanh, đơn vị đã phối hợp tốt với các lực lượng chức năng, DN kinh doanh bến bãi trên địa bàn tạo điều kiện thông quan hàng hóa cho DN, do vậy tại đơn vị không phát sinh trường hợp ùn ứ hàng hóa XNK tại các kho bãi cũng như các khu vực trong địa bàn cửa khẩu.

Còn tại Chi cục Hải quan cửa khẩu Hữu Nghị, từ ngày 3/2 có tình trạng ùn tắc do phía Trung Quốc ưu tiên giải quyết cho xe Trung Quốc sang giao hàng tại Việt Nam đi về trước. Để giải quyết vấn đề trên các lực lượng chức năng trong khu vực cửa khẩu (Hải quan, Biên phòng) đã chủ động liên hệ với các lực lượng cửa khẩu Hữu Nghị quan (Trung Quốc). Qua trao đổi phía Trung Quốc đã nhận hàng đến 20 giờ (giờ Việt Nam) hàng ngày và làm việc cả ngày thứ Bảy và Chủ nhật, do đó hàng hóa XK đã được giải phóng, không còn ùn tắc.

Riêng tại Chi cục Hải quan cửa khẩu Chi Ma mỗi ngày bình quân có 30 xe hàng XK, mặt hàng chủ yếu là cá đông lạnh và một số mặt hàng nông sản khác. Tất cả hàng hóa XK đến cửa khẩu đều được thực hiện thủ tục hải quan và thông quan ngay trong ngày.

Ông Vy Công Tường, Phó Cục trưởng Cục Hải quan Lạng Sơn cho biết, trước tình hình ùn tắc tại cửa khẩu Tân Thanh, UBND tỉnh Lạng Sơn đã cử đoàn công tác và đại diện các ngành sang làm việc với chính quyền thị trấn Bằng Tường, tỉnh Quảng Tây bàn các giải pháp thúc đẩy việc XK của Việt Nam sang Trung Quốc. Đồng thời, Cục Hải quan Lạng Sơn đã chỉ đạo Chi cục Hải quan Tân Thanh phối hợp với Ban quản lý KKT cửa khẩu, lực lượng Biên phòng, lực lượng an ninh, Cảnh sát giao thông và các cơ quan chức năng trên địa bàn để tháo gỡ tình trạng ách tắc.

Theo đó, các biện pháp được Cục Hải quan Lạng Sơn và các lực lượng triển khai ngay là thực hiện trao đổi, thống nhất với phía Hải quan Trung Quốc tăng thời gian thông quan hàng hóa từ 19 giờ lên đến 21 giờ hàng ngày. Đồng thời, tăng cường 100% quân số làm việc để thực hiện thủ tục hải quan cho các tờ khai XK, tạo điều kiện thuận lợi đối đa cho DN, thông quan hàng hóa với thời gian nhanh nhất nhưng vẫn đảm bảo về kiểm tra, giám sát hải quan. Phối hợp với các lực lượng chức năng để điều tiết, phân luồng giao thông, hướng dẫn các DN và lái xe dừng đỗ phương tiện vận tải theo trật tự, không để tình trạng ùn ứ kéo dài.

Ông Vy Công Tường cho biết thêm, với sự quyết liệt đồng bộ và khẩn trương triển khai nên đến nay hàng hóa cơ bản đã được làm thủ tục và XK sang phía đối tác Trung Quốc, tình trạng ùn ứ giảm rõ rệt, không còn hiện tượng các phương tiện dừng đỗ trên các trục đường quốc lộ, tình hình hàng hóa XK đã trở lại bình thường không còn tình trạng ùn tắc.

Cần có chiến lược dài hạn

Theo ông Vũ Hồng Thủy, Giám đốc Sở Công Thương Lạng Sơn, việc ùn ứ xe chở hàng hóa XNK trong mấy ngày qua thực chất là do lượng hàng hóa XK qua các cửa khẩu trên địa bàn lớn hơn khả năng thông quan. Nhưng đây chính là tín hiệu vui, báo hiệu 1 năm gặt hái kết quả khả quan trong thu hút XNK qua địa bàn.

Cùng với lượng xe, số phí thu được theo Quyết định 53 của UBND tỉnh Lạng Sơn từ đầu tháng 1 đến nay đã đạt hơn 70 tỷ đồng - cao nhất từ khi thực hiện thu phí đến nay. Điều này cho thấy, Lạng Sơn đã tạo được niềm tin đối với cộng đồng DN hoạt động XNK, qua đó, số lượng DN thực hiện XNK qua địa bàn đã tăng cao.

Ông Vũ Hồng Thủy nhận định, thời gian sau Tết, chắc chắn lượng hàng hóa, trong đó phần lớn các xe chở hàng hoa quả XK qua các cửa khẩu sẽ tăng. Để giải quyết dứt điểm tình trạng ùn ứ hàng nông sản tại cửa khẩu trên địa bàn, thì nỗ lực và giải pháp của các ngành chức năng cần phải có dự báo và định hướng của các cơ quan quản lý Nhà nước mà trực tiếp là Bộ NN&PTNT và Bộ Công Thương.

Ngoài ra cần có cơ chế, chính sách quy hoạch vùng nông sản hợp lý nhằm hạn chế phát sinh thiệt hại cho nông dân; khuyến khích các DN đầu tư công nghệ chế biến, công nghệ sinh học bảo quản sau thu hoạch.

Đối với các DN và thương nhân cần thay đổi phương thức kinh doanh, từ buôn bán theo kiểu bạn hàng truyền thống, kinh doanh tiểu ngạch bằng phương thức kinh doanh chính ngạch có hợp đồng ngoại thương theo thông lệ quốc tế, từ đó giảm thiểu được rủi ro khi XK hàng nông sản, ông Vũ Hồng Thủy nhấn mạnh.

Lạng Sơn đã và đang thu hút tốt các DN hoạt động XNK qua địa bàn, điều này được khẳng định bằng con số thực tế. Tuy vậy, việc cứ đến dịp thu hoạch dưa hấu hay thanh long, các xe chở hàng lại ách tắc tại cửa khẩu phần nào cũng ảnh hưởng lớn đến việc XNK các mặt khác.

Để giải quyết dứt điểm tình trạng này, với sự chủ động của mình, theo ông Nguyễn Công Trưởng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn, Lạng Sơn đang tập trung nguồn lực để đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng tại khu vực kinh tế cửa khẩu, nhất là khu trung chuyển hàng hóa; khu chế xuất... để bảo quản, phân loại, sơ chế hàng hóa và điều tiết hàng hóa XK (nếu có khu trung chuyển hàng hóa, việc ách tắc hàng hóa sẽ không diễn ra).

Ngoài ra, tỉnh cũng đã và đang thông báo tới các DN, thương nhân chủ động thực hiện tốt việc phân loại, đóng gói, bao bì hàng hoá XK, phân định rõ về chất lượng, chủng loại các loại nông sản phù hợp với các điều kiện vận chuyển, giao nhận cụ thể để góp phần đẩy nhanh thời gian giao nhận hàng hoá tại cửa khẩu.

Ông Nguyễn Công Trưởng cho biết, trước mắt đây mới là thời điểm khởi đầu cho vụ dưa hấu, thanh long… ở các tỉnh phía Nam, do vậy, nhằm giải quyết lượng xe ùn ứ, tăng lượng xe thông quan, lực lượng Hải quan tại cửa khẩu sẽ tăng thời gian làm việc, rút ngắn thời gian làm thủ tục thông quan hàng hóa XK, đặc biệt là hàng nông sản.

Lực lượng Bộ đội Biên phòng tăng cường điều tiết xe, đảm bảo an ninh trật tự khu vực cửa khẩu.

Lực lượng Công an tiếp tục tăng cường điều tiết, phân luồng xe nhằm đảm bảo an toàn giao thông.

Chính quyền huyện: Cao Lộc, Văn Lãng… quan tâm hơn nữa đến công tác đảm bảo vệ sinh môi trường trong khu vực 3 cửa khẩu cũng như trên tuyến quốc lộ chạy qua địa bàn…