Kiến nghị ngừng làm cáp treo tại vùng lõi Phong Nha -Kẻ Bàng

Khai thác du lịch bằng cáp treo hiện khá phổ biến trên thế giới, hiệu quả kinh tế cao, nhưng trên thực tế, người ta không dùng cáp treo để khám phá hang động (Trong ảnh: Rừng Phong Nha - Kẻ Bàng). Ảnh: Như Ý.

Thủ tướng mới đây đồng ý về chủ trương xây dựng tuyến cáp treo Phong Nha-Kẻ Bàng. Chính phủ giao Bộ VHTT&DL chủ trì, phối hợp với chính quyền địa phương đánh giá tác động môi trường, tham khảo UNESCO để sớm trình Chính phủ xem xét đảm bảo không ảnh hưởng đến di sản thiên nhiên thế giới. UBND tỉnh Quảng Bình cho phép Tập đoàn FLC khảo sát thăm dò xây tuyến cáp treo từ km37 đường Hồ Chí Minh nhánh Đông đến Hang Én dài 5,2km.

“Việc xây cáp treo công suất hàng nghìn người/ngày (so với 600 người/năm vào Sơn Đoòng hiện nay) chắc chắn hút lượng lớn du khách, hiệu quả kinh tế cao. Tuy nhiên, tiếng ồn của động cơ, lượng rác thải sinh hoạt khó kiểm soát cũng như những hành vi vô ý thức của số đông du khách đại trà là điều đáng lo ngại cho môi trường đa dạng sinh học như ở Phong Nha - Kẻ Bàng. Vì thế, từ năm 2014 đến nay, các dự án xây cáp treo vào vùng lõi VQG PN-KB luôn bị các nhà khoa học và dư luận xã hội phản đối mạnh mẽ”, PGS. TS Tạ Hòa Phương viết.

Các nhà khoa học từng tham gia làm hồ sơ di sản Phong Nha-Kẻ Bàng, Hội Cổ sinh-Địa tầng Việt Nam kiến nghị ba nội dung. Trước hết, việc xây dựng tuyến cáp treo vào Hang Én về thực chất không khác mấy so với việc đưa cáp treo vào gần cửa động Sơn Đoòng, vì Hang Én nằm trên cửa ngõ vào động Sơn Đoòng, chỉ cách cửa Sơn Đoòng khoảng 2 km. Hang Én là nơi cư trú của hàng vạn con chim Én, một điểm hội tụ đặc sắc nhất của loài chim này ở nước ta. Khai thác du lịch bằng cáp treo hiện khá phổ biến trên thế giới, hiệu quả kinh tế cao, nhưng trên thực tế người ta không dùng cáp treo để khám phá hang động, đặc biệt với những hang động lớn và đẹp lộng lẫy như Sơn Đoòng hay Hang Én, bởi việc đó tiềm ẩn nguy cơ phá hoại hệ sinh thái, rất dễ làm tổn thương hang động.

Du khách tham quan động Phong Nha - Kẻ Bàng bằng thuyền. Ảnh: Như Ý.

Các nhà khoa học cho rằng, hình thức khai thác du lịch mạo hiểm, khám phá Hang Én và động Sơn Đoòng như hiện nay là phù hợp, ít tác hại nhất đến toàn hệ thống hang động này. Đây là tua du lịch đẳng cấp cao của thế giới và duy nhất ở Việt Nam. Tua du lịch như thế góp phần quảng bá và nâng cao vị thế du lịch cho Quảng Bình, cuốn hút du khách đến Quảng Bình nhiều hơn. Họ ở lại nhiều hơn để đi các điểm khác như Hang Én, Hang Tối, Phong Nha, Thiên Ðường, Hang Va.

“Một khi bị tổn hại thì không chỉ Sơn Đoòng, Hang Én mà toàn ngành Du lịch sẽ mất vị thế trên bản đồ du lịch thế giới. Chính vì thế, cần bảo vệ Hang Én và Sơn Đoòng như những di sản thiên nhiên đặc biệt, không chỉ của Quảng Bình, Việt Nam mà còn của thế giới, cho hôm nay và muôn đời sau, như Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc vẫn nói: Không làm kinh tế bằng mọi giá”, Chủ tịch Hội Cổ sinh - Địa tầng Việt Nam kiến nghị.

Trao đổi với PV Tiền Phong, PGS.TS Tạ Hòa Phương nói: “Tôi không phản đối hoàn toàn việc làm cáp treo, tuy nhiên phải trừ vùng lõi ra, khu vực ngoài còn nhiều thứ có thể làm. Nếu làm ở vùng lõi kiểu gì du khách cũng chỉ cần đi bộ rất ngắn là vào đến Sơn Đoòng, như thế hang động cả thế giới có một này sẽ bị phá hủy cực kỳ đáng tiếc”. Ông dẫn chứng, Sơn Đoòng là động karst lớn nhất hành tinh, hiện sở hữu những cảnh quan ngầm độc đáo và tráng lệ. Ngoài những quần tụ thạch nhũ khổng lồ, nhiều thành tạo địa chất đặc trưng của Sơn Đoòng lại rất mỏng manh, dễ bị phá hủy: Các bờ ngăn mỏng và dựng đứng cấu tạo từ khoáng chất calcit tạo nên hệ thống “ruộng bậc thang” kỳ thú, các thành tạo karst thực vật mà ở Việt Nam chỉ riêng Sơn Đoòng mới có. Trong động Sơn Đoòng còn có thế giới đa dạng của ngọc động (và nhiều thành tạo nhũ viền tinh tế). Chưa kể đến hai hố sập trần tạo nên giếng trời trong hang, dưới đáy hố cả khu rừng nhiệt đới độc đáo.