Không khí ở mức rất xấu: Nguy cơ cao tới sức khỏe

	Không khí lạnh tăng cường, nhiệt độ thấp nhất phổ biến 12 - 14 độ
	Thanh lọc không khí trong nhà nhờ những thay đổi trong thiết kế và thi công
	Để giảm ô nhiễm không khí: Hãy bắt đầu từ giao thông
	Ô nhiễm không khí trong nhà – Thủ phạm giấu mặt gây hại cho sức khoẻ

Các chuyên gia y tế cảnh báo nguồn không khí ô nhiễm là nguyên nhân gây ra nhiều loại bệnh tật, đặc biệt là các bệnh về đường hô hấp.

Diễn biến xấu

Đánh giá chất lượng không khí theo chỉ số AQI những ngày qua tại Hà Nội cho thấy một số thời điểm chỉ số AQI ở ngưỡng rất xấu- "màu tím”. Theo đại diện Tổng cục Môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường, hiện tượng ô nhiễm không khí tại khu vực miền Bắc tăng cao vào ban đêm và sáng sớm trong những ngày gần đây là do có sự kết hợp của các yếu tố như lặng gió, nghịch nhiệt, đối lưu khí quyển thấp làm cho các chất ô nhiễm không thể phát tán lên cao hoặc đi xa.

Bên cạnh đó, vào thời điểm sáng sớm có lớp sương mù dày, lặng gió khiến bụi từ các nguồn thải giao thông, xây dựng, các khu công nghiệp… không thể khuếch tán lên cao, nên hiện tượng ô nhiễm không khí sẽ trầm trọng hơn.

Phân tích về quy luật diễn biến chất lượng không khí trong trong các tháng mùa Đông năm 2020, đại diện Tổng cục Môi trường cho biết bắt đầu từ nửa cuối tháng 10 trở về đây, chất lượng không khí ở Hà Nội và một số đô thị phía Bắc có diễn biến xấu hơn so với các tháng trước, đặc biệt trong đầu tháng 11 và đầu tháng 12.

Kết quả đo trong tháng 11 và đầu tháng 12 tại các trạm quan trắc không khí tự động liên tục ở một số đô thị miền Bắc, miền Trung và miền Nam, cho thấy giá trị thông số bụi mịn PM2.5 trung bình 24 giờ tại Hà Nội đều cao hơn các đô thị khác. Thậm chí, tại Thủ đô Hà Nội đã có 11/41 ngày giá trị thông số bụi mịn PM2.5 trung bình 24 giờ vượt quá giới hạn so với Quy chuẩn Việt Nam.

Các chuyên gia y tế cảnh báo nguồn không khí ô nhiễm chính là nguyên nhân gây ra nhiều loại bệnh tật, đặc biệt là các bệnh về đường hô hấp. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), ô nhiễm không khí gây ra 7 triệu ca tử vong sớm mỗi năm. Số liệu thống kê của Liên hợp quốc cũng cho thấy mỗi giờ có khoảng 800 ca tử vong do ô nhiễm không khí, trung bình 13 người tử vong mỗi phút, gấp ba lần số tử vong vì sốt rét, bệnh lao và AIDS mỗi năm.

Phân tích ảnh hưởng của ô nhiễm không khí với sức khỏe con người đặc biệt với trẻ nhỏ, bác sỹ Nguyễn Tiến Dũng, Khoa Nhi, Bệnh viện Bạch Mai cảnh báo, những người mắc bệnh phổi mạn tính, hen suyễn và các bệnh phổi khác sẽ có nguy cơ cao nhiễm bệnh do không khí ô nhiễm. Đối tượng trẻ nhỏ sức đề kháng kém, khi niêm mạc đường hô hấp hít phải các chất bụi, hoặc khỏi trong không khí cũng rất dễ làm tổn thương niêm mạc. Do đó, trẻ em cũng rất dễ mắc các bệnh viêm nhiễm ở đường hô hấp.

Cũng theo bác sỹ Dũng, ô nhiễm không khí không những ảnh hưởng tới sức khỏe con người mà còn tác động tới quá trình điều trị của các bệnh nhân, khiến bệnh tình nặng hơn, kéo dài thời gian điều trị. Với người lớn tuổi, theo ông Nguyễn Viết Nhung, Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương, ô nhiễm không khí là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây nên ung thư phổi, phổi tắc nghẽn mạn tính. Đây là hai bệnh nguy hiểm nhưng khi phát hiện, bệnh đã diễn biến nặng.

Về phía Bộ Y tế, ông Đỗ Mạnh Cường, Phó trưởng phòng Quản lý sức khoẻ môi trường và hoá chất, Cục Quản lý Môi trưởng Y tế cho biết, trung bình mỗi người cần 10.000 lít không khí để thở mỗi ngày. Do đó khi chất lượng không khí không đảm bảo có thể gây hàng loạt bệnh tật về đường hô hấp, tim, ung thư.

Trường hợp nhiễm độc cấp tính nặng có thể dẫn đến ngạt do suy hô hấp, nhiễm độc máu, ảnh hưởng tim, phổi, thậm chí tử vong. Trường hợp mãn tính là viêm phổi, viêm phế quản mãn tính và các bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, hen suyễn, tim mạch, viêm da, kích ứng da, căng thẳng thần kinh.

Tuy nhiên, theo ông Cường, dù sống trong môi trường ô nhiễm nhưng không phải ai cũng mắc bệnh do phụ thuộc vào hệ miễn dịch, chức năng đào thải của cơ thể, chất độc hại và nồng độ vào cơ thể.

Giải pháp nào giảm thiểu ô nhiễm?

Trước thực trạng ô nhiễm không khí được dự báo sẽ tiếp tục diễn biến xấu, đại diện Tổng cục Môi trường khuyến cáo người dân cần thường xuyên cập nhật thông tin về chất lượng không khí trên trang thông tin điện tử của Tổng cục Môi trường tại www.vea.gov.vn, hoặc qua ứng dụng VNAir trên điện thoại di động để thực hiện các biện pháp giảm thiểu tác động như: Hạn chế ra ngoài vào buổi sáng sớm và buổi đêm, đóng các cửa chính, cửa sổ vào những thời điểm ô nhiễm tăng cao và đeo khẩu trang chống bụi đảm bảo tiêu chuẩn khi ra đường.

Về phía Bộ Tài nguyên và Môi trường, cơ quan này đã có văn bản đề nghị các thành phố tăng cường triển khai các giải pháp, trong đó tập trung thống kê, đánh giá hiện trạng ô nhiễm không khí; tăng cường quan trắc, công bố, cảnh báo thông tin tới người dân.

Bên cạnh đó, Bộ này cũng có văn bản yêu cầu các địa phương cần ưu tiên bố trí ngay nguồn lực lắp đặt bổ sung các trạm quan trắc môi trường; tiến hành quan trắc thường xuyên, liên tục, định kỳ, tăng tần suất trong các thời điểm giao mùa để cung cấp các nguồn dữ liệu quan trắc chất lượng môi trường không khí chính thống cho cộng đồng xã hội thông qua các phương tiện truyền thông…

Muốn cải thiện tình trạng ô nhiễm hiện nay tại Hà Nội, theo TS. Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam, Hà Nội cần sớm ban hành các cơ chế về bảo vệ môi trường; xử lý nghiêm tình trạng các công trình xây dựng không che chắn, để bụi bặm phát tán ra môi trường.

Cũng theo TS. Tùng, TP cũng cần tổ chức các biện pháp kiểm soát, điều tiết các phương tiện giao thông hợp lý; thu hồi, loại bỏ phương tiện cơ giới lạc hậu, cũ nát không đủ tiêu chuẩn lưu hành gây ô nhiễm môi trường, phát triển hệ thống giao thông công cộng và khuyến khích người dân giảm phương tiện cá nhân, khí thải phát sinh từ các hoạt động xây dựng và phát triển đô thị để giảm thiểu khí thải, bụi phát tán.

Về phía người dân, theo Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam, người dân phải tự tìm cách để bảo vệ mình. Chẳng hạn, vào những ngày chỉ số AQI tăng cao, những người nhạy cảm như trẻ em hoặc người có tiền sử về mặt hô hấp cần hạn chế tham gia các hoạt động ngoài trời.

“Kể cả đối với các hoạt động thể dục thể thao vào sáng sớm, người dân cũng nên cân nhắc vì ô nhiễm không khí thường tăng cao vào thời gian này. Đặc biệt, các trường học cần lưu ý khi cho học sinh tham gia các tiết học ngoài trời để giảm tối đa tác động của ô nhiễm không khí đến sức khỏe”. TS Tùng nêu.

Để phòng ngừa các bệnh lý cũng như tác hại do ô nhiễm không khí gây ra các chuyên gia y tế khuyến cáo người dân cần theo dõi dự báo trên các trang thông tin đại chúng để biết được những thông số về mức an toàn trong không khí, từ đó có những kế hoạch di chuyển và phòng vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình. Khi ra đường, người dân nên mang hai lớp khẩu trang để có tác dụng kháng khuẩn, kháng bụi tốt nhất.

Những ngày mức độ ô nhiễm không khí cao các chuyên gia khuyến cáo người dân nên hạn chế ra ngoài đặc biệt là qua những khu vực bị ảnh hưởng nặng. Khi đi ra ngoài đường phải đeo khẩu trang để ngăn ngừa khói bụi trong không khí. Với những gia đình gần khu vực ô nhiễm cao nên đóng cửa khi không cần thiết và sử dụng điều hòa để lọc không khí để hạn chế những tác nhân ô nhiễm.