Hủy thầu quốc tế cao tốc Bắc-Nam là cơ hội “vàng” cho doanh nghiệp nội

Theo thống kê của Bộ GTVT, tính đến cuối tháng 7/2019, sau 2 tháng kể từ thời điểm phát hành hồ sơ mời sơ tuyển, bên mời thầu (các Ban Quản lý dự án của Bộ GTVT) đã nhận được 60 bộ hồ sơ dự tuyển thuộc dự án đường bộ cao tốc Bắc-Nam phía Đông.

Dự kiến, Bộ GTVT sẽ phát hành hồ sơ mời sơ tuyển cho các nhà đầu tư vào đầu tháng 10/2019 và sẽ hoàn thành công tác sơ tuyển trong tháng 1/2020

Theo kết quả đánh giá hồ sơ dự sơ tuyển của bên mời thầu và quá trình thẩm định làm rõ của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, có 4 dự án không có nhà đầu tư vượt qua sơ tuyển, 2 dự án có duy nhất một nhà đầu tư vượt qua sơ tuyển, một dự án có từ 2 nhà đầu tư và một dự án có 3 nhà đầu tư vượt qua sơ tuyển.

“Như vậy, số lượng nhà đầu tư vượt qua sơ tuyển không nhiều, tính cạnh tranh không cao. Do đó, Bộ GTVT hủy sơ tuyển theo hình thức đấu thầu rộng rãi quốc tế và điều chỉnh hồ sơ tuyển với hình thức đấu thầu rộng rãi trong nước,” lãnh đạo Bộ Giao thông Vận tải khẳng định.

Ủng hộ quyết định sáng suốt của Bộ GTVT

Việc hủy không không đấu thầu quốc tế tuyến cao tốc Bắc- Nam của Bộ GTVT đã nhận được sự ủng hộ đồng tình của dư luận, đặc biệt là các chuyên gia kinh tế.

Việc hủy không không đấu thầu quốc tế tuyến cao tốc Bắc- Nam của Bộ GTVT đã nhận được sự ủng hộ đồng tình của dư luận, đặc biệt là các chuyên gia kinh tế.

Đây sẽ là cơ hội “vàng” cho nhà đầu tư trong nước đấu thầu cao tốc Bắc-Nam, đại diện các cơ quan và chuyên gia giao thông cho rằng, nhà đầu tư trong nước hoàn toàn đủ sức thi công.

Tuy nhiên, điểm lấn cấn duy nhất được các chuyên gia chỉ ra đó là vấn đề khó khăn về mặt tài chính nên có thể các nhà đầu tư sẽ liên danh với nhau để có thể lọt qua kết quả sơ tuyển.

Theo TS kinh tế Nguyễn Minh Phong phân tích, việc Bộ GTVT hủy đấu thầu quốc tế đối với cao tốc Bắc – Nam là hợp lý vì chất lượng và số lượng của các nhà thầu quốc tế không đáp ứng, không có tính cạnh tranh cao.

"Tính đến cuối tháng 7/2019, sau 2 tháng kể từ thời điểm phát hành Hồ sơ mời sơ tuyển, bên mời thầu là các Ban Quản lý dự án của Bộ GTVT đã nhận được 60 bộ hồ sơ dự tuyển. Theo kết quả đánh giá hồ sơ dự sơ tuyển của bên mời thầu và quá trình thẩm định làm rõ của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, có 4 dự án không có nhà đầu tư vượt qua sơ tuyển, 2 dự án có duy nhất một nhà đầu tư vượt qua sơ tuyển, một dự án có từ 2 nhà đầu tư và một dự án có 3 nhà đầu tư vượt qua sơ tuyển. Như vậy, số lượng nhà đầu tư vượt qua sơ tuyển không nhiều, tính cạnh tranh không cao", TS Phong nói.

Theo các chuyên gia, năng lực và kỹ thuật thi công của các nhà đầu tư trong nước hoàn toàn có thể thực hiện được yêu cầu của đoạn tuyến tại dự án.

Dựa trên các cơ sở đó, việc Bộ GTVT và các đơn vị liên quan thống nhất quyết định hủy sơ tuyển theo hình thức đấu thầu rộng rãi quốc tế và điều chỉnh hồ sơ mời sơ tuyển phù hợp với hình thức đấu thầu rộng rãi trong nước lựa chọn nhà đầu tư thực hiện 8 dự án PPP thuộc Dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông là kịp thời và hợp lý.

Còn chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long bày tỏ quan điểm, trong bối cảnh các nhà thầu Trung Quốc đã có nhiều "thất bại" tại các dự án lớn ở Việt Nam thì việc hủy đấu thầu quốc tế để loại bỏ khả năng doanh nghiệp Trung Quốc tham gia là đúng.

Ông Long đánh giá, đây là một tin vui cho các doanh nghiệp Việt trước cơ hội thực hiện một công trình trọng điểm của đất nước. Tuy nhiên, ông Ngô Trí Long cũng bày tỏ e ngại về khả năng của các doanh nghiệp nội đối với một công trình lớn như dự án cao tốc Bắc - Nam.

"Dự án cao tốc không chỉ có quy mô lớn mà còn đặt ra những vấn đề chính trị quốc gia. Việc lựa chọn nhà thầu nội địa là đúng đắn. Tuy nhiên, cần lưu ý và lựa chọn tổ giám sát chặt chẽ đối với dự án cao tốc Bắc - Nam. Nếu cần thiết, chúng ta sẽ lựa chọn các nhà giám sát nước ngoài để thực hiện", ông Long nhìn nhận.

Cơ hội “vàng” cho nhà đầu tư trong nước

Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Danh Huy, Vụ trưởng Vụ đối tác công tư (PPP-Bộ GTVT) cho hay, các tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư trong nước vẫn sẽ không thay đổi mà làm theo luật Đấu thầu.

Theo đó, nhà đầu tư trong nước đáp ứng các tiêu chí tối thiểu theo quy định của pháp luật về đấu thầu và Nghị quyết số 20/NQ-CP của Chính phủ (như vốn chủ sở hữu bảo đảm tối thiểu 20% tổng vốn đầu tư; đã triển khai dự án có tổng vốn đầu tư tối thiểu bằng 50% tổng vốn đầu tư dự án đang xét; dự án có vốn chủ sở hữu nhà đầu tư đã góp tối thiểu bằng yêu cầu vốn chủ sở hữu dự án đang xét; đã thi công dự án/gói thầu có giá trị 30% giá trị xây lắp của dự án đang xét;...)

Dự án trọng điểm của quốc gia như cao tốc Bắc-Nam nên dành “đất” ưu tiên cho các nhà thầu Việt Nam là quyết định sáng suốt, giúp đảm bảo chất lượng, thậm chí còn có thể giảm bớt được chi phí.

“Những nhà đầu tư nào đủ tiêu chí sẽ đều được tham gia vào vòng sơ tuyển dự án cao tốc Bắc-Nam phía Đông,” ông Huy nhấn mạnh.

Với quy định "nhà đầu tư phải thực hiện dự án trước đó có tổng mức đầu tư đạt 50% tổng mức đầu tư của các dự án đang xét," theo ông Huy, nếu không đáp ứng, nhà đầu tư có thể liên danh (liên danh Vingroup, Sun Group hay Tasco vì có những công trình nghìn tỷ không nhất thiết phải là đường bộ), trong trường hợp liên danh, năng lực về tài chính của nhà đầu tư liên danh sẽ là tổng năng lực của các thành viên trong liên danh, đồng thời từng thành viên trong liên danh phải đáp ứng năng lực tương ứng với phần vốn góp chủ sở hữu theo thỏa thuận liên danh.

“Sắp tới, Bộ GTVT sẽ ngồi họp bàn với một số cơ quan, bộ ngành để làm việc về vấn đề này. Dự án cao tốc Bắc-Nam nhánh Đông sẽ tiến hành sơ tuyển lại, dự kiến bắt đầu từ tháng 10 tới và đầu năm 2020 sẽ có kết quả”, ông Huy cũng cho biết.

Liên danh nhà đầu tư nội và bài toán huy động nguồn vốn

Ông Đặng Đại, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội các nhà đầu tư đánh giá, năng lực và kỹ thuật thi công của các nhà đầu tư trong nước hoàn toàn có thể thực hiện được yêu cầu của đoạn tuyến tại dự án.

Về kỹ thuật, các nhà đầu tư trong nước đã thực hiện nhiều tuyến cao tốc và cầu lớn, hầm đường về mặt kỹ thuật hoàn toàn đáp ứng yêu cầu.

“Các nhà đầu tư trong nước chỉ cần quan tâm đến nguồn vốn ngân sách của 8 đoạn tuyến phía Đông, Nhà nước cam kết đảm bảo 30% trong tổng vốn đầu tư. Như vậy, 8 đoạn tuyến này chủ đầu tư đảm bảo 20% còn lại là nguồn vốn vay tín dụng. Với 20% này thì các nhà đầu tư trong nước hoàn toàn đáp ứng. Còn về kỹ thuật, các nhà đầu tư trong nước đã thực hiện nhiều tuyến cao tốc và cầu lớn, hầm đường về mặt kỹ thuật hoàn toàn đáp ứng yêu cầu,” ông Đại bày tỏ sự tin tưởng.

Ông Nguyễn Xuân Thủy, chuyên gia giao thông cho hay, dự án trọng điểm của quốc gia như cao tốc Bắc-Nam nên dành “đất” ưu tiên cho các nhà thầu Việt Nam là quyết định sáng suốt, giúp đảm bảo chất lượng, thậm chí còn có thể giảm bớt được chi phí.

Bên cạnh đó, ông nhìn nhận, việc đóng cửa đấu thầu quốc tế trong bối cảnh có rất nhiều nhà đầu tư Trung Quốc quan tâm dự án sẽ giúp loại bỏ nguy cơ lặp lại một dự án tương tự như đường sắt Cát Linh-Hà Đông.

“Có ít nhà đầu tư quốc tế quan tâm và tham gia đấu thầu dự án cao tốc Bắc-Nam có thể là do các nhà đầu tư chưa đủ điều kiện tham gia hoặc lo sợ khó khăn về các vấn đề thủ tục, vốn, lãi suất... hoặc cũng có thể do dự án chưa hấp dẫn các nhà đầu tư nước ngoài,” ông Thủy đặt ra các nghi vấn.

Tuy vậy, ông Thủy cũng cho rằng, các nhà thầu trong nước sẽ gặp không ít khó khăn về mặt tài chính và kinh nghiệm khi triển khai dự án cao tốc Bắc-Nam. Do đó, các doanh nghiệp Việt phải liên kết, phối hợp với nhau để giải quyết các bài toàn khó khi thực hiện dự án.

"Các tập đoàn kinh tế lớn như Vingroup, Sun Group, T&T... có thể liên danh với các doanh nghiệp xây dựng đường sá sẽ giúp chúng ta vừa có đủ nguồn lực tài chính, lại vẫn đáp ứng được tiêu chuẩn về kinh nghiệm để có thể hoàn thành tốt dự án cao tốc Bắc-Nam," ông Thủy hiến kế.

Đánh giá về khả năng của các nhà đầu tư trong nước, ông bày tỏ sự tin tưởng Việt Nam có rất nhiều doanh nghiệp hoàn toàn có thể làm được như Tổng công ty Sông Đà, các Cienco (các tổng công ty xây dựng công trình giao thông), Tổng công ty Thăng Long, Tổng công ty Trường Sơn, Tập đoàn Đèo Cả...Đây đều là những doanh nghiệp có đủ thiết bị, công nghệ và đặc biệt là có kinh nghiệm trong việc thực hiện các công trình lớn./.