Hội nghị Cấp cao ASEAN 37: Trọng trách và vị thế Việt Nam

Vững vàng vượt qua thách thức

Năm 2020 đang dần khép lại với nhiều thách thức quan trọng. Làn sóng lây nhiễm mới của đại dịch Covid-19 đang làm trầm trọng thêm những khó khăn do dịch bệnh gây ra. Dịch Covid-19 đã khiến mọi hoạt động trong Năm Chủ tịch ASEAN 2020 của Việt Nam bị ảnh hưởng và hầu hết phải tổ chức dưới hình thức trực tuyến.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu khai mạc Hội nghị Cấp cao ASEAN 36.

Bên cạnh đó, cạnh tranh chiến lược ngày càng gia tăng nhằm xác lập cấu trúc và lực lượng mới ngày càng tác động nhiều đến các nước trong khu vực và trên thế giới. Tại Đông Nam Á, các điểm nóng an ninh khu vực chưa có dấu hiệu hạ nhiệt (tình hình Biển Đông, tình hình bang Rakhine, Myanmar cùng một số vấn đề nội bộ của một số nước…).

Phát huy tinh thần “Gắn kết và Chủ động thích ứng”, trong nhiệm kỳ Chủ tịch của Việt Nam, ASEAN thể hiện bản lĩnh vững vàng, đoàn kết, thống nhất trước khó khăn, trở ngại, duy trì đà hợp tác, ứng phó hiệu quả với những tác động từ đại dịch Covid-19 và củng cố hơn nữa vai trò trung tâm, nâng cao vị thế trong khu vực và trên thế giới. Đến nay, ASEAN đã cơ bản đạt được các mục tiêu đề ra.

Các sáng kiến, ưu tiên chính thống nhất từ đầu năm theo đề xuất của Việt Nam đều tiến triển đúng lộ trình như kiểm điểm giữa kỳ Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025, xây dựng định hướng phát triển sau 2025, rà soát, đánh giá thực hiện Hiến chương, phát triển tiểu vùng gắn với ASEAN, tăng cường hình ảnh ASEAN trên trường quốc tế…

Nhằm ứng phó với Covid-19 và khắc phục tác động của dịch bệnh, ASEAN đã chủ động, tích cực triển khai đồng bộ và khẩn trương các sáng kiến cụ thể, thiết thực như Quỹ Covid-19, Kho dự trữ vật tư y tế khẩn cấp, lập Trung tâm Khu vực về ứng phó dịch bệnh mới nổi, xây dựng Khung tổng thể và Kế hoạch triển khai giảm thiểu hậu quả của dịch bệnh, thúc đẩy phục hồi toàn diện.

Tình hình dịch bệnh Covid-19 được lãnh đạo các nước ASEAN hết sức quan tâm và tổ chức cả một hội nghị đặc biệt về vấn đề này.

Những nội dung đáng chú ý

ASEAN 37 là Hội nghị cấp cao cuối cùng do Việt Nam chủ trì tổ chức trong nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN 2020. Hội nghị là dịp để ASEAN đánh giá một cách tổng thể những kết quả hợp tác trong cả năm, trong cả công tác hoạt động nội khối cũng như các hợp tác với các đối tác, đề ra những định hướng ưu tiên cho giai đoạn tiếp theo.

Theo chương trình dự kiến sẽ có 20 hoạt động ở cấp cao, trong đó có Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 37, các hội nghị cấp cao ASEAN+1 với Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, Hoa Kỳ, Liên Hợp Quốc, Australia và cấp cao kỷ niệm 45 năm quan hệ đối tác ASEAN-NewZeland.

Hội nghị cấp cao ASEAN+3 lần thứ 23, Hội nghị cấp cao Đông Á lần thứ 15 và Hội nghị cấp cao các nước tham gia Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP). Trong dịp này sẽ diễn ra Hội nghị cấp cao Mekong-Nhật Bản và Mekong-Hàn Quốc.

Lễ khai mạc Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 37 sẽ bắt đầu ngày 12/11. Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng dự kiến sẽ đến dự phát biểu chào mừng hội nghị. Lễ bế mạc Hội nghị và chuyển giao vai trò Chủ tịch ASEAN sẽ diễn ra vào lúc 14h ngày 15/11. Lễ chuyển giao vai trò Chủ tịch chỉ là bước thủ tục, trên thực tế, Việt Nam sẽ tiếp tục đảm nhiệm vai trò Chủ tịch ASEAN đến hết ngày 31/12.

Sau phiên họp toàn thể cấp cao ASEAN lần thứ 37 sẽ có Lễ công bố kết quả đánh giá giữa kỳ, kế hoạch tổng thể thực hiện Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 và Phục hồi tổng thể ASEAN.

Cùng với đó là Lễ công bố lập kho dự phòng vật tư y tế ASEAN để ứng phó với các tình huống y tế khẩn cấp. Tại cấp cao ASEAN- Nhật Bản lần thứ 23, ASEAN và Nhật Bản sẽ công bố kế hoạch thành lập Trung tâm ASEAN về các tình huống y tế khẩn cấp và dịch bệnh mới nổi với sự hỗ trợ của Nhật Bản.

Ngoài ra, trong khuôn khổ đợt hội nghị lần này, lần đầu tiên sẽ diễn ra Hội nghị Thượng đỉnh lãnh đạo nữ ASEAN dưới sự chủ trì của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, đại diện lãnh đạo 10 nước ASEAN và lãnh đạo của Nhà nước, lãnh đạo Chính phủ các nước ASEAN với chủ đề “vai trò của phụ nữ trong xây dựng một Cộng đồng ASEAN gắn kết năng động, bền vững và bao trùm trong thế giới hậu Covid-19”.

Đại diện cho lãnh đạo nữ Việt Nam, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân sẽ tham dự và phát biểu. Về khách mời quốc tế phát biểu tại hội nghị dự kiến sẽ có đại diện cấp cao Tổng thư ký Liên Hợp Quốc, Ngân hàng Thế giới.

Các hoạt động khác được tổ chức trong khuôn khổ các Hội nghị cấp cao lần này có phiên đối thoại với đại diện Hội đồng Kinh doanh Đông Á, Lễ khởi động chuỗi Logistics công nghệ cao ASEAN, Hội nghị thượng đỉnh Đầu tư và kinh doanh ASEAN.

Tại các Hội nghị cấp cao ASEAN và với các đối tác, các nhà lãnh đạo sẽ tập trung trao đổi bốn nội dung chính: Một là đẩy mạnh xây dựng Cộng đồng, giữ vững đà hợp tác ASEAN, vượt qua khó khăn, thách thức. Hai là mở rộng và làm sâu sắc quan hệ giữa ASEAN và các đối tác, phát huy vai trò trung tâm của ASEAN và nâng tầm vị thế quốc tế của ASEAN. Ba là kiểm soát hiệu quả và từng bước đẩy lùi dịch Covid-19, tích cực khắc phục hậu quả dịch bệnh và thúc đẩy phục hồi. Thứ tư, trao đổi vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm.

Về văn kiện của hội nghị, dự kiến các nhà lãnh đạo sẽ thông qua ghi nhận và công bố hơn 80 văn kiện tại hội nghị lần này. Đây là số lượng văn kiện nhiều nhất từ trước tới nay.

Trong số hơn 80 văn kiện này, điều đáng chú ý là văn kiện quan trọng, đề xuất của nước Chủ tịch Việt Nam được các nước ASEAN và các đối tác ủng hộ: Tuyên bố Hà Nội về Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau 2025, Tuyên bố Hà Nội về Tăng cường công tác xã hội hướng đến một Cộng đồng ASEAN gắn kết và chủ động thích ứng, Tuyên bố của các Nhà Lãnh đạo ASEAN+3 về Tăng cường năng lực tự cường kinh tế-tài chính trước các thách thức nổi lên; Tuyên bố của các Nhà Lãnh đạo EAS kỷ niệm 15 năm hình thành Cấp cao Đông Á và Tuyên bố EAS về Hợp tác biển bền vững./.